Σεμαγλουτίδη: φάρμακο Ozempic | Παρενέργειες | Οδηγίες Χρήσεως | Πληροφορίες

Τι είναι η σεμαγλουτίδη

Η σεμαγλουτίδη (semaglutide) είναι ένα φάρμακο που ανήκει στην κατηγορία των αγωνιστών του υποδοχέα GLP-1. Κυκλοφορεί με διάφορες εμπορικές ονομασίες, όπως Ozempic (Ελλάδα), Rybelsus (ΗΠΑ), Wegovy (ΗΠΑ, ΕΕ) κ.α. Η σεμαγλουτίδη χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 και της παχυσαρκίας.

Η ανακάλυψη της σεμαγλουτίδης ήταν το αποτέλεσμα ερευνών που ξεκίνησαν τη δεκαετία του 1990, με στόχο την ανάπτυξη νέων θεραπειών για τον διαβήτη, βασισμένων στις ιδιότητες της ορμόνης GLP-1. Η σεμαγλουτίδη αναπτύχθηκε από τη φαρμακευτική εταιρεία Novo Nordisk και εγκρίθηκε για πρώτη φορά το 2017.

Το παρόν άρθρο θα αναλύσει επιστημονικές δημοσιεύσεις σχετικά με τη σεμαγλουτίδη, εξετάζοντας θέματα όπως η ασφάλεια, η αποτελεσματικότητα και οι καρδιαγγειακές επιδράσεις του φαρμάκου σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2. Θα συζητηθούν επίσης οι δυνατότητες της σεμαγλουτίδης ως αντιπαχυσαρκικού φαρμάκου.

Μηχανισμός δράσης, Χημική δομή και Θεραπευτική κατηγορία

Η σεμαγλουτίδη είναι ένα συνθετικό ανάλογο της ορμόνης GLP-1 (glucagon-like peptide-1). Δρα ως αγωνιστής του υποδοχέα GLP-1, ενεργοποιώντας τους υποδοχείς GLP-1 στο πάγκρεας. Αυτό οδηγεί σε αύξηση της έκκρισης ινσουλίνης και μείωση της έκκρισης γλυκαγόνης με γλυκοζοεξαρτώμενο τρόπο, βελτιώνοντας έτσι τον γλυκαιμικό έλεγχο.

Η σεμαγλουτίδη (φάρμακο Ozempic, Rybelsus κ.α.) έχει 94% ομολογία αλληλουχίας με την ανθρώπινη GLP-1. Η χημική της δομή περιλαμβάνει μια τροποποίηση που επιτρέπει τη σύνδεση με λευκωματίνη, παρατείνοντας σημαντικά τον χρόνο ημίσειας ζωής και επιτρέποντας τη χορήγηση μία φορά την εβδομάδα.

Ως αγωνιστής GLP-1, η σεμαγλουτίδη ανήκει στην ευρύτερη θεραπευτική κατηγορία των φαρμάκων που μιμούνται τη δράση των ινκρετινών. Αυτά τα φάρμακα έχουν αναδειχθεί ως σημαντικές θεραπευτικές επιλογές για τον διαβήτη τύπου 2, προσφέροντας αποτελεσματικό γλυκαιμικό έλεγχο με επιπρόσθετα οφέλη όπως απώλεια βάρους και χαμηλό κίνδυνο υπογλυκαιμίας (Smits and Van Raalte, “Safety of Semaglutide”).

Ενδείξεις για το φάρμακο “Ozempic”

Οι κύριες ενδείξεις για τη σεμαγλουτίδη περιλαμβάνουν:

• Θεραπεία του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 σε ενήλικες, ως συμπλήρωμα δίαιτας και άσκησης
• Μείωση του κινδύνου σοβαρών καρδιαγγειακών συμβάντων σε ενήλικες με διαβήτη τύπου 2 και εγκατεστημένη καρδιαγγειακή νόσο
• Διαχείριση του βάρους σε ενήλικες με ΔΜΣ ≥30 kg/m2 (παχυσαρκία) ή ≥27 kg/m2 με τουλάχιστον μία συννοσηρότητα σχετιζόμενη με το βάρος

Αντενδείξεις και Προφυλάξεις

Η σεμαγλουτίδη αντενδείκνυται σε ασθενείς με:

• Προσωπικό ή οικογενειακό ιστορικό μυελοειδούς καρκίνου του θυρεοειδούς ή σύνδρομο πολλαπλής ενδοκρινικής νεοπλασίας τύπου 2
• Γνωστή υπερευαισθησία στη σεμαγλουτίδη ή σε οποιοδήποτε έκδοχο
• Κύηση και θηλασμό

Απαιτείται προσοχή σε ασθενείς με:

• Ιστορικό παγκρεατίτιδας
• Σοβαρή γαστροπάρεση
• Σοβαρή νεφρική δυσλειτουργία
• Πολλαπλούς παράγοντες κινδύνου για καρκίνο του θυρεοειδούς

Ειδικές προειδοποιήσεις για ηλικιωμένους, παιδιά και εγκύους

• Ηλικιωμένοι: Δεν απαιτείται προσαρμογή δόσης. Η κλινική εμπειρία σε ασθενείς ≥75 ετών είναι περιορισμένη.
• Παιδιά: Η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα σε παιδιά και εφήβους <18 ετών δεν έχουν τεκμηριωθεί.
• Εγκυμοσύνη: Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Οι γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία πρέπει να χρησιμοποιούν αντισύλληψη.

Δοσολογία και χορήγηση

• Για τον διαβήτη τύπου 2: Η συνιστώμενη δόση έναρξης είναι 0,25 mg μία φορά την εβδομάδα. Μετά από 4 εβδομάδες, η δόση πρέπει να αυξηθεί στα 0,5 mg. Εάν απαιτηθεί επιπρόσθετος γλυκαιμικός έλεγχος, η δόση μπορεί να αυξηθεί σε 1 mg μετά από τουλάχιστον 4 εβδομάδες.
• Για τη διαχείριση του βάρους: Η συνιστώμενη δόση είναι 2,4 mg μία φορά την εβδομάδα, χορηγούμενη υποδόρια.
• Η σεμαγλουτίδη μπορεί να χορηγηθεί ανεξάρτητα από τα γεύματα, οποιαδήποτε ώρα της ημέρας.

Τι να κάνω αν παραλείψω μια δόση σεμαγλουτίδης;

• Εάν παραλειφθεί μια δόση, πρέπει να χορηγηθεί το συντομότερο δυνατό εντός 5 ημερών από την προγραμματισμένη δόση.
• Εάν έχουν περάσει περισσότερες από 5 ημέρες, η δόση πρέπει να παραλειφθεί και η επόμενη δόση να χορηγηθεί κανονικά την προγραμματισμένη ημέρα.

 

Υπερδοσολογία

Σε περίπτωση υπερδοσολογίας με σεμαγλουτίδη (φάρμακο Ozempic κ.α.), η υποστηρικτική θεραπεία πρέπει να ξεκινήσει ανάλογα με τα κλινικά σημεία και συμπτώματα του ασθενούς. Η σεμαγλουτίδη έχει μεγάλο χρόνο ημίσειας ζωής (περίπου 1 εβδομάδα) λόγω της σύνδεσης με λευκωματίνη, επομένως η στενή παρακολούθηση πρέπει να συνεχιστεί για τουλάχιστον μερικές εβδομάδες μετά την υπερδοσολογία.

Παρενέργειες

Οι  συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες της σεμαγλουτίδης (φάρμακο Ozempic, Wegovy, Rybelsus κ.α.) σχετίζονται με το γαστρεντερικό σύστημα, όπως:

• Ναυτία
• Διάρροια
• Έμετος
• Κοιλιακό άλγος
• Δυσκοιλιότητα

Άλλες πιθανές παρενέργειες περιλαμβάνουν:

• Υπογλυκαιμία (ειδικά όταν χρησιμοποιείται με ινσουλίνη ή σουλφονυλουρίες)
• Αυξημένος κίνδυνος χολολιθίασης και χολοκυστίτιδας
• Αλλαγές στο βάρος
• Αντιδράσεις στο σημείο ένεσης
• Οξεία νεφρική βλάβη
• Αλλεργικές αντιδράσεις

Η σεμαγλουτίδη έχει επίσης συσχετιστεί με αυξημένη συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του θυρεοειδούς σε μελέτες σε ζώα. Ωστόσο, η σημασία αυτού του ευρήματος για τους ανθρώπους παραμένει άγνωστη (Marso et al., “Semaglutide and Cardiovascular Outcomes in Patients with Type 2 Diabetes”).

Αλληλεπιδράσεις

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-φαρμάκου

Η σεμαγλουτίδη (φάρμακο Ozempic, Rybelsus κ.α.) μπορεί να επηρεάσει την απορρόφηση από το στόμα φαρμάκων λόγω της επιβράδυνσης της γαστρικής κένωσης. Αυτό μπορεί να απαιτήσει προσοχή για φάρμακα με στενό θεραπευτικό δείκτη ή φάρμακα που απαιτούν προσεκτική κλινική διαχείριση.

Όταν συνδυάζεται με ινσουλίνη ή φάρμακα που διεγείρουν την έκκριση ινσουλίνης, μπορεί να αυξηθεί ο κίνδυνος υπογλυκαιμίας. Μπορεί να απαιτηθεί μείωση της δόσης ινσουλίνης ή του εκκριταγωγού ινσουλίνης.

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-τροφής

Δεν έχουν αναφερθεί κλινικά σημαντικές αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-τροφής για τη σεμαγλουτίδη. Μπορεί να ληφθεί ανεξάρτητα από τα γεύματα.

Πρόσθετες σημαντικές πληροφορίες

Η σεμαγλουτίδη δεν έχει μελετηθεί εκτενώς για την ανάπτυξη ανθεκτικότητας. Ωστόσο, λόγω του μηχανισμού δράσης της ως αγωνιστής του υποδοχέα GLP-1, ο κίνδυνος ανάπτυξης ανθεκτικότητας θεωρείται χαμηλός.

Πολλές προκλινικές και κλινικές μελέτες έχουν διερευνήσει τη σεμαγλουτίδη. Σε προκλινικές μελέτες, η σεμαγλουτίδη έδειξε ισχυρές υπογλυκαιμικές και απωλεστικές επιδράσεις. Οι κλινικές δοκιμές φάσης 3, όπως το πρόγραμμα SUSTAIN για τον διαβήτη τύπου 2 και η δοκιμή STEP για την παχυσαρκία, έχουν καταδείξει την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια της σεμαγλουτίδης. Στη δοκιμή SUSTAIN 6, η σεμαγλουτίδη μείωσε σημαντικά τον κίνδυνο μειζόνων καρδιαγγειακών συμβάντων σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 και υψηλό καρδιαγγειακό κίνδυνο (Marso et al.).

Μετεγκριτικές μελέτες και δεδομένα φαρμακοεπαγρύπνησης συνεχίζουν να παρακολουθούν την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα της σεμαγλουτίδης στην πραγματική πρακτική. Οι αναφορές περιστατικών υποδηλώνουν ένα προφίλ ασφάλειας σύμφωνο με εκείνο που παρατηρήθηκε σε κλινικές δοκιμές, με τις γαστρεντερικές ανεπιθύμητες ενέργειες να είναι οι πιο συχνές.

Η φαρμακοκινητική της σεμαγλουτίδης χαρακτηρίζεται από υψηλή βιοδιαθεσιμότητα (89%) μετά από υποδόρια χορήγηση, μεγάλο χρόνο ημίσειας ζωής (περίπου 1 εβδομάδα) λόγω σύνδεσης με λευκωματίνη και χαμηλή νεφρική κάθαρση. Αυτές οι ιδιότητες επιτρέπουν τη χορήγηση μία φορά την εβδομάδα. Η σεμαγλουτίδη μεταβολίζεται με παρόμοιο τρόπο με τις μεγάλες πρωτεΐνες, χωρίς ένα συγκεκριμένο όργανο να έχει ταυτοποιηθεί ως κύρια οδός αποβολής (Christou et al., “Semaglutide as a Promising Antiobesity Drug”).

 

Αποτελεσματικότητα σεμαγλουτίδης (φάρμακο Ozempic, Wegovy, Rybelsus κ.α.)

Η αποτελεσματικότητα της σεμαγλουτίδης έχει αξιολογηθεί σε πολλές κλινικές μελέτες για τη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2 και της παχυσαρκίας. Συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις έχουν συνοψίσει τα ευρήματα αυτών των μελετών, παρέχοντας ισχυρές ενδείξεις για την αποτελεσματικότητα της σεμαγλουτίδης.

Μια μετα-ανάλυση των δοκιμών SUSTAIN 1-5 και SUSTAIN 7 διαπίστωσε ότι η σεμαγλουτίδη οδήγησε σε σημαντικά μεγαλύτερες μειώσεις στην HbA1c και το σωματικό βάρος σε σύγκριση με εικονικό φάρμακο και ενεργούς συγκριτές (σιταγλιπτίνη, εξενατίδη, ντουλαγλουτίδη και ινσουλίνη γλαργινική) σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2. Επιπλέον, η καρδιαγγειακή μελέτη έκβασης SUSTAIN 6 έδειξε ότι η σεμαγλουτίδη μείωσε σημαντικά τον κίνδυνο μειζόνων καρδιαγγειακών συμβάντων, συμπεριλαμβανομένου του καρδιαγγειακού θανάτου, του μη θανατηφόρου εμφράγματος του μυοκαρδίου και του μη θανατηφόρου αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου, σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 και υψηλό καρδιαγγειακό κίνδυνο (Marso et al.).

Όσον αφορά τη διαχείριση του βάρους, η δοκιμή φάσης 3 STEP 1 διαπίστωσε ότι η σεμαγλουτίδη οδήγησε σε στατιστικά σημαντική και κλινικά σημαντική απώλεια βάρους σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο σε ενήλικες με παχυσαρκία ή υπέρβαρους με τουλάχιστον μία σχετιζόμενη με το βάρος συννοσηρότητα, ως επιπρόσθετη θεραπεία στη δίαιτα και την άσκηση. Οι συμμετέχοντες που έλαβαν σεμαγλουτίδη 2,4 mg μία φορά την εβδομάδα πέτυχαν μέση απώλεια βάρους 14,9% σε σύγκριση με 2,4% για το εικονικό φάρμακο μετά από 68 εβδομάδες θεραπείας (Christou et al.).

Οι τρέχουσες ερευνητικές κατευθύνσεις για τη σεμαγλουτίδη περιλαμβάνουν τη διερεύνηση της αποτελεσματικότητάς της σε άλλους πληθυσμούς, όπως ασθενείς με προδιαβήτη, μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος και καρδιακή ανεπάρκεια. Επιπλέον, μελετάται η μακροχρόνια αποτελεσματικότητα και ασφάλειά της, καθώς και ο συνδυασμός της με άλλες θεραπείες για τη βελτιστοποίηση των αποτελεσμάτων.

Όσον αφορά τις μελλοντικές προοπτικές, η σεμαγλουτίδη έχει τη δυνατότητα να γίνει σημαντικό εργαλείο στην αντιμετώπιση της παγκόσμιας επιδημίας της παχυσαρκίας και των σχετικών μεταβολικών διαταραχών. Ωστόσο, απαιτείται περαιτέρω έρευνα για τον εντοπισμό των ασθενών που είναι πιο πιθανό να ωφεληθούν, για τον καθορισμό της βέλτιστης διάρκειας θεραπείας και για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας σε πραγματικές συνθήκες. Θα πρέπει επίσης να αντιμετωπιστούν προκλήσεις όπως το κόστος, η πρόσβαση των ασθενών και η ενσωμάτωση της φαρμακευτικής θεραπείας σε ολοκληρωμένα προγράμματα διαχείρισης βάρους.

Εν κατακλείδι, η σεμαγλουτίδη έχει αποδείξει την αποτελεσματικότητά της στη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2 και της παχυσαρκίας, με πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα στη μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου και τη βελτίωση των μεταβολικών εκβάσεων. Με περαιτέρω έρευνα και βελτιστοποίηση της χρήσης της, η σεμαγλουτίδη θα μπορούσε να αποτελέσει πολύτιμη προσθήκη στο οπλοστάσιο κατά των μεταβολικών διαταραχών στο μέλλον (Smits and Van Raalte).

 

Συνοπτικά

Η σεμαγλουτίδη (φάρμακο Ozempic, Wegovy, Rybelsus κ.α.) είναι ένας αγωνιστής του υποδοχέα GLP-1 που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2 και της παχυσαρκίας. Έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει αποτελεσματικά τον γλυκαιμικό έλεγχο, προάγει την απώλεια βάρους και μειώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών συμβάντων σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2. Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες είναι γαστρεντερικές διαταραχές, ενώ απαιτείται προσοχή σε ασθενείς με ιστορικό παγκρεατίτιδας ή νεφρικής δυσλειτουργίας. Η σεμαγλουτίδη χορηγείται υποδορίως μία φορά την εβδομάδα, με δόσεις που κυμαίνονται από 0,25 mg έως 2,4 mg, ανάλογα με την ένδειξη. Η μακροχρόνια αποτελεσματικότητα και ασφάλεια, καθώς και η χρήση σε ειδικούς πληθυσμούς, αποτελούν αντικείμενο συνεχιζόμενης έρευνας. Συνολικά, η σεμαγλουτίδη αποτελεί μια πολλά υποσχόμενη θεραπευτική επιλογή για τη διαχείριση μεταβολικών διαταραχών.

elpedia.gr

 

ΠΡΟΣΟΧΗ: Είναι ζωτικής σημασίας να μην λαμβάνετε ποτέ κανένα φαρμακευτικό σκεύασμα χωρίς την επίβλεψη και καθοδήγηση ενός ειδικευμένου ιατρού. Να συμβουλεύεστε πάντοτε το ένθετο φυλλάδιο οδηγιών του εκάστοτε φαρμακευτικού προϊόντος που σας έχει συνταγογραφηθεί, καθώς ο κάθε φαρμακευτικός οίκος περιγράφει με ακρίβεια τις ιδιαίτερες προδιαγραφές που αφορούν το συγκεκριμένο σκεύασμα, και οι οποίες ενδέχεται να επικαιροποιούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Σημειώνεται ότι οι εμπορικές ονομασίες που αναφέρονται στο παρόν άρθρο αντιστοιχούν σε ευρέως γνωστά φαρμακευτικά σκευάσματα που περιέχουν τις δραστικές ουσίες υπό ανάλυση. Ωστόσο, ενδέχεται να υπάρχουν διαφοροποιήσεις ανάλογα με τη σύνθεση του εκάστοτε φαρμάκου. Το παρόν άρθρο εστιάζει στην ανάλυση της δραστικής ουσίας και όχι στην εμπορική ονομασία του φαρμάκου. Η αναφορά των εμπορικών ονομασιών γίνεται αποκλειστικά για τη διευκόλυνση των αναγνωστών, οι οποίοι θα πρέπει να μελετούν προσεκτικά το φύλλο οδηγιών κάθε εμπορικού σκευάσματος που χρησιμοποιούν. Είναι απαραίτητο να έχετε στενή συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό σας και τον φαρμακοποιό σας. Η αυτοχορήγηση οποιουδήποτε φαρμάκου εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την υγεία σας και πρέπει να αποφεύγεται ρητά.

Βιβλιογραφία

• Christou, G. A., Katsiki, N., Blundell, J., Fruhbeck, G., & Kiortsis, D. N. (2019). Semaglutide as a promising antiobesity drug. Obesity Reviews, 20(6), 805-815. wiley.com
• Marso, S. P., Bain, S. C., Consoli, A., Eliaschewitz, F. G., Jódar, E., Leiter, L. A., Lingvay, I., Rosenstock, J., Seufert, J., Warren, M. L., Woo, V., Hansen, O., Holst, A. G., Pettersson, J., & Vilsbøll, T. (2016). Semaglutide and cardiovascular outcomes in patients with type 2 diabetes. New England Journal of Medicine, 375(19), 1834-1844. nejm.org
• Smits, M. M., & Van Raalte, D. H. (2021). Safety of semaglutide. Frontiers in Endocrinology, 12, 645563. frontiersin.org

 

Συχνές Ερωτήσεις