Τραμαδόλη (TRAMAL): Παρενέργειες | Οδηγίες Χρήσεως | Πληροφορίες

Τι είναι η τραμαδόλη (tramadol)

Η τραμαδόλη (tramadol) είναι ένα συνθετικό οπιοειδές αναλγητικό φάρμακο. Στην Ελλάδα κυκλοφορεί με την εμπορική ονομασία TRAMAL, ενώ σε άλλες χώρες είναι γνωστή και ως Ultram (ΗΠΑ), Zytram (Καναδάς), Tramal (Αυστραλία) κ.α. Χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση μέτριου έως σοβαρού πόνου και ανήκει στην κατηγορία των κεντρικά δρώντων αναλγητικών.

Πρόσφατες μελέτες έχουν διερευνήσει τη χρήση της τραμαδόλης σε νέες μορφές και συνδυασμούς. Οι Ramadan et al. ανέπτυξαν μια οικολογική μέθοδο για τον ταυτόχρονο προσδιορισμό τραμαδόλης και σελεκοξίμπης σε δισκία. Οι Noureen et al. μελέτησαν τη χρήση μικροσφαιριδίων αλγινικού-κόμμεος βερίκοκου για βελτιωμένη βιοδιαθεσιμότητα της τραμαδόλης. Οι Kawai et al. αξιολόγησαν την αποτελεσματικότητα δισκίων παρατεταμένης αποδέσμευσης τραμαδόλης στη μεθερπητική νευραλγία.

Η τραμαδόλη δρα στο κεντρικό νευρικό σύστημα, μειώνοντας την αντίληψη και την απόκριση στον πόνο. Χρησιμοποιείται για την ανακούφιση από χρόνιο πόνο, μετεγχειρητικό πόνο, πόνο από τραυματισμούς και άλλες επώδυνες καταστάσεις. Ωστόσο, η χρήση της απαιτεί ιατρική παρακολούθηση λόγω πιθανών παρενεργειών και κινδύνου εξάρτησης.

Μηχανισμός δράσης, Χημική δομή και Θεραπευτική κατηγορία

Η τραμαδόλη έχει διπλό μηχανισμό δράσης:

1. Δρα ως ασθενής αγωνιστής των μ-οπιοειδών υποδοχέων στο κεντρικό νευρικό σύστημα.
2. Αναστέλλει την επαναπρόσληψη της νορεπινεφρίνης και της σεροτονίνης στις νευρικές απολήξεις.

Χημικά, η τραμαδόλη είναι μια συνθετική ένωση με τον μοριακό τύπο C16H25NO2. Η δομή της περιλαμβάνει έναν κεντρικό κυκλοεξανικό δακτύλιο με προσαρτημένες αμινομεθυλ- και μεθοξυφαινυλ- ομάδες.

Θεραπευτικά, η τραμαδόλη κατατάσσεται στις εξής κατηγορίες:

• Οπιοειδή αναλγητικά
• Κεντρικά δρώντα αναλγητικά
• Αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης και νορεπινεφρίνης (SNRI)

Η διττή της δράση, τόσο στους οπιοειδείς υποδοχείς όσο και στη νευροδιαβίβαση μονοαμινών, της προσδίδει ένα μοναδικό προφίλ αναλγητικής δράσης. Αυτό την καθιστά χρήσιμη για διάφορους τύπους πόνου, ιδιαίτερα νευροπαθητικού χαρακτήρα.

Ενδείξεις για το TRAMAL

Το TRAMAL ενδείκνυται για:

• Αντιμετώπιση μέτριου έως σοβαρού οξέος πόνου
• Διαχείριση χρόνιου πόνου
• Μετεγχειρητική αναλγησία
• Νευροπαθητικό πόνο, συμπεριλαμβανομένης της μεθερπητικής νευραλγίας
• Πόνο που σχετίζεται με καρκίνο
• Ινομυαλγία
• Οσφυαλγία

Αντενδείξεις και Προφυλάξεις

Το TRAMAL αντενδείκνυται σε:

• Υπερευαισθησία στην τραμαδόλη
• Οξεία δηλητηρίαση από αλκοόλ, υπνωτικά, αναλγητικά ή ψυχοτρόπα φάρμακα
• Ασθενείς υπό θεραπεία με αναστολείς ΜΑΟ
• Σοβαρή ηπατική ή νεφρική ανεπάρκεια
• Επιληψία που δεν ελέγχεται επαρκώς

Ειδικές προειδοποιήσεις για ηλικιωμένους, παιδιά και εγκύους

• Ηλικιωμένοι: Απαιτείται προσοχή και πιθανή προσαρμογή της δοσολογίας
• Παιδιά: Δεν συνιστάται σε παιδιά κάτω των 12 ετών
• Έγκυες/Θηλάζουσες: Να αποφεύγεται η χρήση κατά την κύηση και τη γαλουχία

Είναι απαραίτητο οι ασθενείς να ακολουθούν πιστά τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού και του φαρμακοποιού.

Δοσολογία και χορήγηση

• Ενήλικες: 50-100 mg ανά 4-6 ώρες, μέγιστη ημερήσια δόση 400 mg
• Ηλικιωμένοι (>75 ετών): Μειωμένη δοσολογία, συνήθως 50 mg ανά 6 ώρες
• Χρόνια χρήση: Σταδιακή αύξηση της δόσης υπό ιατρική παρακολούθηση

Τι να κάνω αν παραλείψω μια δόση τραμαδόλης;

• Λάβετε τη δόση αμέσως μόλις το θυμηθείτε
• Αν πλησιάζει η ώρα για την επόμενη δόση, παραλείψτε τη δόση που ξεχάσατε
• Μη διπλασιάζετε τη δόση για να αναπληρώσετε τη δόση που παραλείψατε
• Σε περίπτωση αμφιβολίας, συμβουλευτείτε τον ιατρό ή τον φαρμακοποιό σας

 

Υπερδοσολογία

Η υπερδοσολογία τραμαδόλης (φάρμακο TRAMAL, Ultram, Zytram κ.α.) μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές, όπως:

• Καταστολή του κεντρικού νευρικού συστήματος
• Αναπνευστική καταστολή
• Μύση (συστολή της κόρης του ματιού)
• Ναυτία και έμετο
• Σπασμούς
• Κώμα

Σε περίπτωση υποψίας υπερδοσολογίας, απαιτείται άμεση ιατρική φροντίδα. Η θεραπεία περιλαμβάνει υποστηρικτικά μέτρα και χορήγηση ναλοξόνης ως αντίδοτο.

Παρενέργειες

Συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες της τραμαδόλης περιλαμβάνουν:

• Ζάλη και υπνηλία
• Κεφαλαλγία
• Δυσκοιλιότητα
• Ναυτία και έμετο
• Εφίδρωση
• Ξηροστομία
• Κόπωση

Σπανιότερα μπορεί να εμφανιστούν σοβαρότερες παρενέργειες όπως σύνδρομο σεροτονίνης, σπασμοί και αναπνευστική καταστολή.

Αλληλεπιδράσεις

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-φαρμάκου

Η τραμαδόλη μπορεί να αλληλεπιδράσει με:

• Αναστολείς ΜΑΟ
• Εκλεκτικούς αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs)
• Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά
• Άλλα οπιοειδή αναλγητικά
• Βενζοδιαζεπίνες

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-τροφής

• Η κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να ενισχύσει την κατασταλτική δράση της τραμαδόλης
• Ο χυμός γκρέιπφρουτ ενδέχεται να αυξήσει τα επίπεδα του φαρμάκου στο αίμα

Πρόσθετες σημαντικές πληροφορίες

Η ανάπτυξη ανθεκτικότητας στην τραμαδόλη είναι ένα σημαντικό ζήτημα που απασχολεί την ιατρική κοινότητα. Με την παρατεταμένη χρήση, οι ασθενείς ενδέχεται να χρειαστούν υψηλότερες δόσεις για να επιτύχουν το ίδιο αναλγητικό αποτέλεσμα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένο κίνδυνο εξάρτησης και παρενεργειών.

Προκλινικές μελέτες σε ζωικά μοντέλα έχουν διερευνήσει τους μηχανισμούς δράσης της τραμαδόλης σε μοριακό επίπεδο. Αυτές οι έρευνες έχουν αποκαλύψει τη σύνθετη αλληλεπίδραση του φαρμάκου με διάφορους νευροδιαβιβαστές και υποδοχείς στο κεντρικό νευρικό σύστημα.

Κλινικές μελέτες έχουν αξιολογήσει την αποτελεσματικότητα και ασφάλεια της τραμαδόλης σε διάφορες μορφές χρόνιου πόνου. Οι Kawai et al. διεξήγαγαν μια τυχαιοποιημένη, διπλά τυφλή, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη για να αξιολογήσουν τη χρήση δισκίων παρατεταμένης αποδέσμευσης τραμαδόλης στη μεθερπητική νευραλγία. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι “η τραμαδόλη ήταν ανώτερη από το εικονικό φάρμακο όσον αφορά το χρόνο από την τυχαιοποίηση έως την ανεπαρκή αναλγητική επίδραση” (Kawai et al.).

Μετεγκριτικές μελέτες έχουν παρακολουθήσει τη μακροχρόνια ασφάλεια και αποτελεσματικότητα της τραμαδόλης σε πραγματικές συνθήκες. Αυτές οι μελέτες έχουν επιβεβαιώσει το προφίλ ασφάλειας που παρατηρήθηκε στις κλινικές δοκιμές, αλλά έχουν επίσης αναδείξει σπάνιες αλλά σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες που απαιτούν προσοχή.

Η φαρμακοεπαγρύπνηση παίζει κρίσιμο ρόλο στην παρακολούθηση της ασφάλειας της τραμαδόλης μετά την κυκλοφορία της. Συστήματα αναφοράς ανεπιθύμητων ενεργειών επιτρέπουν τον εντοπισμό νέων πιθανών κινδύνων και την επικαιροποίηση των πληροφοριών ασφάλειας του προϊόντος.

Τα φαρμακοκινητικά χαρακτηριστικά της τραμαδόλης επηρεάζουν σημαντικά τη δράση της. Το φάρμακο μεταβολίζεται εκτενώς στο ήπαρ, κυρίως μέσω του ενζύμου CYP2D6. Γενετικοί πολυμορφισμοί σε αυτό το ένζυμο μπορούν να επηρεάσουν τη μετατροπή της τραμαδόλης στον ενεργό μεταβολίτη της, επηρεάζοντας έτσι την αποτελεσματικότητά της. Οι Noureen et al. διερεύνησαν τη χρήση μικροσφαιριδίων αλγινικού-κόμμεος βερίκοκου για τη βελτίωση της βιοδιαθεσιμότητας της τραμαδόλης, αναδεικνύοντας νέες προσεγγίσεις στη χορήγηση του φαρμάκου.

 

Αποτελεσματικότητα

Η τραμαδόλη (φάρμακο TRAMAL, Ultram, Zytram κ.α.) έχει αποδειχθεί αποτελεσματική στην αντιμετώπιση διαφόρων τύπων πόνου, από οξύ μετεγχειρητικό έως χρόνιο νευροπαθητικό πόνο. Συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις έχουν παράσχει σημαντικά στοιχεία για την αποτελεσματικότητά της σε διάφορες κλινικές καταστάσεις.

Μια πρόσφατη μετα-ανάλυση εξέτασε την αποτελεσματικότητα της τραμαδόλης στον χρόνιο μη καρκινικό πόνο. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η τραμαδόλη παρέχει σημαντική ανακούφιση από τον πόνο σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο, με μέτριο μέγεθος επίδρασης. Ωστόσο, η αποτελεσματικότητά της συνοδεύεται από αυξημένο κίνδυνο ανεπιθύμητων ενεργειών, γεγονός που υπογραμμίζει την ανάγκη για προσεκτική εξατομίκευση της θεραπείας.

Στον τομέα του νευροπαθητικού πόνου, η έρευνα των Kawai et al. παρέχει νέα δεδομένα για τη χρήση της τραμαδόλης στη μεθερπητική νευραλγία. Η μελέτη τους αξιολόγησε τη χρήση δισκίων παρατεταμένης αποδέσμευσης τραμαδόλης και διαπίστωσε ότι “η τραμαδόλη ήταν ανώτερη από το εικονικό φάρμακο όσον αφορά το χρόνο από την τυχαιοποίηση έως την ανεπαρκή αναλγητική επίδραση”. Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η τραμαδόλη μπορεί να αποτελέσει μια πολύτιμη επιλογή για ασθενείς που πάσχουν από αυτή την επώδυνη κατάσταση.

Η αποτελεσματικότητα της τραμαδόλης έχει επίσης μελετηθεί σε σύγκριση με άλλα αναλγητικά. Μια συγκριτική μελέτη μεταξύ τραμαδόλης και μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (ΜΣΑΦ) για τον οξύ μυοσκελετικό πόνο έδειξε παρόμοια αποτελεσματικότητα, αλλά με διαφορετικό προφίλ παρενεργειών. Αυτό υποδηλώνει ότι η επιλογή μεταξύ τραμαδόλης και ΜΣΑΦ θα πρέπει να βασίζεται στα ατομικά χαρακτηριστικά και τις προτιμήσεις του ασθενούς.

Οι τρέχουσες ερευνητικές κατευθύνσεις στον τομέα της τραμαδόλης επικεντρώνονται σε διάφορους τομείς. Ένας από αυτούς είναι η βελτιστοποίηση της χορήγησης του φαρμάκου. Οι Noureen et al. διερεύνησαν τη χρήση μικροσφαιριδίων αλγινικού-κόμμεος βερίκοκου για τη βελτίωση της βιοδιαθεσιμότητας της τραμαδόλης. Αυτή η καινοτόμος προσέγγιση θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέες μορφές του φαρμάκου με βελτιωμένα φαρμακοκινητικά χαρακτηριστικά.

Ένας άλλος τομέας έρευνας είναι η ανάπτυξη συνδυαστικών θεραπειών. Οι Ramadan et al. ανέπτυξαν μια μέθοδο για τον ταυτόχρονο προσδιορισμό τραμαδόλης και σελεκοξίμπης σε δισκία. Αυτή η έρευνα υποδηλώνει ότι ο συνδυασμός τραμαδόλης με άλλα αναλγητικά θα μπορούσε να προσφέρει συνεργιστική δράση, επιτρέποντας τη χρήση χαμηλότερων δόσεων και πιθανώς μειώνοντας τις παρενέργειες.

Η φαρμακογενετική είναι ένας ακόμη σημαντικός τομέας έρευνας. Ο μεταβολισμός της τραμαδόλης επηρεάζεται σημαντικά από γενετικούς πολυμορφισμούς, ιδιαίτερα στο ένζυμο CYP2D6. Τρέχουσες μελέτες διερευνούν πώς αυτοί οι πολυμορφισμοί επηρεάζουν την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια του φαρμάκου, με στόχο την ανάπτυξη εξατομικευμένων θεραπευτικών πρωτοκόλλων.

Οι μελλοντικές προοπτικές για την τραμαδόλη περιλαμβάνουν την πιθανή ανάπτυξη νέων μορφών χορήγησης, όπως διαδερμικά επιθέματα ή εισπνεόμενες μορφές, που θα μπορούσαν να προσφέρουν ταχύτερη ανακούφιση από τον πόνο και λιγότερες συστηματικές παρενέργειες. Επιπλέον, η έρευνα για τη χρήση της τραμαδόλης σε νέες θεραπευτικές ενδείξεις, όπως η ινομυαλγία και ο χρόνιος πόνος στην πλάτη, συνεχίζεται.

Η μακροχρόνια ασφάλεια και αποτελεσματικότητα της τραμαδόλης παραμένει ένα σημαντικό πεδίο έρευνας. Μελέτες παρακολούθησης ασθενών που λαμβάνουν τραμαδόλη για παρατεταμένες περιόδους είναι απαραίτητες για την καλύτερη κατανόηση των μακροπρόθεσμων επιπτώσεων της χρήσης του φαρμάκου, συμπεριλαμβανομένου του κινδύνου εξάρτησης και ανοχής.

Η έρευνα για τη βελτιστοποίηση της δοσολογίας της τραμαδόλης είναι επίσης σε εξέλιξη. Μελέτες διερευνούν τη σχέση μεταξύ δόσης και απόκρισης σε διάφορους τύπους πόνου, με στόχο τον καθορισμό των βέλτιστων δοσολογικών σχημάτων για διαφορετικές ομάδες ασθενών.

Τέλος, η αντιμετώπιση των παρενεργειών της τραμαδόλης αποτελεί σημαντικό στόχο της τρέχουσας έρευνας. Μελέτες διερευνούν στρατηγικές για τη μείωση των γαστρεντερικών παρενεργειών και του κινδύνου σπασμών, δύο από τις πιο προβληματικές ανεπιθύμητες ενέργειες του φαρμάκου.

Συμπερασματικά, η τραμαδόλη παραμένει ένα σημαντικό εργαλείο στη διαχείριση του πόνου, με αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα σε διάφορες κλινικές καταστάσεις. Ωστόσο, η συνεχιζόμενη έρευνα είναι απαραίτητη για τη βελτιστοποίηση της χρήσης της, την ελαχιστοποίηση των κινδύνων και την ανάπτυξη νέων, πιο αποτελεσματικών και ασφαλών μορφών του φαρμάκου. Η εξατομίκευση της θεραπείας, λαμβάνοντας υπόψη τα γενετικά και κλινικά χαρακτηριστικά κάθε ασθενούς, αναμένεται να παίξει καθοριστικό ρόλο στη μελλοντική χρήση της τραμαδόλης στην κλινική πρακτική.

 

Συνοπτικά

Η τραμαδόλη (φάρμακο TRAMAL, Ultram, Zytram κ.α.) είναι ένα συνθετικό οπιοειδές αναλγητικό που χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση μέτριου έως σοβαρού πόνου. Δρα ως αγωνιστής των μ-οπιοειδών υποδοχέων και αναστολέας επαναπρόσληψης σεροτονίνης και νορεπινεφρίνης. Η αποτελεσματικότητά της έχει τεκμηριωθεί σε διάφορες μορφές πόνου, συμπεριλαμβανομένου του νευροπαθητικού. Πρόσφατες έρευνες έχουν επικεντρωθεί στη βελτιστοποίηση της χορήγησης, τη μελέτη συνδυαστικών θεραπειών και την κατανόηση της φαρμακογενετικής της. Παρά την αποτελεσματικότητά της, η τραμαδόλη μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες όπως ναυτία, ζάλη και δυσκοιλιότητα. Η χρήση της απαιτεί προσοχή λόγω του κινδύνου εξάρτησης και αλληλεπιδράσεων με άλλα φάρμακα. Μελλοντικές έρευνες στοχεύουν στην ανάπτυξη νέων μορφών χορήγησης και στη βελτίωση της μακροχρόνιας ασφάλειας. Η εξατομίκευση της θεραπείας βάσει γενετικών και κλινικών παραγόντων αναμένεται να βελτιστοποιήσει τη χρήση της στην κλινική πρακτική.

elpedia.gr

 

ΠΡΟΣΟΧΗ: Είναι ζωτικής σημασίας να μην λαμβάνετε ποτέ κανένα φαρμακευτικό σκεύασμα χωρίς την επίβλεψη και καθοδήγηση ειδικευμένου ιατρού. Να συμβουλεύεστε πάντοτε το ένθετο φυλλάδιο οδηγιών του εκάστοτε φαρμακευτικού προϊόντος που σας έχει συνταγογραφηθεί, καθώς ο κάθε φαρμακευτικός οίκος περιγράφει με ακρίβεια τις ιδιαίτερες προδιαγραφές που αφορούν το συγκεκριμένο σκεύασμα, και οι οποίες ενδέχεται να επικαιροποιούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Σημειώνεται ότι οι εμπορικές ονομασίες που αναφέρονται στο παρόν άρθρο αντιστοιχούν σε ευρέως γνωστά φαρμακευτικά σκευάσματα που περιέχουν της δραστικές ουσίες υπό ανάλυση. Ωστόσο, ενδέχεται να υπάρχουν διαφοροποιήσεις ανάλογα με τη σύνθεση του εκάστοτε φαρμάκου. Το παρόν άρθρο εστιάζει στην ανάλυση της δραστικής ουσίας και όχι στην εμπορική ονομασία του φαρμάκου. Η αναφορά των εμπορικών ονομασιών γίνεται αποκλειστικά για τη διευκόλυνση των αναγνωστών, οι οποίοι θα πρέπει να μελετούν προσεκτικά το φύλλο οδηγιών κάθε εμπορικού σκευάσματος που χρησιμοποιούν. Είναι απαραίτητο να έχετε στενή συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό και τον φαρμακοποιό σας. Η αυτοχορήγηση οποιουδήποτε φαρμάκου εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την υγεία σας και πρέπει να αποφεύγεται ρητά.

Βιβλιογραφία

• Kawai, S., et al. “Efficacy and safety of twice‐daily tramadol hydrochloride bilayer sustained‐release tablets with an immediate release component for postherpetic neuralgia: Results of a Phase III, randomized, double‐blind, placebo‐controlled, treatment‐withdrawal study.” Pain Practice, 2023, wiley.com
• Noureen, S., et al. “Prunus armeniaca Gum-Alginate Polymeric Microspheres to Enhance the Bioavailability of Tramadol Hydrochloride: Formulation and Evaluation.” Pharmaceutics, 2022, mdpi.com
• Ramadan, H.S., et al. “Eco-friendly simultaneous multi-spectrophotometric estimation of the newly approved drug combination of celecoxib and tramadol hydrochloride tablets in its dosage form.” Scientific Reports, 2023, nature.com

Συχνές Ερωτήσεις