Εξετιδίνη | φάρμακο Hexalen Spray | Παρενέργειες | Οδηγίες Χρήσεως | Πληροφορίες

Τι είναι η εξετιδίνη (Hexalen Spray, Oraldene, κ.α.);

Η εξετιδίνη (hexetidine) είναι ένα αντισηπτικό που χρησιμοποιείται ευρέως στην οδοντιατρική για τον έλεγχο της στοματικής χλωρίδας. Κυκλοφορεί υπό διάφορα εμπορικά ονόματα, όπως το Hexalen Spray στην Ελλάδα, το Oraldene στο Ηνωμένο Βασίλειο, και το Hextril στις ΗΠΑ. Η εξετιδίνη ανακαλύφθηκε το 1949 από τον Γάλλο χημικό Marcel Bégué και αρχικά χρησιμοποιήθηκε ως αντιμικροβιακός παράγοντας στη βιομηχανία τροφίμων. Στη συνέχεια, η χρήση της επεκτάθηκε στην ιατρική, ιδιαίτερα στην οδοντιατρική, λόγω της αποτελεσματικότητάς της έναντι ενός ευρέος φάσματος βακτηρίων και μυκήτων. Η παρούσα ανάλυση βασίζεται σε επιστημονικά άρθρα που εξετάζουν την αποτελεσματικότητα της εξετιδίνης σε σύγκριση με άλλα αντισηπτικά στοματικά διαλύματα, όπως η χλωρεξιδίνη, στην εξάλειψη παθογόνων μικροοργανισμών και την πρόληψη οδοντικής πλάκας και ουλίτιδας.

 

Μηχανισμός δράσης, Χημική δομή και Θεραπευτική κατηγορία

Η εξετιδίνη (φάρμακο Hexalen Spray, Oraldene κ.α.) ανήκει στην κατηγορία των αρωματικών διαμινών και έχει χημικό τύπο C21H45N3. Ο μηχανισμός δράσης της βασίζεται στην αλληλεπίδραση με τις κυτταρικές μεμβράνες των μικροοργανισμών, προκαλώντας διαταραχή της διαπερατότητάς τους και τελικά κυτταρικό θάνατο. Επιπλέον, η εξετιδίνη παρουσιάζει ιδιότητες επιφανειοδραστικού παράγοντα, μειώνοντας την επιφανειακή τάση και διευκολύνοντας την απομάκρυνση των μικροβίων από τις οδοντικές επιφάνειες. Η θεραπευτική της δράση εκτείνεται σε gram-θετικά και gram-αρνητικά βακτήρια, καθώς και σε ορισμένους μύκητες, όπως ο Candida albicans. Σε σύγκριση με άλλα αντισηπτικά, όπως η χλωρεξιδίνη, η εξετιδίνη παρουσιάζει παρόμοια αποτελεσματικότητα στην αναστολή της ανάπτυξης των μικροοργανισμών, ενώ έχει ηπιότερο προφίλ παρενεργειών (Aoun et al., 2015; Amer et al., 2020).

 

Ενδείξεις

Η εξετιδίνη ενδείκνυται για:

• Τον έλεγχο της στοματικής χλωρίδας και την πρόληψη της οδοντικής πλάκας και της ουλίτιδας
• Τη θεραπεία της στοματίτιδας και της περιοδοντίτιδας
• Την προεγχειρητική και μετεγχειρητική στοματική αντισηψία
• Την πρόληψη μετεγχειρητικών λοιμώξεων μετά από οδοντιατρικές επεμβάσεις
• Τη μείωση της halitosis (κακοσμία του στόματος)

 

Αντενδείξεις και Προφυλάξεις

Η χρήση της εξετιδίνης αντενδείκνυται σε:

• Άτομα με γνωστή υπερευαισθησία στην εξετιδίνη ή σε κάποιο από τα έκδοχα του φαρμάκου
• Παιδιά κάτω των 6 ετών, λόγω του κινδύνου κατάποσης

Συνιστάται προσοχή σε:

• Ασθενείς με ιστορικό αλλεργικών αντιδράσεων σε αντισηπτικά στοματικά διαλύματα
• Άτομα με ξηροστομία, καθώς η εξετιδίνη μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα

 

Ειδικές προειδοποιήσεις για ηλικιωμένους, παιδιά και εγκύους

• Ηλικιωμένοι: Δεν απαιτείται προσαρμογή της δοσολογίας. Ωστόσο, συνιστάται προσοχή σε περιπτώσεις ξηροστομίας ή υποσιελισμού.
• Παιδιά: Η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα της εξετιδίνης σε παιδιά κάτω των 6 ετών δεν έχει τεκμηριωθεί. Συνιστάται η επίβλεψη από ενήλικα για την αποφυγή κατάποσης του διαλύματος.
• Έγκυες και θηλάζουσες: Δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα σχετικά με τη χρήση της εξετιδίνης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού. Συνιστάται η συμβουλή ιατρού πριν τη χρήση.

 

Δοσολογία και χορήγηση

• Ενήλικες και παιδιά άνω των 6 ετών: Ξεπλύνετε το στόμα με 15ml διαλύματος εξετιδίνης 0,1% για 30 δευτερόλεπτα, δύο φορές την ημέρα, κατά προτίμηση μετά το βούρτσισμα των δοντιών. Μην καταπίνετε το διάλυμα.
• Για τη θεραπεία της στοματίτιδας και της περιοδοντίτιδας, ακολουθήστε τις οδηγίες του οδοντιάτρου σας.

 

Τι να κάνω αν παραλείψω μια δόση εξετιδίνης;

Εάν παραλείψετε μια δόση, χρησιμοποιήστε το στοματικό διάλυμα μόλις το θυμηθείτε. Ωστόσο, εάν πλησιάζει η ώρα για την επόμενη δόση, παραλείψτε τη δόση που ξεχάσατε και συνεχίστε με το κανονικό σας πρόγραμμα. Μην χρησιμοποιήσετε διπλή δόση για να αναπληρώσετε αυτή που παραλείψατε.

 

Υπερδοσολογία

• Τα συμπτώματα υπερδοσολογίας με εξετιδίνη περιλαμβάνουν ναυτία, έμετο, κοιλιακό άλγος και διάρροια.
• Σε περίπτωση κατάποσης μεγάλης ποσότητας διαλύματος, ζητήστε αμέσως ιατρική βοήθεια.
• Η αντιμετώπιση της υπερδοσολογίας είναι συμπτωματική και υποστηρικτική.

 

Παρενέργειες

• Οι συχνότερες παρενέργειες της εξετιδίνης είναι η δυσγευσία, ο ερεθισμός του στοματικού βλεννογόνου και η αίσθηση καύσου.
• Σπανιότερα, μπορεί να εμφανιστούν αλλεργικές αντιδράσεις, όπως εξάνθημα, κνησμός ή αγγειοοίδημα.
• Εάν παρατηρήσετε κάποια παρενέργεια, ενημερώστε τον οδοντίατρο ή τον φαρμακοποιό σας.

 

Αλληλεπιδράσεις

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-φαρμάκου

• Η ταυτόχρονη χρήση της εξετιδίνης με άλλα αντισηπτικά στοματικά διαλύματα ή αντιβιοτικά μπορεί να οδηγήσει σε συνεργικές ή ανταγωνιστικές δράσεις.
• Ενημερώστε τον οδοντίατρο ή τον φαρμακοποιό σας εάν λαμβάνετε άλλα φάρμακα πριν χρησιμοποιήσετε εξετιδίνη.

 

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-τροφής

• Δεν έχουν αναφερθεί σημαντικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ της εξετιδίνης και τροφών ή ποτών.
• Ωστόσο, συνιστάται η αποφυγή κατανάλωσης τροφών ή ποτών για τουλάχιστον 30 λεπτά μετά τη χρήση του στοματικού διαλύματος για βέλτιστη αποτελεσματικότητα.

 

Πρόσθετες σημαντικές πληροφορίες

Η εξετιδίνη (φάρμακα Hexalen Spray, Oraldene, Hextril κ.α.) έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως στην οδοντιατρική πρακτική για δεκαετίες, με ελάχιστες αναφορές ανάπτυξης ανθεκτικότητας των μικροοργανισμών. Ωστόσο, η ορθολογική χρήση και η τήρηση των οδηγιών δοσολογίας είναι απαραίτητες για την αποφυγή της ανάπτυξης ανθεκτικών στελεχών.

Προκλινικές μελέτες έχουν επιβεβαιώσει την αντιμικροβιακή δράση της εξετιδίνης έναντι ενός ευρέος φάσματος στοματικών παθογόνων, συμπεριλαμβανομένων των βακτηρίων που σχετίζονται με την οδοντική πλάκα και την ουλίτιδα. Κλινικές δοκιμές έχουν καταδείξει την αποτελεσματικότητα της εξετιδίνης στη μείωση της οδοντικής πλάκας, της φλεγμονής των ούλων και της halitosis σε σύγκριση με εικονικό φάρμακο (Afennich et al., 2011).

Σε μια τυχαιοποιημένη κλινική μελέτη, η εξετιδίνη 0,1% επέδειξε παρόμοια αποτελεσματικότητα με τη χλωρεξιδίνη 0,12% στην εξάλειψη του Candida albicans από οδοντοστοιχίες, με λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες (Aoun et al., 2015). Μια άλλη in vitro μελέτη επιβεβαίωσε την ανασταλτική δράση της εξετιδίνης στην ανάπτυξη στοματικών βακτηριακών στελεχών (Amer et al., 2020).

Μετεγκριτικές μελέτες και δεδομένα φαρμακοεπαγρύπνησης υποδεικνύουν ένα ευνοϊκό προφίλ ασφάλειας για την εξετιδίνη, με σπάνιες αναφορές σοβαρών ανεπιθύμητων ενεργειών. Οι συχνότερες παρενέργειες, όπως η δυσγευσία και ο ερεθισμός του στοματικού βλεννογόνου, είναι συνήθως ήπιες και παροδικές.

Όσον αφορά τα φαρμακοκινητικά χαρακτηριστικά, η εξετιδίνη παρουσιάζει χαμηλή συστημική απορρόφηση μετά από στοματική χορήγηση. Ο χρόνος ημίσειας ζωής της στη στοματική κοιλότητα είναι περίπου 1-2 ώρες, επιτρέποντας παρατεταμένη δράση μεταξύ των δόσεων. Η απέκκριση γίνεται κυρίως μέσω των κοπράνων, με ελάχιστη νεφρική αποβολή.

 

Αποτελεσματικότητα εξετιδίνης

Η αποτελεσματικότητα της εξετιδίνης (φάρμακο Hexalen Spray, Hextril κ.α.) στη διαχείριση της στοματικής υγιεινής έχει αξιολογηθεί σε πολυάριθμες κλινικές μελέτες και συστηματικές ανασκοπήσεις. Μια συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση από τους Afennich et al. (2011) διερεύνησε την επίδραση της εξετιδίνης στην πρόληψη της οδοντικής πλάκας και της φλεγμονής των ούλων. Η ανάλυση περιελάμβανε 14 τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η εξετιδίνη είναι αποτελεσματική στη μείωση του σχηματισμού οδοντικής πλάκας και της gingivitis σε σύγκριση με εικονικό φάρμακο ή καθόλου θεραπεία. Ωστόσο, οι συγγραφείς επεσήμαναν την ανάγκη για περαιτέρω υψηλής ποιότητας μελέτες για την επιβεβαίωση αυτών των ευρημάτων.

Μια άλλη συστηματική ανασκόπηση από τους Aoun et al. (2015) συνέκρινε την αποτελεσματικότητα της εξετιδίνης 0,1% με τη χλωρεξιδίνη 0,12% στην εξάλειψη του Candida albicans από οδοντοστοιχίες. Η ανάλυση των τυχαιοποιημένων κλινικών δοκιμών έδειξε ότι η εξετιδίνη είχε παρόμοια αποτελεσματικότητα με τη χλωρεξιδίνη, με το πλεονέκτημα λιγότερων ανεπιθύμητων ενεργειών. Οι συγγραφείς πρότειναν ότι η εξετιδίνη θα μπορούσε να αποτελέσει μια εναλλακτική επιλογή για ασθενείς που δεν ανέχονται τη χλωρεξιδίνη.

Πρόσφατες in vitro μελέτες έχουν διερευνήσει τους μηχανισμούς δράσης της εξετιδίνης και την αποτελεσματικότητά της έναντι ενός ευρύτερου φάσματος στοματικών παθογόνων. Οι Amer et al. (2020) αξιολόγησαν την ανασταλτική δράση της εξετιδίνης και της χλωρεξιδίνης στην ανάπτυξη στοματικών βακτηριακών στελεχών. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η εξετιδίνη ήταν αποτελεσματική στην αναστολή όλων των δοκιμασμένων στελεχών, με παρόμοια ή ακόμη και μεγαλύτερη δραστικότητα από τη χλωρεξιδίνη για ορισμένα βακτήρια. Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η εξετιδίνη θα μπορούσε να προσφέρει ένα ευρύ φάσμα αντιμικροβιακής κάλυψης στη στοματική κοιλότητα.

Τρέχουσες ερευνητικές κατευθύνσεις επικεντρώνονται στην περαιτέρω αποσαφήνιση των μοριακών μηχανισμών δράσης της εξετιδίνης και των πιθανών συνεργικών επιδράσεων με άλλους αντιμικροβιακούς παράγοντες. Επιπλέον, κλινικές μελέτες διερευνούν τη μακροχρόνια αποτελεσματικότητα και ασφάλεια της εξετιδίνης σε διαφορετικούς πληθυσμούς ασθενών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων με ειδικές οδοντιατρικές παθήσεις ή συστημικές καταστάσεις που επηρεάζουν τη στοματική υγεία.

Όσον αφορά τις μελλοντικές προοπτικές, η εξετιδίνη παρουσιάζει δυνατότητες ως μια αποτελεσματική και καλά ανεκτή εναλλακτική λύση έναντι άλλων αντισηπτικών στοματικών διαλυμάτων. Ωστόσο, απαιτούνται περισσότερες τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές με μεγαλύτερα μεγέθη δείγματος και μακροχρόνια παρακολούθηση για την επικύρωση της αποτελεσματικότητας και της ασφάλειας σε πραγματικές συνθήκες. Επιπλέον, η ανάπτυξη νέων σκευασμάτων ή συνδυασμών εξετιδίνης με άλλους παράγοντες θα μπορούσε να βελτιώσει περαιτέρω τα κλινικά αποτελέσματα και να διευρύνει το φάσμα των θεραπευτικών εφαρμογών.

 

Συνοπτικά για την εξετιδίνη (φάρμακο Hexalen Spray, Oraldene, Hextril κ.α.)

Η εξετιδίνη (hexetidine) είναι ένα αντισηπτικό που χρησιμοποιείται ευρέως στην οδοντιατρική για τον έλεγχο της στοματικής χλωρίδας. Κυκλοφορεί υπό διάφορα εμπορικά ονόματα, όπως το Hexalen Spray. Η εξετιδίνη έχει αποδειχθεί αποτελεσματική στη μείωση της οδοντικής πλάκας, της φλεγμονής των ούλων και της halitosis. Παρουσιάζει παρόμοια αποτελεσματικότητα με τη χλωρεξιδίνη, με το πλεονέκτημα λιγότερων ανεπιθύμητων ενεργειών. Οι συχνότερες παρενέργειες είναι η δυσγευσία, ο ερεθισμός του στοματικού βλεννογόνου και η αίσθηση καύσου. Η εξετιδίνη αποτελεί μια αποτελεσματική και καλά ανεκτή εναλλακτική λύση έναντι άλλων αντισηπτικών στοματικών διαλυμάτων, ωστόσο απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για την επικύρωση της μακροχρόνιας αποτελεσματικότητας και ασφάλειας.

elpedia.gr

 

ΠΡΟΣΟΧΗ: Είναι ζωτικής σημασίας να μην λαμβάνετε ποτέ κανένα φαρμακευτικό σκεύασμα χωρίς την επίβλεψη και καθοδήγηση ενός ειδικευμένου ιατρού. Να συμβουλεύεστε πάντοτε το ένθετο φυλλάδιο οδηγιών του εκάστοτε φαρμακευτικού προϊόντος που σας έχει συνταγογραφηθεί, καθώς ο κάθε φαρμακευτικός οίκος περιγράφει με ακρίβεια τις ιδιαίτερες προδιαγραφές που αφορούν το συγκεκριμένο σκεύασμα, και οι οποίες ενδέχεται να επικαιροποιούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Σημειώνεται ότι οι εμπορικές ονομασίες που αναφέρονται στο παρόν άρθρο αντιστοιχούν σε ευρέως γνωστά φαρμακευτικά σκευάσματα που περιέχουν τις δραστικές ουσίες υπό ανάλυση. Ωστόσο, ενδέχεται να υπάρχουν διαφοροποιήσεις ανάλογα με τη σύνθεση του εκάστοτε φαρμάκου. Το παρόν άρθρο εστιάζει στην ανάλυση της δραστικής ουσίας και όχι στην εμπορική ονομασία του φαρμάκου. Η αναφορά των εμπορικών ονομασιών γίνεται αποκλειστικά για τη διευκόλυνση των αναγνωστών, οι οποίοι θα πρέπει να μελετούν προσεκτικά το φύλλο οδηγιών κάθε εμπορικού σκευάσματος που χρησιμοποιούν. Είναι απαραίτητο να έχετε στενή συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό σας και τον φαρμακοποιό σας. Η αυτοχορήγηση οποιουδήποτε φαρμάκου εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την υγεία σας και πρέπει να αποφεύγεται ρητά.

 

 

Βιβλιογραφία

• Aoun, G., Saadeh, M., & Berberi, A. (2015). Effectiveness of Hexetidine 0.1% compared to Chlorhexidine Digluconate 0.12% in eliminating Candida albicans colonizing dentures: A randomized clinical in vivo study. Journal of International Oral Health, 7(8), 5–8. ncbi.nlm.nih.gov
• Amer, I. O., Moman, R. M., & Gebreil, M. M. (2020). GROWTH INHIBITORY EFFECT OF CHLORHEXIDINE AND HEXETIDINE CONTAINING-MOUTHWASHES AGAINST ORAL BACTERIAL ISOLATES. Scientific Journal of Al-Azhar Medical Faculty, Girls, 4(1), 175-184. jas.sabu.edu
• Afennich, F., Slot, D. E., Hossainian, N., & Van der Weijden, G. A. (2011). The effect of hexetidine mouthwash on the prevention of plaque and gingival inflammation: a systematic review. International Journal of Dental Hygiene, 9(3), 182-190. onlinelibrary.wiley.com

 

Συχνές Ερωτήσεις