Λεβοσετιριζίνη (φάρμακο XOZAL): Παρενέργειες | Οδηγίες Χρήσεως | Πληροφορίες

Τι είναι η λεβοσετιριζίνη

Η λεβοσετιριζίνη (levocetirizine) είναι ένα αντιισταμινικό φάρμακο τρίτης γενιάς. Στην Ελλάδα κυκλοφορεί με την εμπορική ονομασία XOZAL, ενώ σε άλλες χώρες διατίθεται ως Xyzal (ΗΠΑ), Xuzal (Ινδία), Levazyr (Γερμανία) κ.α. Χρησιμοποιείται για τη θεραπεία αλλεργικών παθήσεων όπως η αλλεργική ρινίτιδα και η χρόνια ιδιοπαθής κνίδωση.

Η λεβοσετιριζίνη αποτελεί το R-εναντιομερές της σετιριζίνης και αναπτύχθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 2000 με στόχο τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της ασφάλειας. Εγκρίθηκε για χρήση στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2001 και στις ΗΠΑ το 2007.

Πρόκειται για έναν ισχυρό και εκλεκτικό ανταγωνιστή των H1 υποδοχέων της ισταμίνης, με ταχεία έναρξη και παρατεταμένη διάρκεια δράσης. Σε σύγκριση με τη σετιριζίνη, η λεβοσετιριζίνη παρουσιάζει βελτιωμένο φαρμακοκινητικό και φαρμακοδυναμικό προφίλ. Μελέτες έχουν δείξει ότι είναι αποτελεσματική στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της αλλεργικής ρινίτιδας και της χρόνιας κνίδωσης, με καλή ανεκτικότητα και ελάχιστη κατασταλτική δράση στο κεντρικό νευρικό σύστημα.

Μηχανισμός δράσης, Χημική δομή και Θεραπευτική κατηγορία

Η λεβοσετιριζίνη ανήκει στην κατηγορία των αντιισταμινικών φαρμάκων τρίτης γενιάς και είναι παράγωγο της πιπεραζίνης. Ο μηχανισμός δράσης της βασίζεται στον ανταγωνιστικό και εκλεκτικό αποκλεισμό των H1 υποδοχέων της ισταμίνης στους περιφερικούς ιστούς.

Χημικά, η λεβοσετιριζίνη είναι το (R)-εναντιομερές της ρακεμικής σετιριζίνης. Η χημική της δομή είναι (R)-[2-[4-[(4-χλωροφαινυλ)φαινυλμεθυλ]πιπεραζιν-1-υλ]αιθοξυ]οξικό οξύ. Αυτή η στερεοειδική διαμόρφωση συμβάλλει στην αυξημένη εκλεκτικότητα και συγγένεια για τους H1 υποδοχείς σε σύγκριση με τη σετιριζίνη.

Ως αντιισταμινικό, η λεβοσετιριζίνη αναστέλλει τη δράση της ισταμίνης στους ιστούς-στόχους, μειώνοντας έτσι τα συμπτώματα της αλλεργικής αντίδρασης όπως ο κνησμός, το οίδημα και η ρινική συμφόρηση. Σε αντίθεση με τα παλαιότερα αντιισταμινικά, η λεβοσετιριζίνη έχει περιορισμένη διείσδυση στο κεντρικό νευρικό σύστημα, γεγονός που συμβάλλει στο βελτιωμένο προφίλ ασφάλειας και την ελαχιστοποίηση των κατασταλτικών παρενεργειών.

Η θεραπευτική κατηγορία της λεβοσετιριζίνης περιλαμβάνει τη συμπτωματική θεραπεία της αλλεργικής ρινίτιδας (εποχιακής και χρόνιας) και της χρόνιας ιδιοπαθούς κνίδωσης. Η αποτελεσματικότητά της σε αυτές τις παθήσεις έχει τεκμηριωθεί σε πολυάριθμες κλινικές μελέτες, όπως αναφέρουν οι Kirimlioğlu και Öztürk στην εργασία τους “Levocetirizine dihydrochloride-loaded chitosan nanoparticles: formulation and in vitro evaluation” (Turkish Journal of Pharmaceutical Sciences, 2020).

Ενδείξεις για το φάρμακο XOZAL

Το XOZAL ενδείκνυται για:

• Συμπτωματική θεραπεία της εποχιακής αλλεργικής ρινίτιδας
• Αντιμετώπιση της χρόνιας ιδιοπαθούς κνίδωσης
• Ανακούφιση από τα συμπτώματα της χρόνιας αλλεργικής ρινίτιδας
• Αντιμετώπιση αλλεργικών δερματικών εκδηλώσεων

Αντενδείξεις και Προφυλάξεις

• Υπερευαισθησία στη λεβοσετιριζίνη ή σε άλλα παράγωγα της πιπεραζίνης
• Σοβαρή νεφρική ανεπάρκεια
• Σπάνια κληρονομικά προβλήματα δυσανεξίας στη γαλακτόζη

Ειδικές προειδοποιήσεις για ηλικιωμένους, παιδιά και εγκύους

• Ηλικιωμένοι: Απαιτείται προσαρμογή της δοσολογίας σε περίπτωση νεφρικής δυσλειτουργίας
• Παιδιά: Δεν συνιστάται σε παιδιά κάτω των 2 ετών
• Έγκυες: Να χορηγείται μόνο εάν είναι σαφώς απαραίτητο

Είναι σημαντικό οι ασθενείς να ακολουθούν πιστά τις οδηγίες του φαρμακοποιού και του γιατρού τους.

Δοσολογία και χορήγηση

• Ενήλικες και παιδιά άνω των 6 ετών: 5 mg μία φορά την ημέρα
• Παιδιά 2-6 ετών: 2,5 mg μία φορά την ημέρα
• Ασθενείς με νεφρική δυσλειτουργία: Προσαρμογή της δόσης ανάλογα με την κάθαρση κρεατινίνης

Τι να κάνω αν παραλείψω μια δόση λεβοσετιριζίνης;

• Λάβετε τη δόση αμέσως μόλις το θυμηθείτε
• Αν πλησιάζει η ώρα για την επόμενη δόση, παραλείψτε τη δόση που ξεχάσατε
• Μη διπλασιάζετε τη δόση για να αναπληρώσετε τη δόση που παραλείψατε

 

Υπερδοσολογία

Η υπερδοσολογία λεβοσετιριζίνης (φάρμακο XOZAL, Xyzal, Xuzal, Levazyr κ.α.) είναι σπάνια, αλλά μπορεί να προκαλέσει:

• Έντονη υπνηλία
• Ζάλη και αποπροσανατολισμό
• Ταχυκαρδία
• Τρόμο και διέγερση

Σε περίπτωση υπερδοσολογίας, απαιτείται άμεση ιατρική παρακολούθηση και συμπτωματική αντιμετώπιση. Δεν υπάρχει ειδικό αντίδοτο.

Παρενέργειες

Οι συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν:

• Ξηροστομία
• Κόπωση
• Κεφαλαλγία
• Υπνηλία (λιγότερο συχνά σε σύγκριση με παλαιότερα αντιισταμινικά)

Σπανιότερα μπορεί να εμφανιστούν:

• Γαστρεντερικές διαταραχές
• Αύξηση όρεξης
• Αϋπνία

Αλληλεπιδράσεις

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-φαρμάκου

• Αλκοόλ και κατασταλτικά ΚΝΣ: Ενίσχυση της καταστολής
• Θεοφυλλίνη: Πιθανή μείωση της κάθαρσης της λεβοσετιριζίνης

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-τροφής

• Χυμός γκρέιπφρουτ: Πιθανή αύξηση των επιπέδων του φαρμάκου στο αίμα
• Τροφές πλούσιες σε τυραμίνη: Δεν έχουν αναφερθεί σημαντικές αλληλεπιδράσεις

Πρόσθετες σημαντικές πληροφορίες

Η λεβοσετιριζίνη παρουσιάζει χαμηλό δυναμικό ανάπτυξης ανθεκτικότητας. Μακροχρόνιες μελέτες δεν έχουν δείξει σημαντική μείωση της αποτελεσματικότητας με την πάροδο του χρόνου. Ωστόσο, η συνεχής παρακολούθηση είναι απαραίτητη για την έγκαιρη ανίχνευση πιθανών μεταβολών στην ανταπόκριση των ασθενών.

Προκλινικές μελέτες σε πειραματόζωα έχουν καταδείξει την ασφάλεια της λεβοσετιριζίνης σε θεραπευτικές δόσεις. Δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές τοξικές επιδράσεις ή τερατογόνος δράση. Κλινικές δοκιμές φάσης III επιβεβαίωσαν την αποτελεσματικότητα και την καλή ανοχή του φαρμάκου σε ενήλικες και παιδιά.

Οι Akhtar et al. στη μελέτη τους “Formulation development and characterization effervescent tablets along with levocetirizine dihydrochloride” (Asian Journal of Pharmaceutical Sciences, 2020) ανέπτυξαν μια νέα μορφή αναβράζοντος δισκίου λεβοσετιριζίνης με βελτιωμένα χαρακτηριστικά διάλυσης και απορρόφησης.

Μετεγκριτικές μελέτες έχουν επιβεβαιώσει το ευνοϊκό προφίλ ασφάλειας της λεβοσετιριζίνης σε μακροχρόνια χρήση. Η φαρμακοεπαγρύπνηση συνεχίζεται για την ανίχνευση σπάνιων ή απροσδόκητων ανεπιθύμητων ενεργειών.

Τα φαρμακοκινητικά χαρακτηριστικά της λεβοσετιριζίνης περιλαμβάνουν ταχεία απορρόφηση από το γαστρεντερικό, υψηλή βιοδιαθεσιμότητα (>85%) και γραμμική φαρμακοκινητική. Η μέγιστη συγκέντρωση στο πλάσμα επιτυγχάνεται σε 0,9 ώρες μετά τη λήψη. Ο χρόνος ημίσειας ζωής είναι περίπου 7-10 ώρες στους ενήλικες. Η απέκκριση γίνεται κυρίως μέσω των νεφρών, με το 85% της δόσης να αποβάλλεται αμετάβλητο στα ούρα.

Η κατανόηση αυτών των φαρμακοκινητικών ιδιοτήτων είναι κρίσιμη για τη βελτιστοποίηση της δοσολογίας και την πρόβλεψη πιθανών αλληλεπιδράσεων. Οι Kaduk et al. στη μελέτη τους για τη κρυσταλλική δομή της λεβοσετιριζίνης (Powder Diffraction, 2021) παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες για τις φυσικοχημικές ιδιότητες του μορίου, οι οποίες επηρεάζουν τη φαρμακοκινητική συμπεριφορά του.

 

Αποτελεσματικότητα λεβοσετιριζίνης (φάρμακο XOZAL, Xyzal, Xuzal, Levazyr κ.α.)

Η λεβοσετιριζίνη έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική στην αντιμετώπιση αλλεργικών παθήσεων, όπως η αλλεργική ρινίτιδα και η χρόνια ιδιοπαθής κνίδωση. Συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις έχουν επιβεβαιώσει την υπεροχή της έναντι παλαιότερων αντιισταμινικών σκευασμάτων, τόσο ως προς την αποτελεσματικότητα όσο και ως προς το προφίλ ασφάλειας.

Μια πρόσφατη μετα-ανάλυση που συνέκρινε τη λεβοσετιριζίνη με άλλα αντιισταμινικά δεύτερης γενιάς κατέδειξε σημαντική βελτίωση των συμπτωμάτων της αλλεργικής ρινίτιδας, συμπεριλαμβανομένης της ρινικής συμφόρησης, του κνησμού και της ρινόρροιας. Επιπλέον, η λεβοσετιριζίνη παρουσίασε ταχύτερη έναρξη δράσης και μεγαλύτερη διάρκεια αποτελέσματος σε σύγκριση με τη δεσλοραταδίνη και τη φεξοφεναδίνη.

Στη χρόνια ιδιοπαθή κνίδωση, μακροχρόνιες κλινικές μελέτες έχουν καταδείξει τη σταθερή αποτελεσματικότητα της λεβοσετιριζίνης στη μείωση του κνησμού και του αριθμού των πομφών. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η αποτελεσματικότητα διατηρήθηκε καθ’ όλη τη διάρκεια της θεραπείας, χωρίς ανάπτυξη ανοχής.

Οι Kirimlioğlu και Öztürk, στην έρευνά τους για τη φόρτωση της λεβοσετιριζίνης σε νανοσωματίδια χιτοζάνης, διερεύνησαν νέες προοπτικές για τη βελτίωση της βιοδιαθεσιμότητας και της στοχευμένης χορήγησης του φαρμάκου. Αυτή η καινοτόμος προσέγγιση θα μπορούσε να οδηγήσει σε αυξημένη αποτελεσματικότητα και μειωμένες παρενέργειες.

Τρέχουσες ερευνητικές κατευθύνσεις εστιάζουν στην περαιτέρω βελτιστοποίηση της χορήγησης της λεβοσετιριζίνης. Μελέτες διερευνούν τη χρήση νέων συστημάτων χορήγησης, όπως διαδερμικά έμπλαστρα και ρινικά σπρέι, με στόχο την αύξηση της τοπικής συγκέντρωσης του φαρμάκου και τη μείωση των συστηματικών παρενεργειών.

Επιπλέον, η έρευνα στρέφεται προς την εξατομίκευση της θεραπείας με λεβοσετιριζίνη. Φαρμακογενετικές μελέτες αναζητούν γενετικούς δείκτες που θα μπορούσαν να προβλέψουν την ανταπόκριση στη θεραπεία, επιτρέποντας την προσαρμογή της δοσολογίας στις ανάγκες κάθε ασθενούς.

Μελλοντικές προοπτικές περιλαμβάνουν τη διερεύνηση του ρόλου της λεβοσετιριζίνης σε νέες θεραπευτικές ενδείξεις. Πρόσφατα δεδομένα υποδεικνύουν πιθανή αποτελεσματικότητα στην αντιμετώπιση της ατοπικής δερματίτιδας και του αλλεργικού άσθματος, ανοίγοντας νέους ορίζοντες για τη χρήση του φαρμάκου.

Η έρευνα των Akhtar et al. για την ανάπτυξη αναβραζόντων δισκίων λεβοσετιριζίνης αποτελεί ένα παράδειγμα των προσπαθειών για τη βελτίωση της φαρμακοτεχνικής μορφής. Αυτή η καινοτομία θα μπορούσε να οδηγήσει σε αυξημένη συμμόρφωση των ασθενών και βελτιωμένη αποτελεσματικότητα, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις οξέων αλλεργικών επεισοδίων.

Συμπερασματικά, η λεβοσετιριζίνη παραμένει ένα αποτελεσματικό και ασφαλές αντιισταμινικό, με συνεχιζόμενη έρευνα να υπόσχεται περαιτέρω βελτιώσεις στη θεραπευτική της αξία. Η συνεχής αξιολόγηση της αποτελεσματικότητάς της σε διάφορες αλλεργικές παθήσεις και η διερεύνηση νέων μορφών χορήγησης αναμένεται να διευρύνουν το φάσμα των θεραπευτικών της εφαρμογών στο μέλλον.

 

Συνοπτικά για τη λεβοσετιριζίνη (φάρμακο XOZAL, Xyzal, Xuzal, Levazyr κ.α.)

Η λεβοσετιριζίνη (φάρμακο XOZAL, Xyzal, Xuzal, Levazyr κ.α.) είναι ένα αντιισταμινικό τρίτης γενιάς, εγκεκριμένο για τη θεραπεία αλλεργικών παθήσεων. Χαρακτηρίζεται από υψηλή εκλεκτικότητα για τους H1 υποδοχείς και περιορισμένη διείσδυση στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Η αποτελεσματικότητά της στην αντιμετώπιση της αλλεργικής ρινίτιδας και της χρόνιας ιδιοπαθούς κνίδωσης έχει τεκμηριωθεί σε πολυάριθμες κλινικές μελέτες. Παρουσιάζει ταχεία έναρξη δράσης και παρατεταμένη διάρκεια αποτελέσματος. Το προφίλ ασφάλειας της λεβοσετιριζίνης είναι ευνοϊκό, με κύριες ανεπιθύμητες ενέργειες την ήπια υπνηλία και την ξηροστομία. Η συνήθης δοσολογία για ενήλικες είναι 5 mg άπαξ ημερησίως. Τρέχουσες έρευνες εστιάζουν στη βελτιστοποίηση της χορήγησης και τη διερεύνηση νέων θεραπευτικών ενδείξεων. Η λεβοσετιριζίνη αποτελεί μια αποτελεσματική επιλογή για τη διαχείριση αλλεργικών καταστάσεων, με συνεχή επιστημονική έρευνα να υπόσχεται περαιτέρω βελτιώσεις στη θεραπευτική της αξία.

elpedia.gr

 

ΠΡΟΣΟΧΗ: Είναι ζωτικής σημασίας να μην λαμβάνετε ποτέ κανένα φαρμακευτικό σκεύασμα χωρίς την επίβλεψη και καθοδήγηση ειδικευμένου ιατρού. Να συμβουλεύεστε πάντοτε το ένθετο φυλλάδιο οδηγιών του εκάστοτε φαρμακευτικού προϊόντος που σας έχει συνταγογραφηθεί, καθώς ο κάθε φαρμακευτικός οίκος περιγράφει με ακρίβεια τις ιδιαίτερες προδιαγραφές που αφορούν το συγκεκριμένο σκεύασμα, και οι οποίες ενδέχεται να επικαιροποιούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Σημειώνεται ότι οι εμπορικές ονομασίες που αναφέρονται στο παρόν άρθρο αντιστοιχούν σε ευρέως γνωστά φαρμακευτικά σκευάσματα που περιέχουν της δραστικές ουσίες υπό ανάλυση. Ωστόσο, ενδέχεται να υπάρχουν διαφοροποιήσεις ανάλογα με τη σύνθεση του εκάστοτε φαρμάκου. Το παρόν άρθρο εστιάζει στην ανάλυση της δραστικής ουσίας και όχι στην εμπορική ονομασία του φαρμάκου. Η αναφορά των εμπορικών ονομασιών γίνεται αποκλειστικά για τη διευκόλυνση των αναγνωστών, οι οποίοι θα πρέπει να μελετούν προσεκτικά το φύλλο οδηγιών κάθε εμπορικού σκευάσματος που χρησιμοποιούν. Είναι απαραίτητο να έχετε στενή συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό και τον φαρμακοποιό σας. Η αυτοχορήγηση οποιουδήποτε φαρμάκου εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την υγεία σας και πρέπει να αποφεύγεται ρητά.

Βιβλιογραφία

• Akhtar, S., Hussain, S., & Mandal, S. K. (2020). Formulation development and characterization effervescent tablets along with levocetirizine dihydrochloride. Asian Journal of Pharmaceutical Sciences. academia.edu
• Kaduk, J. A., Gindhart, A. M., & Blanton, T. N. (2021). Crystal structure of levocetirizine dihydrochloride Form I, C21H27ClN2O3Cl2. Powder Diffraction. cambridge.org
• Kirimlioğlu, G. Y., & Öztürk, A. A. (2020). Levocetirizine dihydrochloride-loaded chitosan nanoparticles: formulation and in vitro evaluation. Turkish Journal of Pharmaceutical Sciences. ncbi.nlm.nih.gov

Συχνές Ερωτήσεις