Ο Δημήτριος Καλλέργης Το 1865, Αποθανατισμένος Μέσα Από Τον Φακό Του Παριζιάνου Φωτογράφου André-Adolphe-Eugène Disdéri.Η Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου έλαβε χώρα τα μεσάνυχτα της 2ας προς την 3η Σεπτεμβρίου 1843. Ο Συνταγματάρχης Δημήτριος Καλλέργης ηγήθηκε στρατιωτικής επανάστασης με στόχο την αναγκαστική εισαγωγή Συντάγματος στην Ελλάδα. Μαζί με ομάδα αξιωματικών και πολιτικών, κατέλαβαν στρατηγικά σημεία της Αθήνας και πίεσαν τον Βασιλιά Όθωνα να δεχθεί το αίτημά τους.
Η Νυχτερινή Στρατιωτική Εξέγερση και η Κατάληψη της Πρωτεύουσας
Τα μεσάνυχτα της 2ας προς την 3η Σεπτεμβρίου 1843, ενώ οι περισσότεροι κάτοικοι των Αθηνών κοιμόντουσαν, ο συνταγματάρχης Δημήτριος Καλλέργης, αξιωματικός φιλελεύθερων πεποιθήσεων, κινητοποίησε μυστικά στρατιωτικές μονάδες πιστές στο πρόσωπό του. Μαζί κατέλαβαν τους στρατώνες του ιππικού και κάλεσαν τους στρατιώτες να εξεγερθούν διεκδικώντας Σύνταγμα.
Στη συνέχεια, ο Καλλέργης, επικεφαλής στρατιωτικής φάλαγγας, κατευθύνθηκε στην πλατεία των Ανακτόρων, όπου τον περίμεναν ήδη οπαδοί του Μακρυγιάννη. Ο τελευταίος είχε αυτοανακηρυχθεί φρούραρχος με στόχο να καταλάβει υπουργεία και στρατηγικά κτίρια. Όταν ο Βασιλιάς Όθων άκουσε τη φασαρία και άνοιξε το παράθυρο διερωτώμενος, ο Καλλέργης τον χαιρέτησε με σεβασμό, απαιτώντας ωστόσο την εισαγωγή Συντάγματος.
Ο Όθων προσπάθησε μάταια να διατάξει τον στρατό να επιστρέψει στους στρατώνες. Όταν ο υπουργός Στρατιωτικών απέτυχε να μεταφέρει πιστά στρατεύματα στο Παλάτι, ο Βασιλιάς αντιλήφθηκε ότι είχε απομονωθεί. Την ίδια ώρα, ο Μακρυγιάννης συγκέντρωνε βιαστικά το Συμβούλιο της Επικρατείας, ασκώντας πίεση στα μέλη του να αποδεχθούν το αίτημα για Σύνταγμα.
Υπό το βάρος των εξελίξεων, ο Όθωνας τελικά υποχώρησε και δέχθηκε το σχηματισμό νέας κυβέρνησης και τη σύγκληση Εθνοσυνέλευσης. Ωστόσο, διατήρησε εσωτερική δυσαρέσκεια για την ταπείνωση που υπέστη, καθώς αναγκάστηκε να επιβραβεύσει τους επαναστάτες ως «εθνικούς ευεργέτες».
Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου: Οι Τελευταίες Ώρες του Απομονωμένου Βασιλιά
Καθώς η νύχτα προχωρούσε, ο Βασιλιάς Όθων βρέθηκε ολοένα και περισσότερο απομονωμένος εντός των Ανακτόρων. Οι προσπάθειές του να κινητοποιήσει στρατιωτικές δυνάμεις πιστές στο θρόνο απέτυχαν, καθώς οι περισσότερες μονάδες είχαν προσχωρήσει στους επαναστάτες.
Όταν ξημέρωσε η 3η Σεπτεμβρίου, ο Όθωνας συνειδητοποίησε πως έπρεπε να λάβει μια κρίσιμη απόφαση. Θα μπορούσε να παραιτηθεί και να εγκαταλείψει την Ελλάδα, παίρνοντας τον δρόμο της εξορίας όπως ο πατέρας του Λουδοβίκος Α ́ της Βαυαρίας ή θα μπορούσε να υποκύψει στις απαιτήσεις των επαναστατών, αποδεχόμενος συνταγματικούς περιορισμούς στην εξουσία του.
Τελικά, μετά από συμβουλές των Γάλλων και Άγγλων διπλωματών, ο νεαρός μονάρχης επέλεξε να παραμείνει στον θρόνο. Συγκάλεσε την ηγεσία των επαναστατών και δήλωσε την αποδοχή συνταγματικών περιορισμών, καθώς και το σχηματισμό μεταβατικής κυβέρνησης μέχρι την εκλογή Συντακτικής Συνέλευσης.
Παρότι διατήρησε επιφυλάξεις, ο Βασιλιάς πείστηκε πως η συμβιβαστική λύση ήταν το μικρότερο από τα δύο κακά. Ωστόσο, η ταπείνωση που υπέστη αποτέλεσε πλήγμα για το κύρος του, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο μελλοντικής ανάκλησής του από τον θρόνο.
Η επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843, παρά τον ειρηνικό και αναίμακτο χαρακτήρα της, υπήρξε σταθμός για την εξέλιξη του πολιτεύματος στην Ελλάδα. Η αποδοχή Συντάγματος άνοιξε τον δρόμο για τη μετάβαση σε συνταγματική μοναρχία, θέτοντας τις βάσεις της σύγχρονης ελληνικής δημοκρατίας.
Βιβλιογραφία
Θεοδώρου, Θ.Π. (1992). Η Ρωσία και η επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843 με βάση έγγραφα των αρχείων της ΕΣΣΔ και τον περιοδικό τύπο εκείνης της εποχής. Βαλκανικά Σύμμεικτα. Ανακτήθηκε από ojs.lib.uom.gr
Βαλαής, Δ. (1991). Η ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ. Ανακτήθηκε από didaktorika.gr
Δεληγιάννης, Χ. (2016). Το Υπουργείο των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως και η εκπαιδευτική πολιτική κατά την περίοδο 1844-1862. Ανακτήθηκε από didaktorika.gr
Για αυτό το άρθρο χρησιμοποιήθηκαν ανθρώπινος παράγοντας και τεχνητή νοημοσύνη. Δείτε τους Όρους Χρήσης της ιστοσελίδας.
