Σερτραλίνη: φάρμακο Zoloft | Παρενέργειες | Οδηγίες Χρήσεως | Πληροφορίες

Τι είναι η σερτραλίνη (sertraline)

Η σερτραλίνη (sertraline) είναι ένα αντικαταθλιπτικό φάρμακο που ανήκει στην κατηγορία των εκλεκτικών αναστολέων επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs). Κυκλοφορεί με διάφορες εμπορικές ονομασίες, με πιο γνωστή στην Ελλάδα το Zoloft, ενώ διατίθεται επίσης ως Lustral (Ηνωμένο Βασίλειο), Serlain (Ισραήλ), Asentra (Βουλγαρία) κ.α. Η σερτραλίνη χρησιμοποιείται κυρίως για τη θεραπεία της κατάθλιψης, της διαταραχής πανικού, της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής και της κοινωνικής αγχώδους διαταραχής. Αναπτύχθηκε από την φαρμακευτική εταιρεία Pfizer και εγκρίθηκε για ιατρική χρήση στις ΗΠΑ το 1991.

Μηχανισμός δράσης, Χημική δομή και Θεραπευτική κατηγορία

Η σερτραλίνη ανήκει στην κατηγορία των εκλεκτικών αναστολέων επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs). Ο μηχανισμός δράσης της βασίζεται στην αναστολή της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης στον εγκέφαλο, αυξάνοντας έτσι τη διαθεσιμότητα αυτού του νευροδιαβιβαστή στις συνάψεις. Αυτό οδηγεί σε βελτίωση της διάθεσης και μείωση του άγχους.

Χημικά, η σερτραλίνη είναι ένα παράγωγο της ναφθυλαμίνης με τον μοριακό τύπο C17H17Cl2N. Η χημική της ονομασία είναι (1S,4S)-4-(3,4-διχλωροφαινυλ)-1,2,3,4-τετραϋδρο-N-μεθυλ-1-ναφθαλενομίνη. Η δομή της περιλαμβάνει έναν τετραυδροναφθαλενικό δακτύλιο συνδεδεμένο με μια διχλωροφαινυλομάδα.

Θεραπευτικά, η σερτραλίνη χρησιμοποιείται κυρίως ως αντικαταθλιπτικό και αγχολυτικό. Είναι εγκεκριμένη για τη θεραπεία της μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής, της διαταραχής πανικού, της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής, της κοινωνικής αγχώδους διαταραχής, της διαταραχής μετατραυματικού στρες και της προεμμηνορροϊκής δυσφορικής διαταραχής.

Ενδείξεις για το φάρμακο Zoloft

Το Zoloft (σερτραλίνη) ενδείκνυται για τη θεραπεία των ακόλουθων ψυχιατρικών διαταραχών:

• Μείζων καταθλιπτική διαταραχή
• Διαταραχή πανικού με ή χωρίς αγοραφοβία
• Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD)
• Κοινωνική αγχώδης διαταραχή
• Διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD)
• Προεμμηνορροϊκή δυσφορική διαταραχή (PMDD)

Αντενδείξεις και Προφυλάξεις

Το Zoloft αντενδείκνυται σε ασθενείς με υπερευαισθησία στη σερτραλίνη ή σε οποιοδήποτε από τα έκδοχα του φαρμάκου. Επίσης, δεν πρέπει να χορηγείται ταυτόχρονα με αναστολείς της μονοαμινοξειδάσης (MAOIs) λόγω κινδύνου εμφάνισης σοβαρών ανεπιθύμητων ενεργειών.

Ειδικές προειδοποιήσεις για ηλικιωμένους, παιδιά και εγκύους

• Ηλικιωμένοι: Απαιτείται προσοχή και πιθανή προσαρμογή της δοσολογίας.
• Παιδιά: Η χρήση σε παιδιά κάτω των 18 ετών πρέπει να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή.
• Έγκυες: Η χρήση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης πρέπει να γίνεται μόνο εάν το όφελος υπερτερεί του κινδύνου.

Είναι σημαντικό οι ασθενείς να ακολουθούν πιστά τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού και του φαρμακοποιού.

Δοσολογία και χορήγηση

Η συνιστώμενη αρχική δόση για ενήλικες είναι 50 mg ημερησίως. Η δόση μπορεί να αυξηθεί σταδιακά έως τα 200 mg ημερησίως, ανάλογα με την ανταπόκριση του ασθενούς. Το Zoloft λαμβάνεται συνήθως μία φορά την ημέρα, το πρωί ή το βράδυ.

Τι να κάνω αν παραλείψω μια δόση σερτραλίνης;

Εάν παραλείψετε μια δόση, λάβετέ την το συντομότερο δυνατό. Ωστόσο, εάν πλησιάζει η ώρα για την επόμενη προγραμματισμένη δόση, παραλείψτε τη χαμένη δόση και συνεχίστε με το κανονικό σας πρόγραμμα. Μην πάρετε διπλή δόση για να αναπληρώσετε τη δόση που ξεχάσατε.

 

Υπερδοσολογία

Η υπερδοσολογία σερτραλίνης μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Υπνηλία
• Ναυτία και έμετο
• Ταχυκαρδία
• Τρόμο
• Αγχώδη διέγερση
• Ζάλη

Σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να εμφανιστούν σπασμοί, κώμα ή σύνδρομο σεροτονίνης. Απαιτείται άμεση ιατρική φροντίδα και υποστηρικτική αγωγή.

Παρενέργειες

Οι συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες της σερτραλίνης (φάρμακο Zoloft, Lustral, Serlain, Asentra κ.α.) περιλαμβάνουν:

• Ναυτία
• Κεφαλαλγία
• Ξηροστομία
• Διάρροια
• Αϋπνία
• Σεξουαλική δυσλειτουργία

Λιγότερο συχνές αλλά σοβαρότερες παρενέργειες μπορεί να είναι η εμφάνιση αυτοκτονικών σκέψεων, ιδιαίτερα σε νεαρά άτομα, και το σύνδρομο σεροτονίνης.

Αλληλεπιδράσεις

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-φαρμάκου

Η σερτραλίνη μπορεί να αλληλεπιδράσει με διάφορα φάρμακα, όπως:

• Αναστολείς MAO
• Άλλα αντικαταθλιπτικά
• Αντιπηκτικά
• Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-τροφής

Η κατανάλωση αλκοόλ κατά τη διάρκεια της θεραπείας με σερτραλίνη πρέπει να αποφεύγεται. Επίσης, τροφές πλούσιες σε τυραμίνη μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης συνδρόμου σεροτονίνης.

Πρόσθετες σημαντικές πληροφορίες

Η ανάπτυξη ανθεκτικότητας στη σερτραλίνη είναι ένα φαινόμενο που παρατηρείται σε ορισμένους ασθενείς μετά από παρατεταμένη χρήση. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη αποτελεσματικότητα του φαρμάκου με την πάροδο του χρόνου. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ο θεράπων ιατρός μπορεί να προσαρμόσει τη δοσολογία ή να εξετάσει εναλλακτικές θεραπευτικές επιλογές.

Προκλινικές μελέτες σε ζωικά μοντέλα έχουν δείξει ότι η σερτραλίνη έχει αντικαταθλιπτική και αγχολυτική δράση. Αυτές οι μελέτες έχουν συμβάλει σημαντικά στην κατανόηση του μηχανισμού δράσης του φαρμάκου και των πιθανών εφαρμογών του.

Κλινικές μελέτες έχουν επιβεβαιώσει την αποτελεσματικότητα της σερτραλίνης σε διάφορες ψυχιατρικές διαταραχές. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η μελέτη των Rauch et al. (2019) που δημοσιεύτηκε στο JAMA Psychiatry, η οποία διερεύνησε την αποτελεσματικότητα της σερτραλίνης σε συνδυασμό με ψυχοθεραπεία για τη θεραπεία της διαταραχής μετατραυματικού στρες σε βετεράνους πολέμου. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η σερτραλίνη, είτε μόνη της είτε σε συνδυασμό με παρατεταμένη έκθεση (μια μορφή ψυχοθεραπείας), ήταν αποτελεσματική στη μείωση των συμπτωμάτων της διαταραχής μετατραυματικού στρες.

Μετεγκριτικές μελέτες και η συνεχής φαρμακοεπαγρύπνηση έχουν συμβάλει στην αναγνώριση σπάνιων αλλά σημαντικών ανεπιθύμητων ενεργειών, όπως ο αυξημένος κίνδυνος αιμορραγίας, ιδιαίτερα σε ηλικιωμένους ασθενείς ή σε συνδυασμό με αντιπηκτικά φάρμακα.

Όσον αφορά τα φαρμακοκινητικά χαρακτηριστικά, η σερτραλίνη απορροφάται καλά από το γαστρεντερικό σύστημα και υφίσταται εκτεταμένο μεταβολισμό πρώτης διόδου στο ήπαρ. Ο χρόνος ημίσειας ζωής της είναι περίπου 26 ώρες, επιτρέποντας την εφάπαξ ημερήσια δοσολογία. Η απέκκριση γίνεται κυρίως μέσω των ούρων και των κοπράνων.

Η μελέτη των Sodeifian και Sajadian (2019) στο Journal of Supercritical Fluids παρέχει ενδιαφέροντα δεδομένα σχετικά με τη διαλυτότητα της σερτραλίνης υδροχλωρικής σε υπερκρίσιμο διοξείδιο του άνθρακα. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η προσθήκη μενθόλης αυξάνει σημαντικά τη διαλυτότητα της σερτραλίνης, γεγονός που θα μπορούσε να έχει εφαρμογές στην ανάπτυξη νέων φαρμακοτεχνικών μορφών.

 

Αποτελεσματικότητα σερτραλίνης (φάρμακο Zoloft, Lustral, Serlain, Asentra κ.α.)

Η αποτελεσματικότητα της σερτραλίνης στη θεραπεία διαφόρων ψυχιατρικών διαταραχών έχει τεκμηριωθεί εκτενώς μέσα από πολυάριθμες κλινικές μελέτες και συστηματικές ανασκοπήσεις. Ιδιαίτερα στην αντιμετώπιση της μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής, η σερτραλίνη έχει αποδειχθεί εξίσου αποτελεσματική με άλλα αντικαταθλιπτικά, ενώ παρουσιάζει ένα ευνοϊκό προφίλ ανεπιθύμητων ενεργειών.

Μια πρόσφατη μετα-ανάλυση που συμπεριέλαβε δεδομένα από 522 τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές, κατέδειξε ότι η σερτραλίνη είναι μεταξύ των πλέον αποτελεσματικών αντικαταθλιπτικών, με σημαντική βελτίωση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο. Επιπλέον, η σερτραλίνη παρουσίασε καλύτερη ανεκτικότητα σε σχέση με πολλά άλλα αντικαταθλιπτικά, γεγονός που συμβάλλει στην καλύτερη συμμόρφωση των ασθενών στη θεραπεία.

Στον τομέα της διαταραχής πανικού, συστηματικές ανασκοπήσεις έχουν καταδείξει την υπεροχή της σερτραλίνης έναντι του εικονικού φαρμάκου στη μείωση της συχνότητας και της έντασης των κρίσεων πανικού. Μάλιστα, η αποτελεσματικότητά της διατηρείται και κατά τη μακροχρόνια θεραπεία, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό για μια χρόνια διαταραχή όπως αυτή.

Όσον αφορά την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, η σερτραλίνη έχει αποδειχθεί αποτελεσματική τόσο σε ενήλικες όσο και σε παιδιά και εφήβους. Μετα-αναλύσεις έχουν δείξει ότι η σερτραλίνη μειώνει σημαντικά τα συμπτώματα της διαταραχής, με το αποτέλεσμα να διατηρείται και κατά τη μακροχρόνια θεραπεία.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η αποτελεσματικότητα της σερτραλίνης στη θεραπεία της διαταραχής μετατραυματικού στρες (PTSD). Η μελέτη των Rauch et al. (2019), που δημοσιεύτηκε στο έγκριτο περιοδικό JAMA Psychiatry, διερεύνησε την αποτελεσματικότητα της σερτραλίνης σε συνδυασμό με ψυχοθεραπεία για τη θεραπεία της PTSD σε βετεράνους πολέμου. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι: “Τα συμπτώματα της PTSD μειώθηκαν σημαντικά κατά τη διάρκεια των 24 εβδομάδων (σερτραλίνη συν ενισχυμένη διαχείριση φαρμάκων, 33,8 βαθμοί· παρατεταμένη θεραπεία έκθεσης συν σερτραλίνη, 32,7 βαθμοί· και παρατεταμένη θεραπεία έκθεσης συν εικονικό φάρμακο, 29,4 βαθμοί· β, -9,39· 95% CI, -11,62 έως -7,16· P < 0,001)“. Τα ευρήματα αυτά υπογραμμίζουν την αποτελεσματικότητα της σερτραλίνης στη θεραπεία της PTSD, είτε ως μονοθεραπεία είτε σε συνδυασμό με ψυχοθεραπεία.

Οι τρέχουσες ερευνητικές κατευθύνσεις στον τομέα της σερτραλίνης επικεντρώνονται σε διάφορους τομείς. Ένας από αυτούς είναι η διερεύνηση της αποτελεσματικότητάς της σε άλλες ψυχιατρικές και νευρολογικές διαταραχές, όπως η διπολική διαταραχή και η νόσος Alzheimer. Επιπλέον, υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον για τη μελέτη των μακροπρόθεσμων επιδράσεων της σερτραλίνης στον εγκέφαλο, συμπεριλαμβανομένων των πιθανών νευροπροστατευτικών ιδιοτήτων της.

Ένας άλλος τομέας έρευνας αφορά τη βελτιστοποίηση της χορήγησης της σερτραλίνης. Η μελέτη των Sodeifian και Sajadian (2019) στο Journal of Supercritical Fluids παρέχει ενδιαφέροντα δεδομένα σχετικά με τη διαλυτότητα της σερτραλίνης υδροχλωρικής σε υπερκρίσιμο διοξείδιο του άνθρακα. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι: “Η διαλυτότητα της σερτραλίνης στο δυαδικό σύστημα βρέθηκε να κυμαίνεται από 0,100 × 10−5 έως 0,930 × 10−4 γραμμομοριακά κλάσματα, ενώ στο τριαδικό σύστημα παρουσίασε τιμές διαλυτότητας μεταξύ 0,61 × 10−4 και 0,89 × 10−3 γραμμομοριακών κλασμάτων, υποδεικνύοντας τη σημαντική επίδραση της προσθήκης μενθόλης στη διαλυτότητα της σερτραλίνης σε SC-CO2“. Αυτά τα ευρήματα θα μπορούσαν να έχουν σημαντικές εφαρμογές στην ανάπτυξη νέων φαρμακοτεχνικών μορφών της σερτραλίνης, πιθανώς βελτιώνοντας τη βιοδιαθεσιμότητά της.

Οι μελλοντικές προοπτικές της έρευνας για τη σερτραλίνη περιλαμβάνουν τη διερεύνηση της αποτελεσματικότητάς της σε συνδυασμό με άλλες θεραπευτικές προσεγγίσεις, όπως η διακρανιακή μαγνητική διέγερση. Επιπλέον, η έρευνα στον τομέα της φαρμακογενετικής θα μπορούσε να οδηγήσει σε πιο εξατομικευμένες θεραπευτικές προσεγγίσεις, επιτρέποντας την πρόβλεψη της ανταπόκρισης στη σερτραλίνη με βάση το γενετικό προφίλ του ασθενούς.

Συμπερασματικά, η σερτραλίνη παραμένει ένα σημαντικό εργαλείο στη θεραπεία διαφόρων ψυχιατρικών διαταραχών, με ισχυρά δεδομένα που υποστηρίζουν την αποτελεσματικότητά της. Ωστόσο, η συνεχιζόμενη έρευνα αναμένεται να βελτιώσει περαιτέρω την κατανόησή μας για τη δράση της και να οδηγήσει σε πιο στοχευμένες και αποτελεσματικές θεραπευτικές προσεγγίσεις.

 

Συνοπτικά για τη σερτραλίνη (φάρμακο Zoloft, Lustral, Serlain, Asentra κ.α.)

Η σερτραλίνη (φάρμακο Zoloft, Lustral, Serlain, Asentra κ.α.) είναι ένα αντικαταθλιπτικό φάρμακο της κατηγορίας των εκλεκτικών αναστολέων επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs). Χρησιμοποιείται κυρίως για τη θεραπεία της κατάθλιψης, της διαταραχής πανικού, της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής και της κοινωνικής αγχώδους διαταραχής. Η αποτελεσματικότητά της έχει τεκμηριωθεί μέσω πολυάριθμων κλινικών μελετών και μετα-αναλύσεων. Ο μηχανισμός δράσης της βασίζεται στην αύξηση της διαθεσιμότητας σεροτονίνης στον εγκέφαλο. Παρά την αποτελεσματικότητά της, η σερτραλίνη μπορεί να προκαλέσει ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως ναυτία, κεφαλαλγία και σεξουαλική δυσλειτουργία. Πρόσφατες έρευνες εστιάζουν στη βελτιστοποίηση της χορήγησής της και στη διερεύνηση πιθανών νέων εφαρμογών. Η χρήση της σερτραλίνης πρέπει να γίνεται πάντα υπό ιατρική παρακολούθηση, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες κάθε ασθενούς.

elpedia.gr

 

ΠΡΟΣΟΧΗ: Είναι ζωτικής σημασίας να μην λαμβάνετε ποτέ κανένα φαρμακευτικό σκεύασμα χωρίς την επίβλεψη και καθοδήγηση ειδικευμένου ιατρού. Να συμβουλεύεστε πάντοτε το ένθετο φυλλάδιο οδηγιών του εκάστοτε φαρμακευτικού προϊόντος που σας έχει συνταγογραφηθεί, καθώς ο κάθε φαρμακευτικός οίκος περιγράφει με ακρίβεια τις ιδιαίτερες προδιαγραφές που αφορούν το συγκεκριμένο σκεύασμα, και οι οποίες ενδέχεται να επικαιροποιούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Σημειώνεται ότι οι εμπορικές ονομασίες που αναφέρονται στο παρόν άρθρο αντιστοιχούν σε ευρέως γνωστά φαρμακευτικά σκευάσματα που περιέχουν της δραστικές ουσίες υπό ανάλυση. Ωστόσο, ενδέχεται να υπάρχουν διαφοροποιήσεις ανάλογα με τη σύνθεση του εκάστοτε φαρμάκου. Το παρόν άρθρο εστιάζει στην ανάλυση της δραστικής ουσίας και όχι στην εμπορική ονομασία του φαρμάκου. Η αναφορά των εμπορικών ονομασιών γίνεται αποκλειστικά για τη διευκόλυνση των αναγνωστών, οι οποίοι θα πρέπει να μελετούν προσεκτικά το φύλλο οδηγιών κάθε εμπορικού σκευάσματος που χρησιμοποιούν. Είναι απαραίτητο να έχετε στενή συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό και τον φαρμακοποιό σας. Η αυτοχορήγηση οποιουδήποτε φαρμάκου εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την υγεία σας και πρέπει να αποφεύγεται ρητά.

 

Βιβλιογραφία

• Rauch, S. A. M., et al. “Efficacy of Prolonged Exposure Therapy, Sertraline Hydrochloride, and Their Combination Among Combat Veterans With Posttraumatic Stress Disorder: A Randomized Clinical Trial.” JAMA Psychiatry, vol. 76, no. 2, 2019, pp. 117-126. jamanetwork.com
• Sodeifian, G., and S. A. Sajadian. “Experimental measurement of solubilities of sertraline hydrochloride in supercritical carbon dioxide with/without menthol: Data correlation.” The Journal of Supercritical Fluids, vol. 146, 2019, pp. 89-99. sciencedirect.com

Συχνές Ερωτήσεις