Τι είναι η καρβεδιλόλη (φάρμακο Carvedilol, Coreg, Dilatrend κ.α.)
Η καρβεδιλόλη (carvedilol) είναι ένας μη εκλεκτικός βήτα-αποκλειστής και ανταγωνιστής της αλφα-1 αδρενεργικής δράσης. Κυκλοφορεί με διάφορες εμπορικές ονομασίες, όπως Carvedilol (Ελλάδα), Coreg (ΗΠΑ), Dilatrend (Ηνωμένο Βασίλειο), Carloc (Γερμανία) κ.α. Χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της υπέρτασης, της συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας και μετά από έμφραγμα του μυοκαρδίου. Η καρβεδιλόλη ανακαλύφθηκε το 1980 από ερευνητές της φαρμακευτικής εταιρείας Boehringer Mannheim στη Γερμανία (Lin et al., 2015). Πρόσφατες μελέτες, όπως αυτή των McDowell et al. (2021) και Bhardwaj et al. (2017), έχουν διερευνήσει τις επιπρόσθετες θεραπευτικές δυνατότητες της καρβεδιλόλης, όπως στην κίρρωση του ήπατος και στην πρόληψη της εξέλιξης των οισοφαγικών κιρσών.
Μηχανισμός δράσης, Χημική δομή και Θεραπευτική κατηγορία
Η καρβεδιλόλη (φάρμακο Carvedilol, Coreg, Dilatrend κ.α.) είναι ένας μη εκλεκτικός ανταγωνιστής των βήτα-αδρενεργικών υποδοχέων (β1 και β2) και ανταγωνιστής των α1-αδρενεργικών υποδοχέων. Ο μηχανισμός δράσης της περιλαμβάνει τη μείωση της καρδιακής συχνότητας, της συσταλτικότητας του μυοκαρδίου και της περιφερικής αγγειοσύσπασης. Αυτό οδηγεί σε μείωση της αρτηριακής πίεσης και του μεταφορτίου της αριστερής κοιλίας. Επιπλέον, η καρβεδιλόλη έχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες που μπορεί να συμβάλλουν στην καρδιοπροστατευτική της δράση (Lin et al., 2015).
Χημικά, η καρβεδιλόλη είναι μια ρακεμική ένωση που αποτελείται από δύο εναντιομερή, την R(+)-καρβεδιλόλη και την S(-)-καρβεδιλόλη. Ανήκει στην κατηγορία των μη εκλεκτικών βήτα-αποκλειστών και α1-ανταγωνιστών, μια υποκατηγορία των καρδιαγγειακών φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και τη θεραπεία καρδιαγγειακών παθήσεων.
Ενδείξεις
Η καρβεδιλόλη ενδείκνυται για:
- Υπέρταση
- Χρόνια σταθερή στηθάγχη
- Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια
- Θεραπεία μετά από έμφραγμα του μυοκαρδίου
Αντενδείξεις και Προφυλάξεις
Η καρβεδιλόλη αντενδείκνυται σε ασθενείς με:
- Υπερευαισθησία στη δραστική ουσία ή σε κάποιο από τα έκδοχα
- Μη αντιρροπούμενη καρδιακή ανεπάρκεια
- Καρδιογενές σοκ
- Σοβαρού βαθμού βραδυκαρδία (< 50 παλμοί/λεπτό)
- Σοβαρού βαθμού υπόταση (συστολική πίεση < 85 mmHg)
- Σοβαρού βαθμού διαταραχές της κολποκοιλιακής αγωγιμότητας (π.χ. κολποκοιλιακός αποκλεισμός 2ου ή 3ου βαθμού)
- Μεταβολική οξέωση
Η καρβεδιλόλη πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή σε ασθενείς με:
- Βρογχικό άσθμα ή χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια
- Σακχαρώδη διαβήτη ή υπογλυκαιμία
- Περιφερική αγγειοπάθεια και φαινόμενο Raynaud
- Ηπατική δυσλειτουργία
- Νεφρική δυσλειτουργία
Ειδικές προειδοποιήσεις για ηλικιωμένους, παιδιά και εγκύους
- Ηλικιωμένοι: Απαιτείται προσαρμογή της δόσης λόγω μειωμένης νεφρικής λειτουργίας.
- Παιδιά: Η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα δεν έχουν τεκμηριωθεί επαρκώς.
- Έγκυοι: Η καρβεδιλόλη πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο εάν το δυνητικό όφελος υπερτερεί του κινδύνου για το έμβρυο.
Δοσολογία και χορήγηση
- Υπέρταση: Η συνιστώμενη αρχική δόση είναι 12,5 mg άπαξ ημερησίως. Η δόση μπορεί να αυξηθεί σταδιακά ανά διαστήματα 1-2 εβδομάδων έως τη μέγιστη δόση των 50 mg ημερησίως.
- Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια: Η αρχική δόση είναι 3,125 mg δις ημερησίως. Η δόση αυξάνεται σταδιακά ανά διαστήματα 2 εβδομάδων έως τη μέγιστη ανεκτή δόση.
- Μετά από έμφραγμα του μυοκαρδίου: Η συνιστώμενη αρχική δόση είναι 6,25 mg δις ημερησίως, με σταδιακή αύξηση έως τη μέγιστη ανεκτή δόση.
Τι να κάνω αν παραλείψω μια δόση καρβεδιλόλης;
Εάν παραλείψετε μια δόση, πάρτε την αμέσως μόλις το θυμηθείτε. Ωστόσο, εάν πλησιάζει η ώρα για την επόμενη δόση, παραλείψτε τη δόση που ξεχάσατε και συνεχίστε με το κανονικό σας δοσολογικό σχήμα. Μην πάρετε διπλή δόση για να αναπληρώσετε τη δόση που παραλείψατε. Εάν παραλείπετε επανειλημμένα δόσεις, ενημερώστε τον γιατρό σας.
Υπερδοσολογία
Σε περίπτωση υπερδοσολογίας με καρβεδιλόλη (φάρμακο “Carvedilol”, “Coreg”, “Dilatrend” κ.α.), μπορεί να εμφανιστούν σοβαρά συμπτώματα όπως:
- Σοβαρή υπόταση
- Βραδυκαρδία
- Καρδιογενές σοκ
- Καρδιακή ανεπάρκεια
- Υπογλυκαιμία
- Κώμα
Η αντιμετώπιση της υπερδοσολογίας περιλαμβάνει υποστηρικτικά μέτρα, όπως η χορήγηση ενδοφλέβιων υγρών, η χρήση αγγειοσυσπαστικών παραγόντων για την αντιμετώπιση της υπότασης και η προσεκτική παρακολούθηση των ζωτικών σημείων. Σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να απαιτηθεί προσωρινός βηματοδότης για την αντιμετώπιση της βραδυκαρδίας.
Παρενέργειες
Οι συχνότερες παρενέργειες της καρβεδιλόλης (φάρμακο “Carvedilol”, “Coreg”, “Dilatrend” κ.α.) περιλαμβάνουν:
- Ζάλη
- Κόπωση
- Υπόταση
- Βραδυκαρδία
- Κεφαλαλγία
- Ναυτία
- Διάρροια
Σπανιότερες αλλά σοβαρές παρενέργειες μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Επιδείνωση της καρδιακής ανεπάρκειας
- Αποκλεισμός της αριστερής κοιλίας
- Βρογχόσπασμος
- Υπεργλυκαιμία ή υπογλυκαιμία
- Αναστρέψιμη αλωπεκία
- Ψυχικές διαταραχές, όπως κατάθλιψη ή ψευδαισθήσεις
Εάν εμφανίσετε σοβαρές ή επίμονες παρενέργειες, ενημερώστε αμέσως τον γιατρό σας.
Αλληλεπιδράσεις
Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-φαρμάκου
Η καρβεδιλόλη μπορεί να αλληλεπιδράσει με άλλα φάρμακα, όπως:
- Άλλοι βήτα-αποκλειστές ή αντιυπερτασικά φάρμακα
- Αντιαρρυθμικά φάρμακα (π.χ. αμιωδαρόνη, φλεκαϊνίδη)
- Ινσουλίνη ή από του στόματος υπογλυκαιμικά φάρμακα
- Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ)
- Ριφαμπικίνη, σιμετιδίνη ή φλουοξετίνη
Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-τροφής
Η ταυτόχρονη κατανάλωση χυμού γκρέιπφρουτ με καρβεδιλόλη (φάρμακο Carvedilol, Coreg, Dilatrend κ.α.) μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα του φαρμάκου στο αίμα, αυξάνοντας τον κίνδυνο παρενεργειών. Συνιστάται η αποφυγή του χυμού γκρέιπφρουτ κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Επιπλέον, η κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να ενισχύσει την υποτασική δράση της καρβεδιλόλης και πρέπει να γίνεται με προσοχή.
Πρόσθετες σημαντικές πληροφορίες
Ανάπτυξη ανθεκτικότητας
Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα που να υποδηλώνουν την ανάπτυξη ανθεκτικότητας στη θεραπευτική δράση της καρβεδιλόλης με την πάροδο του χρόνου. Ωστόσο, σε περιπτώσεις μη επαρκούς ανταπόκρισης ή απώλειας της αποτελεσματικότητας, ο γιατρός μπορεί να προσαρμόσει τη δοσολογία ή να εξετάσει εναλλακτικές θεραπευτικές επιλογές.
Προκλινικές και Κλινικές Μελέτες
Προκλινικές μελέτες σε ζωικά μοντέλα έχουν δείξει ότι η καρβεδιλόλη (φάρμακο Carvedilol, Coreg, Dilatrend κ.α.) έχει ευεργετικές επιδράσεις στην καρδιακή λειτουργία και την αναδιαμόρφωση της αριστερής κοιλίας μετά από έμφραγμα του μυοκαρδίου. Κλινικές δοκιμές σε ασθενείς με συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια έχουν καταδείξει ότι η καρβεδιλόλη βελτιώνει τα συμπτώματα, την ανοχή στην άσκηση και τη συνολική επιβίωση (Lin et al.).
Μετεγκριτικές μελέτες, Φαρμακοεπαγρύπνηση και Φαρμακοκινητικά χαρακτηριστικά
Μετεγκριτικές μελέτες έχουν επιβεβαιώσει την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα της καρβεδιλόλης στην κλινική πράξη. Το προφίλ ασφάλειας παραμένει ευνοϊκό, με τις παρενέργειες να είναι γενικά ήπιες και αναστρέψιμες. Η φαρμακοεπαγρύπνηση είναι απαραίτητη για την έγκαιρη ανίχνευση σπάνιων ή απροσδόκητων ανεπιθύμητων ενεργειών.
Η καρβεδιλόλη απορροφάται ταχέως από το γαστρεντερικό σωλήνα, με μέγιστη συγκέντρωση στο πλάσμα να επιτυγχάνεται εντός 1-2 ωρών μετά τη χορήγηση. Μεταβολίζεται εκτεταμένα στο ήπαρ μέσω γλυκουρονιδίωσης και οξείδωσης από το κυτόχρωμα P450 2D6 και 2C9. Η απέκκριση γίνεται κυρίως μέσω των νεφρών, με ημίσεια ζωή περίπου 6-10 ώρες.
Συγκριτική αποτελεσματικότητα
Σε σύγκριση με άλλους βήτα-αποκλειστές, η καρβεδιλόλη έχει αποδειχθεί πιο αποτελεσματική στη μείωση της θνησιμότητας και της νοσηρότητας σε ασθενείς με συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια. Η μοναδική δράση της ως ανταγωνιστής των α1 και β αδρενεργικών υποδοχέων μπορεί να εξηγεί τα πρόσθετα οφέλη της σε σύγκριση με εκλεκτικούς β1-αποκλειστές όπως η μετοπρολόλη ή η ατενολόλη.
Συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις
Συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις έχουν επιβεβαιώσει τη θέση της καρβεδιλόλης ως θεραπεία πρώτης γραμμής για τη συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια. Μια μετα-ανάλυση από τους Chatterjee et al. έδειξε ότι η καρβεδιλόλη μειώνει σημαντικά τη θνησιμότητα και τις νοσηλείες σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια σε σύγκριση με εικονικό φάρμακο ή συμβατική θεραπεία.
Τρέχουσες ερευνητικές κατευθύνσεις και μελλοντικές προοπτικές
Πρόσφατες μελέτες έχουν διερευνήσει τις πιθανές πρόσθετες θεραπευτικές εφαρμογές της καρβεδιλόλης. Μια μελέτη από τους McDowell et al. υποδηλώνει ότι η καρβεδιλόλη μπορεί να βελτιώσει την επιβίωση σε ασθενείς με κίρρωση του ήπατος, ενώ οι Bhardwaj et al. έχουν δείξει ότι η καρβεδιλόλη μπορεί να καθυστερήσει την εξέλιξη των οισοφαγικών κιρσών σε αυτούς τους ασθενείς. Επιπλέον, τα αντιοξειδωτικά και αντιφλεγμονώδη χαρακτηριστικά της καρβεδιλόλης ερευνώνται για πιθανά οφέλη σε άλλες καταστάσεις, όπως η πνευμονική αρτηριακή υπέρταση και η μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα. Απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για την πλήρη αποσαφήνιση αυτών των επιδράσεων και την κλινική τους εφαρμογή.
Συνοπτικά
Η καρβεδιλόλη (φάρμακο Carvedilol, Coreg, Dilatrend κ.α.) είναι ένας μη εκλεκτικός βήτα-αποκλειστής και ανταγωνιστής των α1-αδρενεργικών υποδοχέων που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της υπέρτασης, της στηθάγχης, της συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας και μετά από έμφραγμα του μυοκαρδίου. Ο μηχανισμός δράσης της περιλαμβάνει τη μείωση της καρδιακής συχνότητας, της συσταλτικότητας του μυοκαρδίου και της περιφερικής αγγειοσύσπασης. Η καρβεδιλόλη μεταβολίζεται στο ήπαρ και απεκκρίνεται κυρίως μέσω των νεφρών. Οι συνήθεις παρενέργειες περιλαμβάνουν ζάλη, κόπωση, υπόταση και βραδυκαρδία. Αντενδείκνυται σε ασθενείς με σοβαρού βαθμού βραδυκαρδία, υπόταση, καρδιογενές σοκ ή μη αντιρροπούμενη καρδιακή ανεπάρκεια. Η καρβεδιλόλη μπορεί να αλληλεπιδράσει με άλλα φάρμακα και η δοσολογία πρέπει να προσαρμόζεται προσεκτικά. Πρόσφατες μελέτες διερευνούν τις πιθανές πρόσθετες θεραπευτικές εφαρμογές της καρβεδιλόλης, όπως στην κίρρωση του ήπατος και στην πρόληψη των οισοφαγικών κιρσών. Η καρβεδιλόλη παραμένει μια σημαντική θεραπευτική επιλογή για διάφορες καρδιαγγειακές παθήσεις, με ευνοϊκό προφίλ ασφάλειας και αποτελεσματικότητας.
elpedia.gr
ΠΡΟΣΟΧΗ: Είναι ζωτικής σημασίας να μην λαμβάνετε ποτέ κανένα φαρμακευτικό σκεύασμα χωρίς την επίβλεψη και καθοδήγηση ενός ειδικευμένου ιατρού. Να συμβουλεύεστε πάντοτε το ένθετο φυλλάδιο οδηγιών του εκάστοτε φαρμακευτικού προϊόντος που σας έχει συνταγογραφηθεί, καθώς ο κάθε φαρμακευτικός οίκος περιγράφει με ακρίβεια τις ιδιαίτερες προδιαγραφές που αφορούν το συγκεκριμένο σκεύασμα, και οι οποίες ενδέχεται να επικαιροποιούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Σημειώνεται ότι οι εμπορικές ονομασίες που αναφέρονται στο παρόν άρθρο αντιστοιχούν σε ευρέως γνωστά φαρμακευτικά σκευάσματα που περιέχουν τις δραστικές ουσίες υπό ανάλυση. Ωστόσο, ενδέχεται να υπάρχουν διαφοροποιήσεις ανάλογα με τη σύνθεση του εκάστοτε φαρμάκου. Το παρόν άρθρο εστιάζει στην ανάλυση της δραστικής ουσίας και όχι στην εμπορική ονομασία του φαρμάκου. Η αναφορά των εμπορικών ονομασιών γίνεται αποκλειστικά για τη διευκόλυνση των αναγνωστών, οι οποίοι θα πρέπει να μελετούν προσεκτικά το φύλλο οδηγιών κάθε εμπορικού σκευάσματος που χρησιμοποιούν. Είναι απαραίτητο να έχετε στενή συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό σας και τον φαρμακοποιό σας. Η αυτοχορήγηση οποιουδήποτε φαρμάκου εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την υγεία σας και πρέπει να αποφεύγεται ρητά.
Βιβλιογραφία
- Lin, C. S., Lin, W. S., Lin, C. L., & Kao, C. H. (2015). Carvedilol use is associated with reduced cancer risk: A nationwide population-based cohort study. International journal of cardiology, 184, 9-13. sciencedirect
- McDowell, H. R., Chuah, C. S., Tripathi, D., Frenguelli, B. G., & Smith, P. F. (2021). Carvedilol is associated with improved survival in patients with cirrhosis: a long‐term follow‐up study. Alimentary pharmacology & therapeutics, 53(2), 247-254. onlinelibrary
- Bhardwaj, A., Kedarisetty, C. K., Vashishtha, C., Bhadoria, A. S., Jindal, A., Kumar, G., … & Sarin, S. K. (2017). Carvedilol delays the progression of small oesophageal varices in patients with cirrhosis: a randomised placebo-controlled trial. Gut, 66(10), 1838-1843. gut.bmj.com