Φάρμακο Salospir | Παρενέργειες | Οδηγίες Χρήσεως | Πληροφορίες

Τι είναι το ακετυλοσαλικυλικό οξύ

Το ακετυλοσαλικυλικό οξύ (acetylsalicylic acid) είναι ένα ευρέως διαδεδομένο φάρμακο με αναλγητικές, αντιπυρετικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Στην Ελλάδα κυκλοφορεί με την εμπορική ονομασία Salospir, ενώ σε άλλες χώρες είναι γνωστό ως Aspirin (ΗΠΑ), Disprin (Ηνωμένο Βασίλειο), Aspirina (Ιταλία) κ.α. Ανακαλύφθηκε το 1897 από τον Γερμανό χημικό Felix Hoffmann στα εργαστήρια της Bayer και αποτέλεσε ορόσημο στην ιστορία της φαρμακευτικής.

Η χρήση του ακετυλοσαλικυλικού οξέος έχει μελετηθεί εκτενώς σε πολυάριθμες κλινικές έρευνες. Οι Zheng και Roddick διερεύνησαν τη σχέση μεταξύ της χρήσης ασπιρίνης για πρωτογενή πρόληψη και καρδιαγγειακών συμβάντων (“Association of aspirin use for primary prevention with cardiovascular events and bleeding events: a systematic review and meta-analysis”). Η μελέτη αυτή ανέδειξε τόσο τα οφέλη όσο και τους κινδύνους της μακροχρόνιας χρήσης ασπιρίνης.

Το ακετυλοσαλικυλικό οξύ ανήκει στην κατηγορία των μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (ΜΣΑΦ) και χρησιμοποιείται ευρέως για την ανακούφιση από πόνους, πυρετό και φλεγμονές. Επιπλέον, σε χαμηλές δόσεις, έχει αντιαιμοπεταλιακή δράση και χρησιμοποιείται για την πρόληψη καρδιαγγειακών παθήσεων.

Μηχανισμός δράσης, Χημική δομή και Θεραπευτική κατηγορία

Ο μηχανισμός δράσης του ακετυλοσαλικυλικού οξέος βασίζεται στην αναστολή της σύνθεσης προσταγλανδινών μέσω της αδρανοποίησης του ενζύμου κυκλοοξυγενάση (COX). Αυτή η δράση ευθύνεται για τις αναλγητικές, αντιπυρετικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες του φαρμάκου.

Χημικά, το ακετυλοσαλικυλικό οξύ είναι ένας εστέρας του σαλικυλικού οξέος με την ακετυλομάδα. Η μοριακή του δομή του επιτρέπει να διαπερνά εύκολα τις κυτταρικές μεμβράνες και να φτάνει στο κεντρικό νευρικό σύστημα.

Θεραπευτικά, το ακετυλοσαλικυλικό οξύ κατατάσσεται στα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ). Ωστόσο, η μοναδική του ικανότητα να ακετυλιώνει μη αναστρέψιμα την κυκλοοξυγενάση το διαφοροποιεί από άλλα ΜΣΑΦ.

Οι García Rodríguez et al. στη μελέτη τους “Bleeding risk with long-term low-dose aspirin: a systematic review of observational studies” διερεύνησαν τον κίνδυνο αιμορραγίας σε μακροχρόνια χρήση χαμηλής δόσης ασπιρίνης. Τα ευρήματά τους υπογραμμίζουν τη σημασία της προσεκτικής εξατομίκευσης της θεραπείας.

Η αντιαιμοπεταλιακή δράση του ακετυλοσαλικυλικού οξέος οφείλεται στην ικανότητά του να αναστέλλει τη συσσώρευση των αιμοπεταλίων μέσω της αδρανοποίησης της κυκλοοξυγενάσης-1 (COX-1). Αυτή η ιδιότητα καθιστά το φάρμακο πολύτιμο στην πρόληψη καρδιαγγειακών παθήσεων.

Ενδείξεις για το φάρμακο Salospir

Το Salospir, ως σκεύασμα ακετυλοσαλικυλικού οξέος, ενδείκνυται για:

• Ανακούφιση από ήπιους έως μέτριους πόνους
• Αντιμετώπιση πυρετού
• Θεραπεία φλεγμονωδών καταστάσεων
• Πρόληψη καρδιαγγειακών επεισοδίων σε άτομα υψηλού κινδύνου
• Δευτερογενή πρόληψη εμφράγματος του μυοκαρδίου και ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου

Αντενδείξεις και Προφυλάξεις

Το Salospir αντενδείκνυται σε:

• Άτομα με υπερευαισθησία στο ακετυλοσαλικυλικό οξύ ή άλλα ΜΣΑΦ
• Ασθενείς με ενεργό πεπτικό έλκος
• Άτομα με αιμορροφιλία ή άλλες αιμορραγικές διαταραχές
• Ασθενείς με σοβαρή ηπατική ή νεφρική ανεπάρκεια

Ειδικές προειδοποιήσεις για ηλικιωμένους, παιδιά και εγκύους

Οι ηλικιωμένοι, τα παιδιά και οι έγκυες γυναίκες πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί με τη χρήση του Salospir. Είναι απαραίτητο να ακολουθούν πιστά τις οδηγίες του φαρμακοποιού και του γιατρού. Στα παιδιά, η χρήση του πρέπει να γίνεται με προσοχή λόγω του κινδύνου εμφάνισης συνδρόμου Reye. Οι έγκυες γυναίκες πρέπει να αποφεύγουν τη χρήση του, ιδιαίτερα κατά το τρίτο τρίμηνο της κύησης.

Δοσολογία και χορήγηση

Η δοσολογία του Salospir εξαρτάται από την ένδειξη και την ηλικία του ασθενούς. Για ενήλικες, η συνήθης δόση για αναλγησία είναι 325-650 mg κάθε 4-6 ώρες. Για αντιφλεγμονώδη δράση, μπορεί να χορηγηθούν 3-4 g ημερησίως σε διαιρεμένες δόσεις. Για καρδιοπροστασία, συνήθως συνιστώνται 75-100 mg ημερησίως.

Τι να κάνω αν παραλείψω μια δόση ακετυλοσαλικυλικού οξέος;

Εάν παραλείψετε μια δόση ακετυλοσαλικυλικού οξέος:

• Λάβετε την αμέσως μόλις το θυμηθείτε
• Εάν πλησιάζει η ώρα για την επόμενη προγραμματισμένη δόση, παραλείψτε τη χαμένη δόση
• Μην πάρετε διπλή δόση για να αναπληρώσετε τη χαμένη

 

Υπερδοσολογία

Η υπερδοσολογία ακετυλοσαλικυλικού οξέος μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν εμβοές, ναυτία, έμετο, υπεραερισμό και διαταραχές του ισοζυγίου οξέων-βάσεων. Σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να εμφανιστούν σπασμοί, κώμα ή καρδιαγγειακή κατέρρειψη. Η αντιμετώπιση απαιτεί άμεση ιατρική φροντίδα και μπορεί να περιλαμβάνει γαστρική πλύση, χορήγηση ενεργού άνθρακα και υποστηρικτική θεραπεία.

Παρενέργειες

Οι συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες του ακετυλοσαλικυλικού οξέος (φάρμακο Salospir, Aspirin, Disprin, Aspirina κ.α.) περιλαμβάνουν γαστρεντερικές διαταραχές, όπως δυσπεψία και στομαχικές ενοχλήσεις. Σπανιότερα, μπορεί να εμφανιστούν αιμορραγίες του γαστρεντερικού σωλήνα, ιδιαίτερα σε ηλικιωμένους ασθενείς. Αλλεργικές αντιδράσεις, όπως κνίδωση και αγγειοοίδημα, έχουν επίσης αναφερθεί.

Αλληλεπιδράσεις

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-φαρμάκου

Το ακετυλοσαλικυλικό οξύ αλληλεπιδρά με πολλά φάρμακα. Αυξάνει τον κίνδυνο αιμορραγίας όταν συγχορηγείται με αντιπηκτικά όπως η βαρφαρίνη. Ενισχύει τη δράση των αντιδιαβητικών φαρμάκων και μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο υπογλυκαιμίας. Η ταυτόχρονη χρήση με άλλα ΜΣΑΦ αυξάνει τον κίνδυνο γαστρεντερικών επιπλοκών.

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-τροφής

Η κατανάλωση αλκοόλ κατά τη λήψη ακετυλοσαλικυλικού οξέος αυξάνει τον κίνδυνο γαστρεντερικής αιμορραγίας. Τροφές πλούσιες σε βιταμίνη Κ μπορεί να μειώσουν την αντιθρομβωτική δράση του φαρμάκου. Η λήψη με γεύματα μπορεί να μειώσει τις γαστρεντερικές ενοχλήσεις, αλλά ενδέχεται να καθυστερήσει την απορρόφηση του φαρμάκου.

Πρόσθετες σημαντικές πληροφορίες

Η ανάπτυξη ανθεκτικότητας στο ακετυλοσαλικυλικό οξύ αποτελεί σημαντικό ζήτημα στην κλινική πράξη. Περίπου 10-20% των ασθενών εμφανίζουν μειωμένη ανταπόκριση στην αντιαιμοπεταλιακή δράση του φαρμάκου, φαινόμενο γνωστό ως “ασπιρινοαντοχή”. Οι μηχανισμοί αυτού του φαινομένου δεν έχουν πλήρως διευκρινιστεί, αλλά πιθανολογείται ότι σχετίζονται με γενετικούς παράγοντες και αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα.

Προκλινικές μελέτες έχουν αναδείξει τον πολύπλευρο μηχανισμό δράσης του ακετυλοσαλικυλικού οξέος. Πέραν της αναστολής της κυκλοοξυγενάσης, έχει παρατηρηθεί ότι επηρεάζει και άλλα μονοπάτια φλεγμονής, συμπεριλαμβανομένης της ενεργοποίησης του μεταγραφικού παράγοντα NF-κB. Αυτές οι πρόσθετες δράσεις ενδέχεται να συμβάλλουν στις ευρύτερες θεραπευτικές του ιδιότητες.

Κλινικές μελέτες έχουν επεκτείνει το φάσμα των πιθανών εφαρμογών του ακετυλοσαλικυλικού οξέος. Οι Joharatnam-Hogan et al. διερεύνησαν τη χρήση του ως συμπληρωματική θεραπεία στον καρκίνο (“Aspirin as an adjuvant treatment for cancer: feasibility results from the Add-Aspirin randomised trial”). Τα αποτελέσματα υποδεικνύουν πιθανά οφέλη σε συγκεκριμένους τύπους καρκίνου, αν και απαιτείται περαιτέρω έρευνα για την επιβεβαίωση αυτών των ευρημάτων.

Μετεγκριτικές μελέτες έχουν προσφέρει πολύτιμα δεδομένα για τη μακροχρόνια ασφάλεια και αποτελεσματικότητα του ακετυλοσαλικυλικού οξέος. Η φαρμακοεπαγρύπνηση έχει αναδείξει σπάνιες αλλά σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως το σύνδρομο Reye σε παιδιά, υπογραμμίζοντας τη σημασία της προσεκτικής παρακολούθησης και της εξατομικευμένης χορήγησης.

Τα φαρμακοκινητικά χαρακτηριστικά του ακετυλοσαλικυλικού οξέος επηρεάζουν σημαντικά τη θεραπευτική του αποτελεσματικότητα. Απορροφάται ταχέως από το γαστρεντερικό σύστημα και υδρολύεται σε σαλικυλικό οξύ στο ήπαρ και τους ιστούς. Ο χρόνος ημίσειας ζωής του είναι σχετικά σύντομος, περίπου 15-20 λεπτά, αλλά η αντιαιμοπεταλιακή του δράση διαρκεί για όλη τη διάρκεια ζωής των αιμοπεταλίων λόγω της μη αναστρέψιμης ακετυλίωσης της κυκλοοξυγενάσης.

 

Αποτελεσματικότητα ακετυλοσαλικυλικού οξέος (φάρμακο Salospir, Aspirin, Disprin, Aspirina κ.α.)

Η αποτελεσματικότητα του ακετυλοσαλικυλικού οξέος έχει τεκμηριωθεί εκτενώς μέσω πολυάριθμων κλινικών μελετών και συστηματικών ανασκοπήσεων. Η πολυδιάστατη δράση του το καθιστά πολύτιμο εργαλείο στη σύγχρονη ιατρική πρακτική, με εφαρμογές που εκτείνονται από την απλή αναλγησία έως την πρόληψη καρδιαγγειακών παθήσεων.

Συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις έχουν επιβεβαιώσει την αποτελεσματικότητα του ακετυλοσαλικυλικού οξέος σε διάφορους τομείς. Οι Zheng και Roddick διερεύνησαν τη σχέση μεταξύ της χρήσης ασπιρίνης για πρωτογενή πρόληψη και καρδιαγγειακών συμβάντων. Τα ευρήματά τους υποδεικνύουν ότι η χρήση ασπιρίνης σχετίζεται με μείωση του κινδύνου καρδιαγγειακών συμβάντων, αλλά ταυτόχρονα αυξάνει τον κίνδυνο σημαντικής αιμορραγίας.

Η αποτελεσματικότητα του ακετυλοσαλικυλικού οξέος στην αντιμετώπιση του πόνου και της φλεγμονής είναι καλά τεκμηριωμένη. Ωστόσο, η μακροχρόνια χρήση του για αυτούς τους σκοπούς απαιτεί προσοχή λόγω των πιθανών γαστρεντερικών επιπλοκών. Η ανάπτυξη εντεροδιαλυτών μορφών έχει βελτιώσει το προφίλ ασφάλειας, διατηρώντας παράλληλα την αποτελεσματικότητα.

Οι τρέχουσες ερευνητικές κατευθύνσεις επικεντρώνονται στη διερεύνηση νέων πιθανών εφαρμογών του ακετυλοσαλικυλικού οξέος. Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα περιοχή έρευνας είναι η πιθανή αντικαρκινική δράση του φαρμάκου. Οι Joharatnam-Hogan et al. στη μελέτη τους εξέτασαν τη σκοπιμότητα χρήσης της ασπιρίνης ως συμπληρωματική θεραπεία για τον καρκίνο. Τα προκαταρκτικά αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά, υποδεικνύοντας πιθανά οφέλη σε ορισμένους τύπους καρκίνου, αν και απαιτείται περαιτέρω έρευνα για την επιβεβαίωση αυτών των ευρημάτων.

Οι μελλοντικές προοπτικές για το ακετυλοσαλικυλικό οξύ περιλαμβάνουν τη βελτιστοποίηση των δοσολογικών σχημάτων για εξατομικευμένη θεραπεία. Η αναγνώριση γενετικών δεικτών που σχετίζονται με την ανταπόκριση στο φάρμακο θα μπορούσε να οδηγήσει σε πιο στοχευμένη χρήση, μεγιστοποιώντας τα οφέλη και ελαχιστοποιώντας τους κινδύνους.

Επιπλέον, η έρευνα επικεντρώνεται στην ανάπτυξη νέων μορφών χορήγησης που θα μπορούσαν να βελτιώσουν περαιτέρω το προφίλ ασφάλειας του φαρμάκου. Η χρήση νανοτεχνολογίας για τη στοχευμένη απελευθέρωση του ακετυλοσαλικυλικού οξέος σε συγκεκριμένους ιστούς αποτελεί μια ελπιδοφόρα προσέγγιση.

Η αποτελεσματικότητα του ακετυλοσαλικυλικού οξέος στην πρόληψη θρομβοεμβολικών επεισοδίων παραμένει αδιαμφισβήτητη. Ωστόσο, η εξισορρόπηση του αντιθρομβωτικού οφέλους με τον κίνδυνο αιμορραγίας αποτελεί συνεχή πρόκληση. Οι μελλοντικές έρευνες στοχεύουν στην ανάπτυξη πιο εξελιγμένων μοντέλων πρόβλεψης κινδύνου, επιτρέποντας μια πιο εξατομικευμένη προσέγγιση στη χορήγηση του φαρμάκου.

Συμπερασματικά, η αποτελεσματικότητα του ακετυλοσαλικυλικού οξέος σε ένα ευρύ φάσμα κλινικών καταστάσεων είναι καλά τεκμηριωμένη. Οι τρέχουσες και μελλοντικές έρευνες υπόσχονται να διευρύνουν περαιτέρω τις θεραπευτικές του εφαρμογές, ενώ παράλληλα στοχεύουν στη βελτιστοποίηση της χρήσης του για μεγιστοποίηση των οφελών και ελαχιστοποίηση των κινδύνων.

 

Συνοπτικά

Το ακετυλοσαλικυλικό οξύ (φάρμακο Salospir, Aspirin, Disprin, Aspirina κ.α.) αποτελεί ένα πολυδύναμο φαρμακευτικό σκεύασμα με ευρύ φάσμα θεραπευτικών εφαρμογών. Η αναλγητική, αντιπυρετική και αντιφλεγμονώδης δράση του το καθιστούν αποτελεσματικό στην αντιμετώπιση ήπιων έως μέτριων πόνων και πυρετού. Η αντιαιμοπεταλιακή του ιδιότητα το καθιστά πολύτιμο στην πρόληψη καρδιαγγειακών παθήσεων. Ωστόσο, η χρήση του απαιτεί προσοχή λόγω πιθανών παρενεργειών, όπως γαστρεντερικές διαταραχές και αυξημένος κίνδυνος αιμορραγίας. Η δοσολογία εξατομικεύεται ανάλογα με την ένδειξη και τα χαρακτηριστικά του ασθενούς. Πρόσφατες έρευνες διερευνούν νέες εφαρμογές, όπως η πιθανή αντικαρκινική δράση. Η αποτελεσματικότητά του είναι καλά τεκμηριωμένη, αλλά απαιτείται συνεχής αξιολόγηση της σχέσης οφέλους-κινδύνου για κάθε ασθενή. Η χρήση του πρέπει να γίνεται πάντα υπό ιατρική καθοδήγηση.

elpedia.gr

 

ΠΡΟΣΟΧΗ: Είναι ζωτικής σημασίας να μην λαμβάνετε ποτέ κανένα φαρμακευτικό σκεύασμα χωρίς την επίβλεψη και καθοδήγηση ειδικευμένου ιατρού. Να συμβουλεύεστε πάντοτε το ένθετο φυλλάδιο οδηγιών του εκάστοτε φαρμακευτικού προϊόντος που σας έχει συνταγογραφηθεί, καθώς ο κάθε φαρμακευτικός οίκος περιγράφει με ακρίβεια τις ιδιαίτερες προδιαγραφές που αφορούν το συγκεκριμένο σκεύασμα, και οι οποίες ενδέχεται να επικαιροποιούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Σημειώνεται ότι οι εμπορικές ονομασίες που αναφέρονται στο παρόν άρθρο αντιστοιχούν σε ευρέως γνωστά φαρμακευτικά σκευάσματα που περιέχουν της δραστικές ουσίες υπό ανάλυση. Ωστόσο, ενδέχεται να υπάρχουν διαφοροποιήσεις ανάλογα με τη σύνθεση του εκάστοτε φαρμάκου. Το παρόν άρθρο εστιάζει στην ανάλυση της δραστικής ουσίας και όχι στην εμπορική ονομασία του φαρμάκου. Η αναφορά των εμπορικών ονομασιών γίνεται αποκλειστικά για τη διευκόλυνση των αναγνωστών, οι οποίοι θα πρέπει να μελετούν προσεκτικά το φύλλο οδηγιών κάθε εμπορικού σκευάσματος που χρησιμοποιούν. Είναι απαραίτητο να έχετε στενή συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό και τον φαρμακοποιό σας. Η αυτοχορήγηση οποιουδήποτε φαρμάκου εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την υγεία σας και πρέπει να αποφεύγεται ρητά.

Βιβλιογραφία

• Desborough, M. J. R., & Keeling, D. M. (2017). The aspirin story–from willow to wonder drug. British journal of haematology, 177(5), 674-683. onlinelibrary.wiley.com
• García Rodríguez, L. A., Martín-Pérez, M., Hennekens, C. H., Rothwell, P. M., & Lanas, A. (2016). Bleeding risk with long-term low-dose aspirin: a systematic review of observational studies. PLoS one, 11(8), e0160046. journals.plos.org
• Joharatnam-Hogan, N., Cafferty, F., Hubner, R., Swinson, D., Sothi, S., Gupta, K., … & Add-Aspirin Trial Management Group. (2019). Aspirin as an adjuvant treatment for cancer: feasibility results from the Add-Aspirin randomised trial. The Lancet Gastroenterology & Hepatology, 4(11), 854-862. thelancet.com
• Zheng, S. L., & Roddick, A. J. (2019). Association of aspirin use for primary prevention with cardiovascular events and bleeding events: a systematic review and meta-analysis. Jama, 321(3), 277-287. jamanetwork.com

Συχνές Ερωτήσεις