Σιταλοπράμη (Φάρμακο Zanipram): Παρενέργειες | Οδηγίες Χρήσεως | Πληροφορίες

Τι είναι η Σιταλοπράμη;

Η σιταλοπράμη (citalopram) είναι ένα αντικαταθλιπτικό φάρμακο που ανήκει στην κατηγορία των εκλεκτικών αναστολέων επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs). Κυκλοφορεί με διάφορες εμπορικές ονομασίες, όπως το φάρμακο Zanipram, Cipramil, Celexa, Seropram κ.α. Χρησιμοποιείται κυρίως για τη θεραπεία της κατάθλιψης, της διαταραχής πανικού, του ιδεοψυχαναγκαστικού συνδρόμου (OCD) και της κοινωνικής φοβίας.

Η σιταλοπράμη αναπτύχθηκε από τη δανική φαρμακευτική εταιρεία Lundbeck και εγκρίθηκε για πρώτη φορά το 1989 στη Δανία. Από τότε, έχει γίνει ένα από τα πιο ευρέως συνταγογραφούμενα αντικαταθλιπτικά παγκοσμίως.

Σε αυτό το άρθρο, θα εξετάσουμε λεπτομερώς τις φαρμακολογικές και κλινικές επιδράσεις της σιταλοπράμης, βασιζόμενοι σε επιστημονικές μελέτες και ανασκοπήσεις που έχουν δημοσιευθεί σε έγκριτα ιατρικά περιοδικά. Θα αναλύσουμε τον μηχανισμό δράσης, την αποτελεσματικότητα, την ασφάλεια και τις πιθανές αλληλεπιδράσεις του φαρμάκου, παρέχοντας μια ολοκληρωμένη εικόνα για τη χρήση της σιταλοπράμης στην κλινική πρακτική.

 

Χρήσεις

Η σιταλοπράμη συνταγογραφείται κυρίως για τη θεραπεία της μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής (MDD) σε ενήλικες. Έχει αποδειχθεί αποτελεσματική στη μείωση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης, όπως η καταθλιπτική διάθεση, η απώλεια ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης, οι διαταραχές ύπνου και όρεξης, η κόπωση και η δυσκολία συγκέντρωσης (Bezchlibnyk-Butler et al., 2000). Επιπλέον, η σιταλοπράμη (φάρμακο Zanipram, Seropram κ.α.) χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της διαταραχής πανικού, του ιδεοψυχαναγκαστικού συνδρόμου (OCD) και της κοινωνικής φοβίας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να συνταγογραφηθεί εκτός ένδειξης για τη θεραπεία της γενικευμένης αγχώδους διαταραχής (GAD) και της διαταραχής μετατραυματικού στρες (PTSD) (Pollock, 2001).

 

Παρενέργειες της η σιταλοπράμης (φάρμακο Zanipram, Seropram κ.α.)

Όπως και με άλλα αντικαταθλιπτικά, η σιταλοπράμη (φάρμακο Zanipram, Cipramil, Celexa, Seropram κ.α.) μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες. Οι πιο συχνές περιλαμβάνουν:

• Ναυτία
• Διάρροια
• Ξηροστομία
• Υπνηλία
• Αϋπνία
• Κεφαλαλγία
• Ζάλη
• Σεξουαλική δυσλειτουργία

Σπανιότερα, μπορεί να εμφανιστούν πιο σοβαρές παρενέργειες, όπως μανία, υπονατριαιμία, αιμορραγία ή σεροτονινεργικό σύνδρομο. Οι ασθενείς θα πρέπει να ενημερώνουν αμέσως τον γιατρό τους εάν παρατηρήσουν ανησυχητικά συμπτώματα (Brøsen & Naranjo, 2001).

 

Προφυλάξεις

Η σιταλοπράμη (φάρμακο Zanipram, Cipramil, Celexa, Seropram κ.α.) θα πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή σε ασθενείς με ιστορικό επιληπτικών κρίσεων, μανίας, ηπατικής ή νεφρικής δυσλειτουργίας. Οι ασθενείς με διαβήτη θα πρέπει να παρακολουθούν στενά τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα τους, καθώς η σιταλοπράμη μπορεί να επηρεάσει τον γλυκαιμικό έλεγχο. Οι ηλικιωμένοι ασθενείς μπορεί να είναι πιο ευαίσθητοι στις παρενέργειες της σιταλοπράμης και ενδέχεται να χρειάζονται χαμηλότερες δόσεις. Η σιταλοπράμη δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, εκτός εάν τα οφέλη υπερτερούν σαφώς των κινδύνων. Οι γυναίκες που θηλάζουν θα πρέπει να συμβουλεύονται τον γιατρό τους πριν πάρουν σιταλοπράμη, καθώς μπορεί να περάσει στο μητρικό γάλα.

 

Αλληλεπιδράσεις

Η σιταλοπράμη μπορεί να αλληλεπιδράσει με άλλα φάρμακα, επηρεάζοντας την αποτελεσματικότητα ή την ασφάλειά τους. Οι αναστολείς της μονοαμινοξειδάσης (MAOIs) δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ταυτόχρονα με τη σιταλοπράμη, καθώς μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές παρενέργειες, όπως το σεροτονινεργικό σύνδρομο (Brøsen & Naranjo). Άλλα φάρμακα που αυξάνουν τα επίπεδα σεροτονίνης, όπως οι τριπτάνες, η τραμαδόλη και το St. John’s Wort, θα πρέπει επίσης να αποφεύγονται. Η σιταλοπράμη (φάρμακο Zanipram, Seropram κ.α.) μπορεί να αυξήσει τις αντιπηκτικές επιδράσεις της βαρφαρίνης και άλλων από του στόματος αντιπηκτικών. Οι ασθενείς θα πρέπει να ενημερώνουν τους γιατρούς τους για όλα τα φάρμακα που παίρνουν πριν ξεκινήσουν τη θεραπεία με σιταλοπράμη.

 

Υπερβολική Δόση

Η υπερδοσολογία σιταλοπράμης μπορεί να προκαλέσει σοβαρά συμπτώματα, όπως:

• Ταχυκαρδία
• Υπόταση
• Τρόμος
• Ναυτία και εμετός
• Κώμα

Σε περίπτωση υπερδοσολογίας, οι ασθενείς θα πρέπει να αναζητήσουν αμέσως ιατρική βοήθεια. Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει την πρόκληση εμετού, τη χορήγηση ενεργού άνθρακα ή την υποστηρικτική φροντίδα (Pollock).

 

Φύλαξη φαρμάκου

Η σιταλοπράμη (φάρμακο Zanipram, Cipramil, Celexa, Seropram κ.α.) θα πρέπει να φυλάσσεται σε θερμοκρασία δωματίου, μακριά από την άμεση ηλιακή ακτινοβολία και την υγρασία. Τα δισκία θα πρέπει να διατηρούνται στην αρχική τους συσκευασία και να φυλάσσονται μακριά από παιδιά και κατοικίδια ζώα. Τα αχρησιμοποίητα φάρμακα θα πρέπει να απορρίπτονται κατάλληλα και να μην ξεπλένονται στην τουαλέτα ή στον νεροχύτη.

 

Ανάλυση Δραστικής Ουσίας

Η σιταλοπράμη είναι ένας εκλεκτικός αναστολέας επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRI) που δρα αυξάνοντας τα επίπεδα σεροτονίνης στον εγκέφαλο. Ανήκει στην κατηγορία των διαιθυλοβενζυλαμινών και είναι διαθέσιμη ως μίγμα ρακεμικών ισομερών, με την S-εναντιομερή μορφή να είναι η πιο δραστική (Bezchlibnyk-Butler et al.). Η σιταλοπράμη μεταβολίζεται κυρίως στο ήπαρ μέσω του κυτοχρώματος P450 2C19 και 3A4. Οι κύριοι μεταβολίτες είναι η δεσμεθυλοσιταλοπράμη και η διδεσμεθυλοσιταλοπράμη, οι οποίοι έχουν μικρότερη φαρμακολογική δράση σε σύγκριση με τη μητρική ένωση. Η φαρμακοκινητική της σιταλοπράμης χαρακτηρίζεται από υψηλή βιοδιαθεσιμότητα από του στόματος, χαμηλή δέσμευση πρωτεϊνών πλάσματος και ημιζωή αποβολής περίπου 35 ωρών (Brøsen & Naranjo).

 

Φαρμακοκινητική

Η σιταλοπράμη απορροφάται ταχέως μετά από του στόματος χορήγηση, με μέγιστες συγκεντρώσεις πλάσματος να επιτυγχάνονται εντός 2-4 ωρών. Η απόλυτη βιοδιαθεσιμότητα είναι περίπου 80%, και η φαρμακοκινητική είναι γραμμική σε θεραπευτικές δόσεις (Bezchlibnyk-Butler et al.). Η σιταλοπράμη (φάρμακο Zanipram, Cipramil, Celexa, Seropram κ.α.) κατανέμεται ευρέως στους ιστούς και έχει όγκο κατανομής περίπου 12-16 L/kg. Η δέσμευση πρωτεΐνης πλάσματος είναι περίπου 50%. Ο μεταβολισμός πραγματοποιείται κυρίως στο ήπαρ μέσω του CYP2C19, με τη συμμετοχή του CYP3A4 και CYP2D6. Οι κύριοι μεταβολίτες, η δεσμεθυλοσιταλοπράμη και η διδεσμεθυλοσιταλοπράμη, είναι λιγότερο δραστικοί από τη μητρική ένωση. Η σιταλοπράμη (φάρμακο Zanipram, Cipramil, Celexa, Seropram κ.α.) αποβάλλεται κυρίως μέσω των νεφρών, με ημιζωή αποβολής περίπου 35 ώρες (Brøsen & Naranjo).

 

Αποτελεσματικότητα

Σε πολλές κλινικές μελέτες, η σιταλοπράμη έχει αποδειχθεί αποτελεσματική στη θεραπεία της μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής (MDD). Μια μετα-ανάλυση 10 τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων δοκιμών διαπίστωσε ότι η σιταλοπράμη (φάρμακο Zanipram, Cipramil, Celexa, Seropram κ.α.) ήταν σημαντικά πιο αποτελεσματική από το εικονικό φάρμακο στη μείωση των συμπτωμάτων κατάθλιψης, με ποσοστά ανταπόκρισης 50-60% (Pollock). Η σιταλοπράμη έχει επίσης αποδειχθεί αποτελεσματική στη θεραπεία διαταραχών άγχους, όπως η διαταραχή πανικού, το ιδεοψυχαναγκαστικό σύνδρομο (OCD) και η κοινωνική φοβία. Σε μια 12-εβδομάδων μελέτη ασθενών με OCD, η σιταλοπράμη ήταν σημαντικά ανώτερη από το εικονικό φάρμακο στη μείωση των συμπτωμάτων ψυχαναγκασμού και καταναγκασμού (Bezchlibnyk-Butler et al.).

 

Κλινικές Μελέτες

Πολυάριθμες κλινικές μελέτες έχουν αξιολογήσει την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα της σιταλοπράμης σε διάφορες ψυχιατρικές διαταραχές. Σε μια διπλά-τυφλή, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη 491 ασθενών με MDD, η σιταλοπράμη ήταν σημαντικά πιο αποτελεσματική από το εικονικό φάρμακο στη βελτίωση των βαθμολογιών στην Κλίμακα Αξιολόγησης Κατάθλιψης Hamilton (HAM-D) μετά από 6 εβδομάδες θεραπείας (Pollock). Σε μια άλλη μελέτη που συνέκρινε τη σιταλοπράμη με τη σερτραλίνη σε 400 ασθενείς με διαταραχή πανικού, και τα δύο φάρμακα ήταν εξίσου αποτελεσματικά στη μείωση του αριθμού και της σοβαρότητας των κρίσεων πανικού μετά από 12 εβδομάδες θεραπείας (Bezchlibnyk-Butler et al.). Σε μια μακροχρόνια μελέτη πρόληψης υποτροπών, οι ασθενείς με MDD που ανταποκρίθηκαν στη σιταλοπράμη κατά τη διάρκεια μιας αρχικής φάσης 6 εβδομάδων τυχαιοποιήθηκαν για να συνεχίσουν τη σιταλοπράμη ή να λάβουν εικονικό φάρμακο για έως και 12 μήνες. Η σιταλοπράμη ήταν σημαντικά πιο αποτελεσματική από το εικονικό φάρμακο στην πρόληψη της υποτροπής της κατάθλιψης, με ποσοστά υποτροπής 14% και 39% αντίστοιχα (Pollock).

 

Εν Συντομία

Η σιταλοπράμη (φάρμακο Zanipram, Cipramil, Seropram κ.α.) είναι ένα αντικαταθλιπτικό φάρμακο που ανήκει στην κατηγορία των εκλεκτικών αναστολέων επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs). Χρησιμοποιείται κυρίως για τη θεραπεία της κατάθλιψης, της διαταραχής πανικού, του ιδεοψυχαναγκαστικού συνδρόμου (OCD) και της κοινωνικής φοβίας. Η σιταλοπράμη δρα αυξάνοντας τα επίπεδα σεροτονίνης στον εγκέφαλο, βελτιώνοντας έτσι τη διάθεση και μειώνοντας τα συμπτώματα άγχους. Οι συχνότερες παρενέργειες περιλαμβάνουν ναυτία, διάρροια, ξηροστομία, υπνηλία, αϋπνία, κεφαλαλγία, ζάλη και σεξουαλική δυσλειτουργία. Η σιταλοπράμη μπορεί να αλληλεπιδράσει με άλλα φάρμακα και θα πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή σε ορισμένες ομάδες ασθενών. Πολυάριθμες κλινικές μελέτες έχουν αποδείξει την αποτελεσματικότητα της σιταλοπράμης στη θεραπεία διαφόρων ψυχιατρικών διαταραχών, καθιστώντας την μια πολύτιμη θεραπευτική επιλογή για πολλούς ασθενείς.

elpedia.gr

 

ΠΡΟΣΟΧΗ: Είναι ζωτικής σημασίας να μην λαμβάνετε ποτέ κανένα φαρμακευτικό σκεύασμα χωρίς την επίβλεψη και καθοδήγηση ενός ειδικευμένου ιατρού. Να συμβουλεύεστε πάντοτε το ένθετο φυλλάδιο οδηγιών του εκάστοτε φαρμακευτικού προϊόντος που σας έχει συνταγογραφηθεί, καθώς ο κάθε φαρμακευτικός οίκος περιγράφει με ακρίβεια τις ιδιαίτερες προδιαγραφές που αφορούν το συγκεκριμένο σκεύασμα, και οι οποίες ενδέχεται να επικαιροποιούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Σημειώνεται ότι οι εμπορικές ονομασίες που αναφέρονται στο παρόν άρθρο αντιστοιχούν σε ευρέως γνωστά φαρμακευτικά σκευάσματα που περιέχουν τις δραστικές ουσίες υπό ανάλυση. Ωστόσο, ενδέχεται να υπάρχουν διαφοροποιήσεις ανάλογα με τη σύνθεση του εκάστοτε φαρμάκου. Το παρόν άρθρο εστιάζει στην ανάλυση της δραστικής ουσίας και όχι στην εμπορική ονομασία του φαρμάκου. Η αναφορά των εμπορικών ονομασιών γίνεται αποκλειστικά για τη διευκόλυνση των αναγνωστών, οι οποίοι θα πρέπει να μελετούν προσεκτικά το φύλλο οδηγιών κάθε εμπορικού σκευάσματος που χρησιμοποιούν. Είναι απαραίτητο να έχετε στενή συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό σας και τον φαρμακοποιό σας. Η αυτοχορήγηση οποιουδήποτε φαρμάκου εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την υγεία σας και πρέπει να αποφεύγεται ρητά.

 

Βιβλιογραφία

• Bezchlibnyk-Butler, K., Aleksic, I., & Kennedy, S. H. (2000). Citalopram—a review of pharmacological and clinical effects. Journal of Psychiatry and Neuroscience, 25(3), 241-254. ncbi.nlm.nih.gov
• Pollock, B. G. (2001). Citalopram: a comprehensive review. Expert opinion on pharmacotherapy, 2(4), 681-698. tandfonline
• Brøsen, K., & Naranjo, C. A. (2001). Review of pharmacokinetic and pharmacodynamic interaction studies with citalopram. European Neuropsychopharmacology, 11(4), 275-283. sciencedirect

 

Συχνές Ερωτήσεις