Β’ Βαλκανικός Πόλεμος: Το 1912, η Ελλάδα, η Σερβία, η Βουλγαρία και το Μαυροβούνιο σχημάτισαν μια ασταθή συμμαχία εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Μετά τη νίκη τους εναντίον των Οθωμανών, οι σύμμαχοι σύντομα βρέθηκαν σε διαμάχη μεταξύ τους για τον έλεγχο των εδαφών της Μακεδονίας και της Θράκης. Αυτή η ένταση οδήγησε τελικά σε έναν δεύτερο πόλεμο το 1913, με τη Βουλγαρία να αντιμετωπίζει την Ελλάδα και τη Σερβία.
Η κατάρρευση της συμμαχίας και η έναρξη των εχθροπραξιών
Μετά τη νίκη τους κατά των Οθωμανών, οι σύμμαχοι άρχισαν να διαφωνούν σχετικά με την κατανομή των κατακτημένων εδαφών. Η Βουλγαρία διεκδικούσε το μεγαλύτερο μέρος της Μακεδονίας, συμπεριλαμβανομένης της Θεσσαλονίκης, ενώ η Ελλάδα και η Σερβία είχαν επίσης βλέψεις. Οι εντάσεις αυξήθηκαν, καθώς ο βουλγαρικός στρατός αρνήθηκε να αποχωρήσει από τη Θεσσαλονίκη. Τον Ιούνιο του 1913, η Βουλγαρία ξεκίνησε αιφνιδιαστική επίθεση εναντίον των Σέρβων και των Ελλήνων, με σκοπό να τους αναγκάσει να αποδεχθούν τους βουλγαρικούς όρους. Ωστόσο, Ελλάδα και Σερβία υπέγραψαν συμμαχία και ετοιμάστηκαν να αντιμετωπίσουν τη Βουλγαρία.
Β’ Βαλκανικός Πόλεμος
Παρά την αρχική έκπληξη, οι ελληνικές και σερβικές δυνάμεις συνέκλιναν γρήγορα. Ο ελληνικός στρατός ανάγκασε τους Βούλγαρους να παραδοθούν στη Θεσσαλονίκη και στη συνέχεια τους απώθησε από τις θέσεις τους στο Κιλκίς και το Ντοϊράν. Οι Έλληνες κατέλαβαν επίσης το Γευγελή, ανακουφίζοντας τη σερβική πίεση. Μέχρι τα τέλη Ιουνίου, ο ελληνικός στρατός είχε εισέλθει βαθιά στη βουλγαρική επικράτεια. Παρά την αριθμητική τους υπεροχή, οι Βούλγαροι υπέστησαν συντριπτική ήττα στη μάχη του Κρέσνα. Στη συνέχεια, ο ελληνικός στρατός νίκησε τις βουλγαρικές δυνάμεις στο Κούμανοβο και προέλασε βαθιά στη Βουλγαρία. Ταυτόχρονα, ο ελληνικός στόλος κατέλαβε σημαντικά λιμάνια στη Θράκη. Η Βουλγαρία, αντιμετωπίζοντας πλήρη κατάρρευση, ζήτησε ανακωχή στις 18 Ιουλίου 1913.
Οι ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις
Μετά την ανακωχή, άρχισαν ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις στη Βουκουρέστι μεταξύ των εμπόλεμων πλευρών. Η Βουλγαρία αναγκάστηκε να παραχωρήσει εδάφη στην Ελλάδα και τη Σερβία, συμπεριλαμβανομένου του μεγαλύτερου μέρους της Μακεδονίας. Ωστόσο, οι διαπραγματεύσεις ήταν δύσκολες καθώς η Βουλγαρία αρνιόταν να δεχτεί την ήττα της.
Η Συνθήκη του Βουκουρεστίου
Τον Αύγουστο του 1913, υπογράφηκε η Συνθήκη του Βουκουρεστίου, η οποία έθεσε επίσημα τέλος στον πόλεμο. Η Βουλγαρία έχασε σχεδόν όλα τα εδάφη που είχε κερδίσει κατά τον Α ́ Βαλκανικό Πόλεμο, συμπεριλαμβανομένης της εξόδου στο Αιγαίο. Η Ελλάδα απέκτησε τη Δυτική Θράκη και το μεγαλύτερο μέρος της Μακεδονίας. Ο Δεύτερος Βαλκανικός Πόλεμος είχε σημαντικές επιπτώσεις στα Βαλκάνια. Η ήττα της Βουλγαρίας ήταν καταστροφική και την άφησε πικραμένη, γεγονός που οδήγησε σε μεταγενέστερες συγκρούσεις. Από την άλλη, η Ελλάδα διπλασίασε σχεδόν την επικράτειά της και πέτυχε το όραμα της Μεγάλης Ιδέας, αν και παρέμεναν ακόμη ελληνικές περιοχές εκτός συνόρων.
Το ζήτημα της Βορείου Ηπείρου
Ένα από τα ζητήματα που έμειναν άλυτα ήταν αυτό της Βορείου Ηπείρου, κατοικούμενης από ελληνικό πληθυσμό αλλά που δεν ενσωματώθηκε στην Ελλάδα. Η περιοχή πέρασε τελικά στην Αλβανία, παρά τις έντονες διαμαρτυρίες των Ελλήνων. Το ζήτημα παρέμεινε ανοιχτό και οδήγησε αργότερα σε νέες εντάσεις στα Βαλκάνια.
Η αντίδραση των Μεγάλων Δυνάμεων
Οι Μεγάλες Δυνάμεις αντέδρασαν με ανησυχία στον Δεύτερο Βαλκανικό Πόλεμο, φοβούμενες ότι θα μπορούσε να διαταράξει την ευρύτερη ισορροπία ισχύος στην Ευρώπη. Η Ρωσία είδε την επιρροή της στα Βαλκάνια να μειώνεται. Παρά την προσωρινή ειρήνευση, ο Δεύτερος Βαλκανικός Πόλεμος δεν έλυσε όλες τις εθνικές διεκδικήσεις στα Βαλκάνια. Η Βουλγαρία συνέχισε να ονειρεύεται τη «Μεγάλη Βουλγαρία», ενώ η Ελλάδα εξακολουθούσε να βλέπει την Κωνσταντινούπολη και τη Μικρά Ασία ως μέρος της «Μεγάλης Ιδέας». Αυτές οι αντικρουόμενες φιλοδοξίες θα οδηγούσαν σε νέες συγκρούσεις στο μέλλον.
Ο Δεύτερος Βαλκανικός Πόλεμος αποτέλεσε μια τραγική τροπή για τη σύντομη συμμαχία των Βαλκανίων εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ενώ αρχικά ενώθηκαν εναντίον κοινού εχθρού, οι εθνικές διεκδικήσεις και η έλλειψη εμπιστοσύνης τούς έστρεψαν ξανά τοτ ένα εναντίον του άλλου. Ο πόλεμος άφησε πίσω πικρία και άλυτα ζητήματα που θα οδηγούσαν σε νέες συγκρούσεις στο μέλλον.
Βιβλιογραφία
Gardika-Katsiadaki, E. (1994). Leon Trotsky, the Balkans and the Balkan Wars 1912-1913. Mnimon. Retrieved from ejournals.epublishing.ekt.gr.
Angelidis, X. (2021). The Balkan policy of Bulgaria. Relations with Greece, Turkey, and Skopje. The historical and international political dimensions. University of Macedonia Digital Space. Retrieved from dspace.lib.uom.gr.
Pagonidou, T. (2005). Balkan Wars, uniforms of Greek land forces. University of Thessaly Digital Library. Retrieved from ir.lib.uth.gr.