Λισινοπρίλη (φάρμακο Zestril): Παρενέργειες | Οδηγίες Χρήσεως | Πληροφορίες

Τι είναι η λισινοπρίλη

Η λισινοπρίλη (lisinopril) είναι ένας αναστολέας του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (ACE). Ως παράδειγμα εμπορικών ονομασιών αναφέρεται το Zestril (Ελλάδα), το Prinivil (ΗΠΑ), το Lisodur (Γερμανία), το Sinopril (Ινδία) κ.α. Χρησιμοποιείται κυρίως για τη θεραπεία της υπέρτασης, της συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας και μετά από έμφραγμα του μυοκαρδίου.

Η έρευνα των Castelletto et al. με τίτλο “Self-assembly of angiotensin-converting enzyme inhibitors captopril and lisinopril and their crystal structures” παρέχει νέα δεδομένα για τη μοριακή δομή και συμπεριφορά της λισινοπρίλης σε υδατικά διαλύματα. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα μόρια της λισινοπρίλης αυτο-οργανώνονται σε μικκύλια πάνω από μια κρίσιμη συγκέντρωση, γεγονός που μπορεί να επηρεάζει τη βιοδιαθεσιμότητα και δραστικότητα του φαρμάκου. Επιπλέον, προσδιορίστηκε με ακρίβεια η κρυσταλλική δομή της λισινοπρίλης με χρήση συγχροτρονικής ακτινοβολίας ακτίνων Χ.

Μηχανισμός δράσης, Χημική δομή και Θεραπευτική κατηγορία

Η λισινοπρίλη ανήκει στην κατηγορία των αναστολέων του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (ACE). Ο μηχανισμός δράσης της βασίζεται στην αναστολή του ενζύμου ACE, το οποίο καταλύει τη μετατροπή της αγγειοτενσίνης Ι σε αγγειοτενσίνη ΙΙ. Η αγγειοτενσίνη ΙΙ είναι ένα ισχυρό αγγειοσυσταλτικό πεπτίδιο που αυξάνει την αρτηριακή πίεση. Επομένως, η αναστολή της παραγωγής της οδηγεί σε μείωση της αρτηριακής πίεσης.

Χημικά, η λισινοπρίλη είναι ένα συνθετικό πεπτιδικό παράγωγο με μοριακό τύπο C21H31N3O5. Η δομή της περιλαμβάνει ομάδες λυσίνης και προλίνης. Σύμφωνα με τους Castelletto et al., τα μόρια της λισινοπρίλης εμφανίζουν τάση αυτο-οργάνωσης σε υδατικά διαλύματα, σχηματίζοντας μικκύλια πάνω από μια κρίσιμη συγκέντρωση. Αυτή η ιδιότητα μπορεί να επηρεάζει τη φαρμακοκινητική και φαρμακοδυναμική συμπεριφορά του μορίου.

Θεραπευτικά, η λισινοπρίλη κατατάσσεται στα αντιυπερτασικά και καρδιοπροστατευτικά φάρμακα. Χρησιμοποιείται κυρίως για τη θεραπεία της υπέρτασης, της συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας και για τη βελτίωση της επιβίωσης μετά από έμφραγμα του μυοκαρδίου. Επιπλέον, έχει νεφροπροστατευτική δράση σε ασθενείς με διαβητική νεφροπάθεια.

Ενδείξεις για το Zestril

Το Zestril (λισινοπρίλη) ενδείκνυται για:

• Θεραπεία της υπέρτασης
• Αντιμετώπιση της συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας
• Βελτίωση της επιβίωσης μετά από έμφραγμα του μυοκαρδίου
• Επιβράδυνση της εξέλιξης της διαβητικής νεφροπάθειας

Αντενδείξεις και Προφυλάξεις

Το Zestril αντενδείκνυται σε:

• Υπερευαισθησία στη λισινοπρίλη ή σε άλλους αναστολείς ACE
• Ιστορικό αγγειοοιδήματος
• Κύηση (2ο και 3ο τρίμηνο)
• Σοβαρή νεφρική ανεπάρκεια

Ειδικές προειδοποιήσεις για ηλικιωμένους, παιδιά και εγκύους

• Ηλικιωμένοι: Απαιτείται προσοχή και πιθανή προσαρμογή της δοσολογίας
• Παιδιά: Η ασφάλεια και αποτελεσματικότητα δεν έχουν τεκμηριωθεί πλήρως
• Έγκυες: Αντενδείκνυται στο 2ο και 3ο τρίμηνο της κύησης

Είναι σημαντικό οι ασθενείς να ακολουθούν πιστά τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού και του φαρμακοποιού.

Δοσολογία και χορήγηση

Η δοσολογία εξατομικεύεται ανάλογα με την κατάσταση του ασθενούς:

• Υπέρταση: Έναρξη με 10 mg άπαξ ημερησίως, συνήθης δόση συντήρησης 20 mg
• Καρδιακή ανεπάρκεια: Έναρξη με 2,5-5 mg, αύξηση σταδιακά έως 20-35 mg ημερησίως
• Μετά από έμφραγμα: Έναρξη με 5 mg την 1η ημέρα, 5 mg τη 2η ημέρα, 10 mg την 3η ημέρα και μετά 10 mg ημερησίως

Τι να κάνω αν παραλείψω μια δόση λισινοπρίλης;

• Λάβετε τη δόση αμέσως μόλις το θυμηθείτε
• Αν πλησιάζει η ώρα για την επόμενη δόση, παραλείψτε τη δόση που ξεχάσατε
• Μη διπλασιάζετε τη δόση για να αναπληρώσετε αυτή που παραλείψατε

 

Υπερδοσολογία

Η υπερδοσολογία λισινοπρίλης μπορεί να προκαλέσει:

• Σοβαρή υπόταση
• Ηλεκτρολυτικές διαταραχές
• Νεφρική ανεπάρκεια

Σε περίπτωση υπερδοσολογίας απαιτείται άμεση ιατρική παρέμβαση. Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει:

• Πλύση στομάχου
• Χορήγηση ενεργού άνθρακα
• Υποστηρικτική αγωγή (ενδοφλέβια υγρά, αγγειοσυσπαστικά)

Παρενέργειες

Συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες:

• Ζάλη, κεφαλαλγία
• Υπόταση
• Ξηρός βήχας
• Γαστρεντερικές διαταραχές

Σπάνιες αλλά σοβαρές:

• Αγγειοοίδημα
• Υπερκαλιαιμία
• Ηπατοτοξικότητα

Αλληλεπιδράσεις

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-φαρμάκου

• Καλιοσυντηρητικά διουρητικά: Αυξημένος κίνδυνος υπερκαλιαιμίας
• ΜΣΑΦ: Μειωμένη αντιυπερτασική δράση
• Λίθιο: Αυξημένα επίπεδα λιθίου στο αίμα

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-τροφής

• Τροφές πλούσιες σε κάλιο: Αυξημένος κίνδυνος υπερκαλιαιμίας
• Αλκοόλ: Ενίσχυση της υποτασικής δράσης

Πρόσθετες σημαντικές πληροφορίες

Η λισινοπρίλη (φάρμακο Zestril, Prinivil, Lisodur, Sinopril κ.α.) αποτελεί έναν ευρέως χρησιμοποιούμενο αναστολέα του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (ACE). Η ανάπτυξη ανθεκτικότητας στη λισινοπρίλη δεν αποτελεί συχνό φαινόμενο, ωστόσο έχει παρατηρηθεί μειωμένη αποτελεσματικότητα σε ορισμένους ασθενείς μετά από μακροχρόνια χρήση. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε αντισταθμιστικούς μηχανισμούς του οργανισμού ή σε γενετικούς παράγοντες.

Προκλινικές μελέτες σε ζωικά μοντέλα έχουν καταδείξει την αποτελεσματικότητα και ασφάλεια της λισινοπρίλης. Οι κλινικές δοκιμές επιβεβαίωσαν την αντιυπερτασική και καρδιοπροστατευτική της δράση σε ανθρώπους. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η πρόσφατη έρευνα των Castelletto et al., η οποία μελέτησε τη μοριακή συμπεριφορά της λισινοπρίλης σε υδατικά διαλύματα. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι “τα μόρια της λισινοπρίλης αυτο-οργανώνονται σε μικκύλια πάνω από μια κρίσιμη συγκέντρωση”, γεγονός που μπορεί να επηρεάζει τη βιοδιαθεσιμότητα του φαρμάκου.

Μετεγκριτικές μελέτες έχουν επιβεβαιώσει το ευνοϊκό προφίλ ασφάλειας της λισινοπρίλης, αναδεικνύοντας παράλληλα σπάνιες αλλά σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες όπως το αγγειοοίδημα. Η φαρμακοεπαγρύπνηση παραμένει σημαντική για την έγκαιρη ανίχνευση νέων ή σπάνιων παρενεργειών.

Τα φαρμακοκινητικά χαρακτηριστικά της λισινοπρίλης περιλαμβάνουν:

• Βιοδιαθεσιμότητα: Περίπου 25%
• Χρόνος ημίσειας ζωής: 12 ώρες
• Απέκκριση: Κυρίως νεφρική, αμετάβλητη

Η έρευνα των Elhsasan και SK με τίτλο “Detection of Substandard Medicines in Sudanese Market by Assessing Pharmaceutical Equivalences of Five Brands of Lisinopril 10mg Tablets” ανέδειξε τη σημασία του ποιοτικού ελέγχου των γενόσημων σκευασμάτων λισινοπρίλης. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι “δύο από τα πέντε εξεταζόμενα σκευάσματα απέτυχαν στις δοκιμασίες ευθρυπτότητας και σκληρότητας”, υποδεικνύοντας την ανάγκη για αυστηρότερους ελέγχους στην αγορά φαρμάκων του Σουδάν.

 

Αποτελεσματικότητα

Η λισινοπρίλη (φάρμακο Zestril, Prinivil, Lisodur, Sinopril κ.α.) έχει αποδείξει την αποτελεσματικότητά της στη θεραπεία της υπέρτασης και της καρδιακής ανεπάρκειας μέσα από πολυάριθμες κλινικές μελέτες και συστηματικές ανασκοπήσεις. Η δράση της ως αναστολέας του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (ACE) έχει καθιερώσει τη χρήση της στην καρδιολογική πρακτική.

Συστηματικές ανασκοπήσεις έχουν συγκρίνει την αποτελεσματικότητα της λισινοπρίλης με άλλους αναστολείς ACE και ανταγωνιστές των υποδοχέων αγγειοτενσίνης (ARBs). Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η λισινοπρίλη είναι εξίσου αποτελεσματική με άλλους αναστολείς ACE στη μείωση της αρτηριακής πίεσης, ενώ παρουσιάζει συγκρίσιμη αποτελεσματικότητα με τους ARBs. Ωστόσο, η λισινοπρίλη φαίνεται να υπερτερεί σε ορισμένες περιπτώσεις λόγω του μεγαλύτερου χρόνου ημίσειας ζωής της, επιτρέποντας εφάπαξ ημερήσια δοσολογία.

Μετα-αναλύσεις κλινικών δοκιμών έχουν επιβεβαιώσει τη σημαντική μείωση της καρδιαγγειακής θνησιμότητας και νοσηρότητας σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια που λαμβάνουν λισινοπρίλη. Επιπλέον, έχει αποδειχθεί η νεφροπροστατευτική της δράση σε διαβητικούς ασθενείς, καθυστερώντας την εξέλιξη της διαβητικής νεφροπάθειας.

Η πρόσφατη έρευνα των Castelletto et al. έφερε στο προσκήνιο νέα δεδομένα σχετικά με τη μοριακή συμπεριφορά της λισινοπρίλης. Η διαπίστωση ότι τα μόρια της λισινοπρίλης αυτο-οργανώνονται σε μικκύλια πάνω από μια κρίσιμη συγκέντρωση ανοίγει νέους ορίζοντες στην κατανόηση της φαρμακοκινητικής και φαρμακοδυναμικής του φαρμάκου. Αυτή η ιδιότητα θα μπορούσε να εξηγήσει ορισμένες διαφορές στη βιοδιαθεσιμότητα και αποτελεσματικότητα μεταξύ διαφορετικών σκευασμάτων.

Οι τρέχουσες ερευνητικές κατευθύνσεις επικεντρώνονται στη βελτιστοποίηση της χρήσης της λισινοπρίλης σε συγκεκριμένες υποομάδες ασθενών. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η διερεύνηση της αποτελεσματικότητάς της σε ασθενείς με συνυπάρχουσες παθήσεις, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης και η χρόνια νεφρική νόσος. Επιπλέον, μελετάται η πιθανή χρήση της λισινοπρίλης σε νέες θεραπευτικές ενδείξεις, όπως η πρόληψη της εξέλιξης της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας.

Η έρευνα των Bozhanov et al. με τίτλο “Quantitative determination of Lisinopril Dihydrate in pharmaceutical preparations by direct potentiometriy” ανέδειξε μια νέα μέθοδο ποσοτικού προσδιορισμού της λισινοπρίλης σε φαρμακευτικά σκευάσματα. Η τεχνική αυτή θα μπορούσε να συμβάλει στη βελτίωση του ποιοτικού ελέγχου των σκευασμάτων λισινοπρίλης, διασφαλίζοντας έτσι την αποτελεσματικότητα και ασφάλεια του φαρμάκου για τους ασθενείς.

Οι μελλοντικές προοπτικές στην έρευνα της λισινοπρίλης περιλαμβάνουν τη διερεύνηση των μακροπρόθεσμων επιδράσεών της στην καρδιαγγειακή και νεφρική υγεία. Επιπλέον, η ανάπτυξη εξατομικευμένων θεραπευτικών προσεγγίσεων βασισμένων σε γενετικούς και άλλους βιοδείκτες αποτελεί ένα πολλά υποσχόμενο πεδίο έρευνας. Η κατανόηση των μοριακών μηχανισμών που διέπουν την αποτελεσματικότητα της λισινοπρίλης σε διαφορετικούς πληθυσμούς θα μπορούσε να οδηγήσει σε πιο στοχευμένες θεραπευτικές παρεμβάσεις.

Η μελέτη των Elhsasan και SK σχετικά με την ποιότητα των γενόσημων σκευασμάτων λισινοπρίλης στο Σουδάν αναδεικνύει ένα σημαντικό ζήτημα που επηρεάζει την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου σε παγκόσμιο επίπεδο. Η διαπίστωση ότι ορισμένα σκευάσματα δεν πληρούσαν τις προδιαγραφές ποιότητας υπογραμμίζει την ανάγκη για αυστηρότερους ελέγχους και διεθνή συνεργασία στον τομέα της φαρμακευτικής παραγωγής και διανομής.

Η αποτελεσματικότητα της λισινοπρίλης στη μείωση της καρδιαγγειακής θνησιμότητας έχει οδηγήσει στη συμπερίληψή της σε πολλές κατευθυντήριες οδηγίες για τη διαχείριση της υπέρτασης και της καρδιακής ανεπάρκειας. Ωστόσο, η βέλτιστη χρήση της σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα, όπως β-αναστολείς και διουρητικά, παραμένει ένα πεδίο ενεργούς έρευνας. Η εξισορρόπηση μεταξύ μέγιστης αποτελεσματικότητας και ελαχιστοποίησης των ανεπιθύμητων ενεργειών αποτελεί μια συνεχή πρόκληση στην κλινική πράξη.

Η αναδυόμενη έρευνα στον τομέα της φαρμακογενωμικής θα μπορούσε να οδηγήσει σε πιο εξατομικευμένες προσεγγίσεις στη χρήση της λισινοπρίλης. Η αναγνώριση γενετικών παραλλαγών που επηρεάζουν την απόκριση στο φάρμακο θα μπορούσε να βοηθήσει στην πρόβλεψη της αποτελεσματικότητας και των πιθανών ανεπιθύμητων ενεργειών σε μεμονωμένους ασθενείς.

Συμπερασματικά, η λισινοπρίλη παραμένει ένα αποτελεσματικό και ευρέως χρησιμοποιούμενο φάρμακο στη διαχείριση της υπέρτασης και της καρδιακής ανεπάρκειας. Η συνεχιζόμενη έρευνα αναμένεται να βελτιώσει περαιτέρω την κατανόησή μας για τους μηχανισμούς δράσης της και να οδηγήσει σε πιο στοχευμένες και εξατομικευμένες θεραπευτικές προσεγγίσεις. Η διασφάλιση της ποιότητας των φαρμακευτικών σκευασμάτων και η βελτιστοποίηση των θεραπευτικών πρωτοκόλλων αποτελούν κρίσιμους παράγοντες για τη μεγιστοποίηση του οφέλους για τους ασθενείς.

 

Συνοπτικά

Η λισινοπρίλη (φάρμακο Zestril, Prinivil, Lisodur, Sinopril κ.α.) αποτελεί έναν αποτελεσματικό αναστολέα του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (ACE) για τη θεραπεία της υπέρτασης και της καρδιακής ανεπάρκειας. Η μακροχρόνια χρήση της έχει αποδείξει σημαντικά οφέλη στη μείωση της καρδιαγγειακής θνησιμότητας και νοσηρότητας. Πρόσφατες έρευνες έχουν αναδείξει νέα δεδομένα σχετικά με τη μοριακή συμπεριφορά της λισινοπρίλης, όπως η τάση αυτο-οργάνωσης σε μικκύλια, που μπορεί να επηρεάζουν τη φαρμακοκινητική της. Η αποτελεσματικότητά της έχει τεκμηριωθεί μέσω πολυάριθμων κλινικών μελετών και μετα-αναλύσεων. Ωστόσο, η χρήση της απαιτεί προσοχή λόγω πιθανών παρενεργειών, όπως ο ξηρός βήχας και η υπόταση. Η συνεχιζόμενη έρευνα στοχεύει στη βελτιστοποίηση της χρήσης της σε συγκεκριμένες υποομάδες ασθενών και στην ανάπτυξη εξατομικευμένων θεραπευτικών προσεγγίσεων. Η διασφάλιση της ποιότητας των φαρμακευτικών σκευασμάτων παραμένει κρίσιμη για τη μεγιστοποίηση του οφέλους και την ελαχιστοποίηση των κινδύνων για τους ασθενείς.

elpedia.gr

 

ΠΡΟΣΟΧΗ: Είναι ζωτικής σημασίας να μην λαμβάνετε ποτέ κανένα φαρμακευτικό σκεύασμα χωρίς την επίβλεψη και καθοδήγηση ειδικευμένου ιατρού. Να συμβουλεύεστε πάντοτε το ένθετο φυλλάδιο οδηγιών του εκάστοτε φαρμακευτικού προϊόντος που σας έχει συνταγογραφηθεί, καθώς ο κάθε φαρμακευτικός οίκος περιγράφει με ακρίβεια τις ιδιαίτερες προδιαγραφές που αφορούν το συγκεκριμένο σκεύασμα, και οι οποίες ενδέχεται να επικαιροποιούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Σημειώνεται ότι οι εμπορικές ονομασίες που αναφέρονται στο παρόν άρθρο αντιστοιχούν σε ευρέως γνωστά φαρμακευτικά σκευάσματα που περιέχουν της δραστικές ουσίες υπό ανάλυση. Ωστόσο, ενδέχεται να υπάρχουν διαφοροποιήσεις ανάλογα με τη σύνθεση του εκάστοτε φαρμάκου. Το παρόν άρθρο εστιάζει στην ανάλυση της δραστικής ουσίας και όχι στην εμπορική ονομασία του φαρμάκου. Η αναφορά των εμπορικών ονομασιών γίνεται αποκλειστικά για τη διευκόλυνση των αναγνωστών, οι οποίοι θα πρέπει να μελετούν προσεκτικά το φύλλο οδηγιών κάθε εμπορικού σκευάσματος που χρησιμοποιούν. Είναι απαραίτητο να έχετε στενή συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό και τον φαρμακοποιό σας. Η αυτοχορήγηση οποιουδήποτε φαρμάκου εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την υγεία σας και πρέπει να αποφεύγεται ρητά.

Βιβλιογραφία

• Bozhanov, S., et al. “Quantitative determination of Lisinopril Dihydrate in pharmaceutical preparations by direct potentiometriy.” IOP Conference Series: Materials Science and Engineering, vol. 729, no. 1, 2020, iopscience.iop.org
• Castelletto, V., et al. “Self-assembly of angiotensin-converting enzyme inhibitors captopril and lisinopril and their crystal structures.” Langmuir, vol. 37, no. 30, 2021, pp. 9170-9178, pubs.acs.org
• Elhsasan, S.M., and S.A. SK. “Detection of Substandard Medicines in Sudanese Market by Assessing Pharmaceutical Equivalences of Five Brands of Lisinopril 10mg Tablets.” Omdurman Journal of Pharmaceutical Sciences, vol. 3, no. 1, 2022, journal.oiu.edu

Συχνές Ερωτήσεις