Φάρμακο Stelara: Φύλλο Οδηγιών Χρήσης – Παρενέργειες – Ενδείξεις

Γενικές Πληροφορίες για την ουστεκινουμάμπη (φάρμακο Stelara, Imuniti, Imusteq κ.α.)

Η ουστεκινουμάμπη είναι ένα μονοκλωνικό αντίσωμα που χρησιμοποιείται ως φαρμακευτική αγωγή για τη θεραπεία φλεγμονωδών νόσων όπως η ψωρίαση, η ψωριασική αρθρίτιδα, η νόσος του Crohn και η ελκώδης κολίτιδα. Μερικά από τα δημοφιλή εμπορικά ονόματα που περιέχουν ουστεκινουμάμπη είναι το Stelara, το Imuniti, το Imusteq κ.α. Η ουστεκινουμάμπη αναπτύχθηκε από την εταιρεία Janssen Biotech Inc. και εγκρίθηκε αρχικά από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) το 2009 για τη θεραπεία της μέτριας έως σοβαρής ψωρίασης κατά πλάκας. Έκτοτε, οι ενδείξεις της έχουν διευρυνθεί και περιλαμβάνουν και άλλες φλεγμονώδεις νόσους. Στο παρόν άρθρο, θα αναλύσουμε επιστημονικές έρευνες και μελέτες που αφορούν την αποτελεσματικότητα, την ασφάλεια και τους μηχανισμούς δράσης της ουστεκινουμάμπης στη θεραπεία αυτών των παθήσεων.

Φαρμακοδυναμική, Μοριακή δομή και Φαρμακολογική κατηγοριοποίηση

Η ουστεκινουμάμπη είναι ένα πλήρως ανθρώπινο μονοκλωνικό αντίσωμα IgG1κ που στοχεύει με εξειδίκευση τις κυτοκίνες ιντερλευκίνη-12 (IL-12) και ιντερλευκίνη-23 (IL-23). Αυτές οι κυτοκίνες διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στην παθογένεση φλεγμονωδών νόσων, ενεργοποιώντας τα Τ-λεμφοκύτταρα και προάγοντας την παραγωγή άλλων προ-φλεγμονωδών κυτοκινών (Feagan et al., 2016). Η ουστεκινουμάμπη δεσμεύεται στην p40 υπομονάδα που μοιράζονται η IL-12 και η IL-23, εμποδίζοντας έτσι την αλληλεπίδρασή τους με τον υποδοχέα IL-12Rβ1 στην επιφάνεια των ανοσοκυττάρων. Αυτό οδηγεί σε αναστολή της σηματοδότησης και της απελευθέρωσης προ-φλεγμονωδών κυτοκινών, μειώνοντας τη φλεγμονή στους προσβεβλημένους ιστούς. Φαρμακολογικά, η ουστεκινουμάμπη ανήκει στην κατηγορία των βιολογικών παραγόντων και πιο συγκεκριμένα των αναστολέων των ιντερλευκινών IL-12/23. Χορηγείται με υποδόρια ένεση και έχει μακρύ χρόνο ημιζωής, επιτρέποντας αραιά δοσολογικά σχήματα συντήρησης, συνήθως κάθε 8 ή 12 εβδομάδες (Honap et al., 2022).

 

Ενδείξεις και Οδηγίες Χρήσεως για το Stelara

Η ουστεκινουμάμπη (φάρμακο Stelara, Imuniti, Imusteq κ.α.) ενδείκνυται για τη θεραπεία των ακόλουθων παθήσεων:

• Μέτρια έως σοβαρή ψωρίαση κατά πλάκας σε ενήλικες και παιδιά ηλικίας 6 ετών και άνω (Khattri et al., 2017)
• Ενεργή ψωριασική αρθρίτιδα σε ενήλικες, είτε ως μονοθεραπεία είτε σε συνδυασμό με μεθοτρεξάτη
• Μέτρια έως σοβαρή ενεργή νόσος του Crohn σε ενήλικες που δεν ανταποκρίθηκαν επαρκώς, έχασαν την ανταπόκριση ή δεν ανέχονται τη συμβατική θεραπεία ή τους αναστολείς TNF-α (Feagan et al., 2016)
• Μέτρια έως σοβαρή ενεργή ελκώδης κολίτιδα σε ενήλικες που δεν ανταποκρίθηκαν επαρκώς, έχασαν την ανταπόκριση ή δεν ανέχονται τη συμβατική θεραπεία ή τους αναστολείς TNF-α

Η ουστεκινουμάμπη χορηγείται με υποδόρια ένεση και η δοσολογία εξαρτάται από τη νόσο, το σωματικό βάρος και την ανταπόκριση του ασθενούς.

Αντενδείξεις και Προφυλάξεις

Η ουστεκινουμάμπη (φάρμακο Stelara, Imuniti, Imusteq κ.α.) αντενδείκνυται σε ασθενείς με:

• Ιστορικό σοβαρής υπερευαισθησίας στη δραστική ουσία ή σε κάποιο από τα έκδοχα του φαρμάκου
• Ενεργές σοβαρές λοιμώξεις, όπως ενεργή φυματίωση, σηψαιμία ή οπορτουνιστικές λοιμώξεις

Ειδικές συστάσεις ισχύουν για:

• Παιδιά: Η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα σε παιδιά κάτω των 6 ετών με ψωρίαση κατά πλάκας και σε παιδιά κάτω των 18 ετών με άλλες ενδείξεις δεν έχουν τεκμηριωθεί.
• Εγκύους: Τα δεδομένα σχετικά με τη χρήση σε εγκυμοσύνη είναι περιορισμένα. Η χρήση κατά την εγκυμοσύνη συνιστάται μόνο εάν το πιθανό όφελος δικαιολογεί τον πιθανό κίνδυνο για το έμβρυο.
• Ηλικιωμένους: Δεν απαιτείται προσαρμογή της δόσης, ωστόσο τα δεδομένα για ασθενείς ηλικίας άνω των 65 ετών είναι περιορισμένα.

Παρενέργειες

Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες της ουστεκινουμάμπης περιλαμβάνουν:

• Λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού
• Ρινοφαρυγγίτιδα
• Κεφαλαλγία
• Ζάλη
• Διάρροια
• Ναυτία
• Κνησμός
• Οσφυαλγία
• Αρθραλγία
• Κόπωση
• Ερυθρότητα στο σημείο της ένεσης

Αλληλεπιδράσεις

Αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα

• Εμβόλια: Τα ζωντανά εμβόλια δεν πρέπει να χορηγούνται ταυτόχρονα με την ουστεκινουμάμπη (φάρμακο Stelara, Imuniti, Imusteq κ.α.).
• Ανοσοκατασταλτικά: Ο συνδυασμός με άλλους βιολογικούς παράγοντες ή ισχυρά ανοσοκατασταλτικά, όπως η αζαθειοπρίνη, η 6-μερκαπτοπουρίνη ή η κυκλοσπορίνη, δεν συνιστάται λόγω πιθανού αυξημένου κινδύνου λοιμώξεων (Honap et al., 2022).

Αλληλεπιδράσεις με τρόφιμα και ποτά

Δεν έχουν αναφερθεί αλληλεπιδράσεις με τρόφιμα ή ποτά.

Δοσολογικό σχήμα και τρόπος λήψης

Η ουστεκινουμάμπη χορηγείται με υποδόρια ένεση. Η δοσολογία και η συχνότητα εξαρτώνται από την ένδειξη και το σωματικό βάρος του ασθενούς:

• Για την ψωρίαση κατά πλάκας και την ψωριασική αρθρίτιδα: 45 mg (για σωματικό βάρος ≤100 kg) ή 90 mg (για σωματικό βάρος >100 kg) στις εβδομάδες 0 και 4, και στη συνέχεια κάθε 12 εβδομάδες.
• Για τη νόσο του Crohn και την ελκώδη κολίτιδα: ~6 mg/kg (μέγιστη δόση 520 mg) στις εβδομάδες 0, 2 και 6, ακολουθούμενη από δόση συντήρησης 90 mg κάθε 8 εβδομάδες (Feagan et al., 2016; Rutgeerts et al., 2018).

Σε περίπτωση παράληψης δόσης, αυτή θα πρέπει να χορηγηθεί το συντομότερο δυνατό και στη συνέχεια η επόμενη δόση προγραμματίζεται βάσει του αρχικού σχήματος.

Υπερβολική Δόση

Σε περίπτωση υπερδοσολογίας, ο ασθενής θα πρέπει να παρακολουθείται στενά για σημεία ή συμπτώματα ανεπιθύμητων ενεργειών και να λάβει κατάλληλη συμπτωματική θεραπεία εάν είναι απαραίτητο.

Φύλαξη Φαρμάκου

Το Stelara θα πρέπει να φυλάσσεται σε ψυγείο (2°C – 8°C), στην αρχική συσκευασία για προστασία από το φως. Δεν πρέπει να καταψύχεται. Εάν είναι απαραίτητο, το διάλυμα στην προγεμισμένη σύριγγα ή πένα μπορεί να φυλαχθεί σε θερμοκρασία δωματίου έως 30°C για μία μόνο περίοδο έως 30 ημέρες.

 

Ανάλυση Δραστικής Ουσίας της ουστεκινουμάμπης (φάρμακο Stelara, Imuniti, Imusteq κ.α.)

Η ουστεκινουμάμπη είναι ένα πλήρως ανθρώπινο μονοκλωνικό αντίσωμα IgG1κ που παράγεται σε μια μιγαδική κυτταρική σειρά ποντικού με χρήση τεχνολογίας ανασυνδυασμένου DNA. Δεσμεύεται με υψηλή συγγένεια και εξειδίκευση στην p40 υπομονάδα των κυτοκινών IL-12 και IL-23, εμποδίζοντας την αλληλεπίδρασή τους με τον υποδοχέα IL-12Rβ1 που εκφράζεται στην επιφάνεια των ανοσοκυττάρων. Η IL-12 και η IL-23 είναι ετεροδιμερείς κυτοκίνες που εκκρίνονται από ενεργοποιημένα αντιγονοπαρουσιαστικά κύτταρα και παίζουν κεντρικό ρόλο στις ανοσολογικές λειτουργίες των φυσικών φονικών (ΝΚ) κυττάρων και των Τ λεμφοκυττάρων.

Φαρμακοκινητική

Μετά από μια εφάπαξ υποδόρια χορήγηση της ουστεκινουμάμπης, η μέγιστη συγκέντρωση στον ορό (Cmax) επιτυγχάνεται γενικά εντός 3-14 ημερών και η απόλυτη βιοδιαθεσιμότητα κυμαίνεται από 57% έως 76%. Ο όγκος κατανομής κατά τη φάση σταθερής κατάστασης κυμαίνεται από 4,6 έως 6,6 L και η φαινόμενη κάθαρση από 0,31 έως 0,47 L/ημέρα. Η ουστεκινουμάμπη παρουσιάζει γραμμική φαρμακοκινητική σε ένα ευρύ φάσμα δόσεων και ο χρόνος ημίσειας ζωής είναι περίπου 3 εβδομάδες σε ασθενείς με ψωρίαση κατά πλάκας.

Αποτελεσματικότητα – Κλινικές Μελέτες για το Stelara

Η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια της ουστεκινουμάμπης έχει αποδειχθεί σε πολλαπλές τυχαιοποιημένες, διπλά-τυφλές, ελεγχόμενες με εικονικό φάρμακο μελέτες φάσης III σε ασθενείς με μέτρια έως σοβαρή ψωρίαση κατά πλάκας, ενεργή ψωριασική αρθρίτιδα, μέτρια έως σοβαρή ενεργή νόσο του Crohn και μέτρια έως σοβαρή ελκώδη κολίτιδα (Feagan et al., 2016). Σε αυτές τις μελέτες, η ουστεκινουμάμπη επέδειξε ταχεία και διαρκή βελτίωση των συμπτωμάτων και των δεικτών φλεγμονής, με ένα ευνοϊκό προφίλ ασφάλειας. Επιπλέον, μελέτες μακροχρόνιας παρακολούθησης έχουν επιβεβαιώσει τη διατήρηση της αποτελεσματικότητας και την ανεκτικότητα της θεραπείας έως και 5 χρόνια.

Αξιολόγηση σε σχέση με εναλλακτικές θεραπείες

Συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις έχουν συγκρίνει την ουστεκινουμάμπη με άλλες βιολογικές θεραπείες για τη θεραπεία της ψωρίασης, της ψωριασικής αρθρίτιδας και των φλεγμονωδών νόσων του εντέρου. Στη μελέτη των Honap et al. (2022), η ουστεκινουμάμπη παρουσίασε παρόμοια αποτελεσματικότητα και ασφάλεια με τους αναστολείς TNF-α στη θεραπεία της φλεγμονώδους νόσου του εντέρου, προσφέροντας μια πολύτιμη εναλλακτική για ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται ή δεν ανέχονται τις υπάρχουσες θεραπείες. Ωστόσο, απαιτούνται περαιτέρω μελέτες κεφαλής-κεφαλής για την άμεση σύγκριση της ουστεκινουμάμπης με άλλους βιολογικούς παράγοντες και για τον προσδιορισμό της βέλτιστης θεραπευτικής ακολουθίας στην κλινική πρακτική.

 

Επιγραμματικά

Η ουστεκινουμάμπη (φάρμακο Stelara, Imuniti, Imusteq κ.α.) είναι ένα μονοκλωνικό αντίσωμα που στοχεύει τις κυτοκίνες IL-12 και IL-23, παίζοντας καθοριστικό ρόλο στη θεραπεία αυτοάνοσων και φλεγμονωδών νόσων όπως η ψωρίαση, η ψωριασική αρθρίτιδα, η νόσος του Crohn και η ελκώδης κολίτιδα. Χορηγείται με υποδόρια ένεση και έχει αποδειχθεί αποτελεσματική στη βελτίωση των συμπτωμάτων, την επαγωγή και διατήρηση της ύφεσης, καθώς και στην επούλωση του βλεννογόνου σε ασθενείς με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου. Η ουστεκινουμάμπη παρουσιάζει ευνοϊκό προφίλ ασφάλειας, με τις πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες να περιλαμβάνουν λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού, κεφαλαλγία, κόπωση και αντιδράσεις στο σημείο της ένεσης. Αντενδείκνυται σε ασθενείς με ιστορικό σοβαρής υπερευαισθησίας στο φάρμακο ή σε κάποιο από τα έκδοχά του, καθώς και σε περιπτώσεις ενεργών σοβαρών λοιμώξεων. Απαιτείται προσοχή όταν συγχορηγείται με άλλα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα λόγω πιθανού αυξημένου κινδύνου λοιμώξεων. Η ουστεκινουμάμπη αποτελεί μια πολύτιμη θεραπευτική επιλογή για ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται ή δεν ανέχονται τις συμβατικές θεραπείες, προσφέροντας μακροχρόνια αποτελεσματικότητα και ασφάλεια.

elpedia.gr

 

ΠΡΟΣΟΧΗ: Η λήψη φαρμάκων χωρίς ιατρική επίβλεψη μπορεί να αποβεί επικίνδυνη για την υγεία σας. Ακολουθείτε πάντα τις οδηγίες που αναγράφονται στις συσκευασίες των φαρμακευτικών σκευασμάτων, καθώς ενδέχεται να υπάρχουν αλλαγές στις προδιαγραφές των προϊόντων που προμηθεύεστε. Τα εμπορικά ονόματα που χρησιμοποιούνται σε αυτό το κείμενο είναι απλώς παραδείγματα δημοφιλών φαρμάκων με τις ουσίες που περιγράφονται, αλλά η ακριβής σύσταση μπορεί να διαφέρει από προϊόν σε προϊόν. Εδώ, η έμφαση δίνεται στις δραστικές ουσίες και όχι στα εμπορικά ονόματα. Τα ονόματα των φαρμάκων παρατίθενται μόνο για την ευκολία των αναγνωστών, αλλά πρέπει να διαβάζετε τις οδηγίες του κάθε σκευάσματος που θα χρησιμοποιήσετε καθώς μπορεί να διαφέρει. Η συνεχής επικοινωνία με τον γιατρό και τον φαρμακοποιό σας είναι απαραίτητη. Μην καταφεύγετε ποτέ στην αυτοχορήγηση φαρμάκων, γιατί εκθέτετε την υγεία σας σε σημαντικούς κινδύνους.

Βιβλιογραφία

1. Feagan, B. G., Sandborn, W. J., Gasink, C., Jacobstein, D., Lang, Y., Friedman, J. R., Blank, M. A., Johanns, J., Gao, L. L., Miao, Y., Adedokun, O. J., Sands, B. E., Hanauer, S. B., Vermeire, S., Targan, S., Ghosh, S., de Villiers, W. J., Colombel, J. F., Tulassay, Z., Seidler, U., … UNITI–IM-UNITI Study Group. (2016). Ustekinumab as induction and maintenance therapy for Crohn’s disease. New England journal of medicine, 375(20), 1946-1960. nejm.org
2. Honap, S., Meade, S., Ibraheim, H., Irving, P. M., & Samaan, M. A. (2022). Effectiveness and safety of ustekinumab in inflammatory bowel disease: a systematic review and meta-analysis. Digestive Diseases and Sciences, 67(5), 1771-1785. link.springer.com
3. Khattri, S., Brunner, P. M., Garcet, S., Finney, R., Cohen, S. R., Oliva, M., Dutt, R., Fuentes-Duculan, J., Zheng, X., Li, X., Estrada, Y., Xu, H., Krueger, J. G. (2017). Efficacy and safety of ustekinumab treatment in adults with moderate‐to‐severe atopic dermatitis. Experimental dermatology, 26(1), 28-35. wiley.com
4. Rutgeerts, P., Gasink, C., Chan, D., Lang, Y., Pollack, P., Colombel, J. F., Wolf, D.C., Jacobstein, D., Johanns, J., Szapary, P., Adedokun, O.J., Feagan, B.G., Sandborn, W.J. (2018). Efficacy of ustekinumab for inducing endoscopic healing in patients with Crohn’s disease. Gastroenterology, 155(4), 1045-1058. sciencedirect.com

Συχνές Ερωτήσεις