Κλαριθρομυκίνη | φάρμακο Claripen | Παρενέργειες | Οδηγίες Χρήσεως | Πληροφορίες

Τι είναι η κλαριθρομυκίνη (Claripen, Biaxin κ.α.)

Η κλαριθρομυκίνη (clarithromycin) είναι ένα αντιβιοτικό φάρμακο που ανήκει στην κατηγορία των μακρολιδίων. Χρησιμοποιείται για τη θεραπεία διαφόρων βακτηριακών λοιμώξεων, όπως λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος, του δέρματος και των μαλακών μορίων. Κυκλοφορεί υπό διάφορες εμπορικές ονομασίες, όπως Claripen (Ελλάδα), Biaxin (ΗΠΑ), Klacid (Ηνωμένο Βασίλειο) κ.α.

Η κλαριθρομυκίνη ανακαλύφθηκε το 1970 από Ιάπωνες ερευνητές της φαρμακευτικής εταιρείας Taisho Pharmaceutical. Έλαβε έγκριση από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) το 1991 για τη θεραπεία βακτηριακών λοιμώξεων. Έκτοτε, έχει μελετηθεί εκτενώς σε διάφορες ιατρικές έρευνες και επιστημονικά περιοδικά, όπως το British Medical Journal και το International Journal of Cardiology, σχετικά με την αποτελεσματικότητα και την ασφάλειά της.

Μηχανισμός δράσης, Χημική δομή και Θεραπευτική κατηγορία

Η κλαριθρομυκίνη ανήκει στην κατηγορία των μακρολιδίων, μια ομάδα αντιβιοτικών που αναστέλλουν τη σύνθεση πρωτεϊνών στα βακτήρια. Συγκεκριμένα, η κλαριθρομυκίνη προσδένεται στην υπομονάδα 50S του βακτηριακού ριβοσώματος, εμποδίζοντας τη μετάφραση του mRNA και την παραγωγή απαραίτητων πρωτεϊνών για την επιβίωση και τον πολλαπλασιασμό των βακτηρίων.

Χημικά, η κλαριθρομυκίνη είναι ένα ημισυνθετικό παράγωγο της ερυθρομυκίνης Α. Η χημική της δομή αποτελείται από έναν 14-μελή λακτονικό δακτύλιο με δύο υποκατεστημένες σακχαρικές ομάδες, την κλαδινόζη και τη δεσοσαμίνη. Οι τροποποιήσεις στη χημική δομή της κλαριθρομυκίνης, σε σύγκριση με την ερυθρομυκίνη, οδηγούν σε βελτιωμένη απορρόφηση, υψηλότερες συγκεντρώσεις στους ιστούς και μεγαλύτερο χρόνο ημιζωής.

Θεραπευτικά, η κλαριθρομυκίνη κατατάσσεται στα αντιβιοτικά ευρέος φάσματος. Είναι αποτελεσματική έναντι διαφόρων gram-θετικών και gram-αρνητικών βακτηρίων, καθώς και ορισμένων άτυπων παθογόνων, όπως το Mycoplasma pneumoniae και το Chlamydophila pneumoniae. Χρησιμοποιείται για τη θεραπεία λοιμώξεων του ανώτερου και κατώτερου αναπνευστικού, δερματικών λοιμώξεων, και σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα για την εκρίζωση του Helicobacter pylori σε περιπτώσεις πεπτικού έλκους.

 

Ενδείξεις κλαριθρομυκίνης (φάρμακο Claripen, Biaxin, Klacid κ.α.)

Η κλαριθρομυκίνη ενδείκνυται για τη θεραπεία των ακόλουθων βακτηριακών λοιμώξεων:

• Λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού, όπως φαρυγγίτιδα, αμυγδαλίτιδα, ιγμορίτιδα και οξεία μέση ωτίτιδα.
• Λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού, όπως οξεία βακτηριακή παρόξυνση χρόνιας βρογχίτιδας και πνευμονία της κοινότητας.
• Λοιμώξεις του δέρματος και των μαλακών μορίων.
• Εκρίζωση του Helicobacter pylori σε συνδυασμό με αναστολείς της αντλίας πρωτονίων και άλλα αντιβιοτικά για τη θεραπεία του πεπτικού έλκους.

 

Αντενδείξεις και Προφυλάξεις

Η κλαριθρομυκίνη αντενδείκνυται σε ασθενείς με γνωστή υπερευαισθησία στην κλαριθρομυκίνη, την ερυθρομυκίνη ή άλλα μακρολίδια. Επίσης, δεν πρέπει να χορηγείται ταυτόχρονα με σιζαπρίδη, πιμοζίδη, τερφεναδίνη ή αστεμιζόλη λόγω κινδύνου σοβαρών καρδιακών αρρυθμιών.

Συνιστάται προσοχή κατά τη χρήση της κλαριθρομυκίνης σε ασθενείς με σοβαρή νεφρική ή ηπατική δυσλειτουργία, καθώς ενδέχεται να απαιτείται προσαρμογή της δόσης. Επίσης, η κλαριθρομυκίνη μπορεί να αλληλεπιδράσει με διάφορα φάρμακα, όπως αντιπηκτικά, αντιαρρυθμικά, αντιεπιληπτικά και στατίνες, επηρεάζοντας τα επίπεδά τους στο αίμα. Ως εκ τούτου, απαιτείται προσοχή και παρακολούθηση κατά τη συγχορήγηση.

 

Ειδικές προειδοποιήσεις για ηλικιωμένους, παιδιά και εγκύους

• Ηλικιωμένοι: Οι ηλικιωμένοι ασθενείς μπορεί να είναι πιο επιρρεπείς στις ανεπιθύμητες ενέργειες της κλαριθρομυκίνης, ιδιαίτερα στην παράταση του διαστήματος QT. Απαιτείται προσοχή και προσαρμογή της δόσης σε περιπτώσεις νεφρικής ή ηπατικής δυσλειτουργίας.
• Παιδιά: Η κλαριθρομυκίνη θεωρείται γενικά ασφαλής για χρήση σε παιδιά. Ωστόσο, έχουν αναφερθεί σπάνιες περιπτώσεις στενώσεων του πυλωρού σε βρέφη. Συνιστάται προσοχή και παρακολούθηση κατά τη χορήγηση σε νεογνά και βρέφη.
• Έγκυοι: Η κλαριθρομυκίνη κατατάσσεται στην κατηγορία κύησης C. Μελέτες σε ζώα έχουν δείξει αναπαραγωγική τοξικότητα, αλλά δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα για τη χρήση της στον άνθρωπο κατά την εγκυμοσύνη. Η χρήση της πρέπει να γίνεται μόνο όταν τα οφέλη υπερτερούν των πιθανών κινδύνων για το έμβρυο.

 

Δοσολογία και χορήγηση

Η δοσολογία της κλαριθρομυκίνης εξαρτάται από την ένδειξη, τη σοβαρότητα της λοίμωξης και τη νεφρική λειτουργία του ασθενούς. Οι συνήθεις δόσεις για ενήλικες είναι:

• 250-500 mg δύο φορές την ημέρα για λοιμώξεις του αναπνευστικού και του δέρματος.
• 500 mg δύο φορές την ημέρα σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα για την εκρίζωση του Helicobacter pylori.

Σε παιδιά, η δοσολογία βασίζεται στο βάρος:

• 7.5 mg/kg δύο φορές την ημέρα για λοιμώξεις του αναπνευστικού.
• 7.5-15 mg/kg δύο φορές την ημέρα για λοιμώξεις του δέρματος.

Τα δισκία κλαριθρομυκίνης μπορούν να ληφθούν με ή χωρίς τροφή. Το εναιώρημα πρέπει να ανακινείται καλά πριν από κάθε χρήση και να καταναλώνεται αμέσως.

 

Τι να κάνω αν παραλείψω μια δόση κλαριθρομυκίνης;

Εάν παραλείψετε μια δόση κλαριθρομυκίνης, πάρτε την αμέσως μόλις το θυμηθείτε. Ωστόσο, εάν πλησιάζει η ώρα για την επόμενη δόση, παραλείψτε τη δόση που ξεχάσατε και συνεχίστε με το κανονικό σας πρόγραμμα δοσολογίας. Μην πάρετε διπλή δόση για να αναπληρώσετε τη δόση που παραλείψατε.

Είναι σημαντικό να ολοκληρώνετε ολόκληρο τον κύκλο θεραπείας με κλαριθρομυκίνη, ακόμα και αν αισθάνεστε καλύτερα. Η πρόωρη διακοπή της θεραπείας μπορεί να οδηγήσει σε ανάπτυξη βακτηριακής αντοχής και υποτροπή της λοίμωξης.

 

Υπερδοσολογία

• Τα συμπτώματα υπερδοσολογίας με κλαριθρομυκίνη περιλαμβάνουν γαστρεντερικές διαταραχές όπως ναυτία, έμετο και διάρροια.
• Σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να εμφανιστούν συμπτώματα ηπατοτοξικότητας, παγκρεατίτιδας και νεφρικής δυσλειτουργίας.
• Η διαχείριση της υπερδοσολογίας περιλαμβάνει υποστηρικτικά μέτρα και συμπτωματική θεραπεία. Η αιμοκάθαρση δεν αναμένεται να απομακρύνει σημαντικά την κλαριθρομυκίνη από το πλάσμα.

 

Παρενέργειες

• Οι συχνότερες παρενέργειες της κλαριθρομυκίνης αφορούν το γαστρεντερικό σύστημα και περιλαμβάνουν ναυτία, έμετο, κοιλιακό άλγος και διάρροια.
• Μπορεί επίσης να εμφανιστούν κεφαλαλγία, δυσγευσία, ζάλη και εξάνθημα.
• Σπανιότερα, έχουν αναφερθεί σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες όπως ηπατοτοξικότητα, παγκρεατίτιδα, συμπτώματα που προσομοιάζουν με μυασθένεια gravis και παράταση του διαστήματος QT.

 

Αλληλεπιδράσεις

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-φαρμάκου

• Η κλαριθρομυκίνη είναι αναστολέας του ενζύμου CYP3A4 και μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα φαρμάκων που μεταβολίζονται από αυτό το ένζυμο, όπως ορισμένα αντιαρρυθμικά, αντιπηκτικά, αντιεπιληπτικά και στατίνες.
• Η συγχορήγηση με σιζαπρίδη, πιμοζίδη, τερφεναδίνη ή αστεμιζόλη αντενδείκνυται λόγω κινδύνου σοβαρών καρδιακών αρρυθμιών.
• Τα αντιόξινα που περιέχουν αργίλιο ή μαγνήσιο μπορεί να μειώσουν την απορρόφηση της κλαριθρομυκίνης.

 

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-τροφής

• Η κλαριθρομυκίνη μπορεί να ληφθεί με ή χωρίς τροφή. Ωστόσο, η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων χυμού γκρέιπφρουτ θα πρέπει να αποφεύγεται, καθώς μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα του φαρμάκου στο αίμα.

 

Πρόσθετες σημαντικές πληροφορίες

Η κλαριθρομυκίνη (φάρμακο Claripen, Biaxin, Klacid κ.α.) αποτελεί μια σημαντική θεραπευτική επιλογή για διάφορες βακτηριακές λοιμώξεις. Ωστόσο, η εκτεταμένη χρήση της έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη ανθεκτικότητας σε ορισμένα βακτήρια, όπως ο Streptococcus pneumoniae και το Mycoplasma pneumoniae. Η ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών είναι απαραίτητη για τον περιορισμό της εξάπλωσης της μικροβιακής αντοχής.

Πριν από την έγκρισή της, η κλαριθρομυκίνη μελετήθηκε εκτενώς σε προκλινικές και κλινικές μελέτες. Τα δεδομένα από αυτές τις μελέτες επιβεβαίωσαν την αποτελεσματικότητα και την ασφάλειά της στη θεραπεία διαφόρων βακτηριακών λοιμώξεων. Μετεγκριτικά, έχουν διεξαχθεί πολλές μελέτες που αξιολογούν τη χρήση της κλαριθρομυκίνης σε πραγματικές συνθήκες. Για παράδειγμα, οι Wong et al. στη μελέτη τους “Cardiovascular outcomes associated with use of clarithromycin: population based study” διερεύνησαν τη σχέση μεταξύ της χρήσης κλαριθρομυκίνης και του κινδύνου καρδιαγγειακών συμβάντων, υπογραμμίζοντας τη σημασία της προσεκτικής παρακολούθησης των ασθενών με προϋπάρχουσα καρδιαγγειακή νόσο.

Η φαρμακοεπαγρύπνηση μετά την κυκλοφορία της κλαριθρομυκίνης στην αγορά είναι κρίσιμη για τον εντοπισμό σπάνιων ή απρόβλεπτων ανεπιθύμητων ενεργειών. Η αναφορά ύποπτων παρενεργειών από επαγγελματίες υγείας και ασθενείς συμβάλλει στη συνεχή αξιολόγηση του προφίλ ασφάλειας του φαρμάκου. Οι φαρμακοκινητικές ιδιότητες της κλαριθρομυκίνης, όπως η καλή απορρόφηση από το στόμα, η εκτεταμένη κατανομή στους ιστούς και ο μεταβολισμός μέσω του CYP3A4, έχουν σημαντικό αντίκτυπο στη δοσολογία, την αποτελεσματικότητα και τις πιθανές αλληλεπιδράσεις της.

Σύμφωνα με τον Asthana et al. στη μελέτη “In Vitro and In Vivo Evaluation of Niosomal Formulation for Controlled Delivery of Clarithromycin”, η ανάπτυξη νέων συστημάτων χορήγησης, όπως τα νιοσώματα, μπορεί να βελτιώσει περαιτέρω τη θεραπευτική αποτελεσματικότητα και να ελαχιστοποιήσει τις ανεπιθύμητες ενέργειες της κλαριθρομυκίνης. Περαιτέρω έρευνα σε αυτόν τον τομέα μπορεί να οδηγήσει σε καινοτόμες θεραπευτικές προσεγγίσεις στο μέλλον.

 

Αποτελεσματικότητα κλαριθρομυκίνης (φάρμακο Claripen, Biaxin, Klacid κ.α.)

Η αποτελεσματικότητα της κλαριθρομυκίνης στη θεραπεία διαφόρων βακτηριακών λοιμώξεων έχει καθιερωθεί μέσα από πολυάριθμες κλινικές μελέτες και συστηματικές ανασκοπήσεις. Μετα-αναλύσεις έχουν συγκεντρώσει δεδομένα από πολλαπλές μελέτες, παρέχοντας ισχυρές αποδείξεις για τη θεραπευτική αξία της κλαριθρομυκίνης σε λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος, του δέρματος και των μαλακών μορίων.

Σε μια εκτεταμένη ανασκόπηση των Zuckerman et al., η κλαριθρομυκίνη επέδειξε υψηλά ποσοστά κλινικής και μικροβιολογικής ίασης σε ασθενείς με οξεία βακτηριακή παρόξυνση χρόνιας βρογχίτιδας, πνευμονία της κοινότητας και οξεία βακτηριακή ρινοκολπίτιδα. Επιπλέον, ο συνδυασμός κλαριθρομυκίνης με άλλα αντιβιοτικά και αναστολείς της αντλίας πρωτονίων έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματικός στην εκρίζωση του Helicobacter pylori, ενός βακτηρίου που σχετίζεται με πεπτικό έλκος και γαστρικό καρκίνο.

Ωστόσο, η αυξανόμενη μικροβιακή αντοχή αποτελεί μια σημαντική πρόκληση για την αποτελεσματικότητα της κλαριθρομυκίνης. Όπως επισημαίνουν οι Winkel et al. στη μελέτη τους “Clarithromycin for stable coronary heart disease increases all-cause and cardiovascular mortality and cerebrovascular morbidity over 10 years in the CLARICOR randomised, blinded clinical trial”, η παρατεταμένη χρήση κλαριθρομυκίνης μπορεί επίσης να σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο μακροχρόνιων καρδιαγγειακών επιπλοκών σε ορισμένους πληθυσμούς ασθενών. Αυτό υπογραμμίζει την ανάγκη για προσεκτική εξέταση του οφέλους-κινδύνου και εξατομικευμένη προσέγγιση κατά τη συνταγογράφηση αυτού του αντιβιοτικού.

Οι τρέχουσες ερευνητικές κατευθύνσεις επικεντρώνονται στην ανάπτυξη νέων παραγώγων της κλαριθρομυκίνης με βελτιωμένη αντιμικροβιακή δράση και μειωμένη πιθανότητα ανάπτυξης αντοχής. Η μελέτη εναλλακτικών οδών χορήγησης, όπως τα νανοσωματιδιακά συστήματα που περιγράφονται από τους Asthana et al., αποσκοπεί στη βελτιστοποίηση της φαρμακοκινητικής και της αποτελεσματικότητας της κλαριθρομυκίνης, ενώ ελαχιστοποιεί τις ανεπιθύμητες ενέργειες. Επιπλέον, διερευνώνται νέες θεραπευτικές εφαρμογές της κλαριθρομυκίνης πέρα από τις αντιβακτηριακές της ιδιότητες, όπως οι πιθανές αντιφλεγμονώδεις και ανοσορρυθμιστικές επιδράσεις της.

Όσον αφορά τις μελλοντικές προοπτικές, η συνεχιζόμενη επιδημιολογική επιτήρηση των προτύπων μικροβιακής αντοχής θα είναι απαραίτητη για την καθοδήγηση της ορθολογικής χρήσης της κλαριθρομυκίνης και τη διατήρηση της αποτελεσματικότητάς της. Η ανάπτυξη ταχέων διαγνωστικών εργαλείων για τον εντοπισμό ανθεκτικών στελεχών μπορεί να διευκολύνει την εξατομικευμένη θεραπεία και να ελαχιστοποιήσει την άσκοπη έκθεση στα αντιβιοτικά. Επιπλέον, η περαιτέρω διερεύνηση των μηχανισμών δράσης της κλαριθρομυκίνης και των αλληλεπιδράσεών της με το ανοσοποιητικό σύστημα του ξενιστή μπορεί να αποκαλύψει νέες θεραπευτικές ευκαιρίες πέρα από τις παραδοσιακές ενδείξεις.

Συνολικά, η κλαριθρομυκίνη παραμένει ένα πολύτιμο αντιμικροβιακό φάρμακο με καθιερωμένη αποτελεσματικότητα σε ένα ευρύ φάσμα βακτηριακών λοιμώξεων. Ωστόσο, η συνετή χρήση, η συνεχής παρακολούθηση των προτύπων αντοχής και η επένδυση στην έρευνα και την ανάπτυξη είναι απαραίτητες για τη διασφάλιση της μακροχρόνιας θεραπευτικής αξίας αυτού του σημαντικού αντιβιοτικού.

 

Συνοπτικά για την κλαριθρομυκίνη (φάρμακο Claripen, Biaxin, Klacid κ.α.)

Η κλαριθρομυκίνη (φάρμακο Claripen, Biaxin, Klacid κ.α.) είναι ένα αντιβιοτικό μακρολίδιο ευρέος φάσματος που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία διαφόρων βακτηριακών λοιμώξεων. Με τον μηχανισμό δράσης της να στοχεύει στην αναστολή της πρωτεϊνοσύνθεσης των βακτηρίων, η κλαριθρομυκίνη έχει αποδειχθεί αποτελεσματική στη θεραπεία λοιμώξεων του αναπνευστικού, του δέρματος και των μαλακών μορίων, καθώς και στην εκρίζωση του Helicobacter pylori. Ωστόσο, η εμφάνιση μικροβιακής αντοχής και οι πιθανές παρενέργειες απαιτούν προσεκτική εξέταση κατά τη συνταγογράφηση. Η μελλοντική έρευνα επικεντρώνεται στην ανάπτυξη νέων παραγώγων, εναλλακτικών οδών χορήγησης και στη διερεύνηση πρόσθετων θεραπευτικών εφαρμογών. Η συνετή χρήση και η συνεχής παρακολούθηση είναι απαραίτητες για τη διατήρηση της αποτελεσματικότητας αυτού του πολύτιμου αντιβιοτικού.

elpedia.gr

 

ΠΡΟΣΟΧΗ: Είναι ζωτικής σημασίας να μην λαμβάνετε ποτέ κανένα φαρμακευτικό σκεύασμα χωρίς την επίβλεψη και καθοδήγηση ενός ειδικευμένου ιατρού. Να συμβουλεύεστε πάντοτε το ένθετο φυλλάδιο οδηγιών του εκάστοτε φαρμακευτικού προϊόντος που σας έχει συνταγογραφηθεί, καθώς ο κάθε φαρμακευτικός οίκος περιγράφει με ακρίβεια τις ιδιαίτερες προδιαγραφές που αφορούν το συγκεκριμένο σκεύασμα, και οι οποίες ενδέχεται να επικαιροποιούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Σημειώνεται ότι οι εμπορικές ονομασίες που αναφέρονται στο παρόν άρθρο αντιστοιχούν σε ευρέως γνωστά φαρμακευτικά σκευάσματα που περιέχουν τις δραστικές ουσίες υπό ανάλυση. Ωστόσο, ενδέχεται να υπάρχουν διαφοροποιήσεις ανάλογα με τη σύνθεση του εκάστοτε φαρμάκου. Το παρόν άρθρο εστιάζει στην ανάλυση της δραστικής ουσίας και όχι στην εμπορική ονομασία του φαρμάκου. Η αναφορά των εμπορικών ονομασιών γίνεται αποκλειστικά για τη διευκόλυνση των αναγνωστών, οι οποίοι θα πρέπει να μελετούν προσεκτικά το φύλλο οδηγιών κάθε εμπορικού σκευάσματος που χρησιμοποιούν. Είναι απαραίτητο να έχετε στενή συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό σας και τον φαρμακοποιό σας. Η αυτοχορήγηση οποιουδήποτε φαρμάκου εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την υγεία σας και πρέπει να αποφεύγεται ρητά.

 

Βιβλιογραφία

• Wong, AYS, Root, A, Douglas, IJ, Chui, CSL, Chan, EW. “Cardiovascular outcomes associated with use of clarithromycin: population based study.” BMJ, vol. 352, 2016. bmj.com
• Asthana, G Shilakari, Sharma, PK, Asthana, A. “In Vitro and In Vivo Evaluation of Niosomal Formulation for Controlled Delivery of Clarithromycin.” Scientifica, 2016. hindawi.com
• Winkel, P, Hilden, J, Hansen, JF, Kastrup, J. “Clarithromycin for stable coronary heart disease increases all-cause and cardiovascular mortality and cerebrovascular morbidity over 10years in the CLARICOR randomised, blinded clinical trial.” International journal of cardiology, 2015. sciencedirect

 

Συχνές Ερωτήσεις