Φάρμακο Biktarvy | Παρενέργειες | Οδηγίες Χρήσεως | Πληροφορίες

Τι είναι η μπικτεγκραβίρη/εμτρισιταβίνη/τενοφοβίρη αλαφεναμίδη (bictegravir/emtricitabine/tenofovir alafenamide);

Η μπικτεγκραβίρη/εμτρισιταβίνη/τενοφοβίρη αλαφεναμίδη είναι ένας συνδυασμός τριών αντιρετροϊκών φαρμάκων σε ένα δισκίο που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της HIV-1 λοίμωξης σε ενήλικες και εφήβους. Κυκλοφορεί  στην Ελλάδα, ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο με το εμπορικό όνομα Biktarvy.

Αυτό το φάρμακο συνδυασμού περιέχει έναν αναστολέα ιντεγκράσης (μπικτεγκραβίρη) και δύο νουκλεοσιδικούς αναστολείς ανάστροφης μεταγραφάσης (εμτρισιταβίνη και τενοφοβίρη αλαφεναμίδη). Ενδείκνυται για τη θεραπεία του HIV-1 σε ασθενείς που δεν έχουν λάβει προηγουμένως αντιρετροϊκή θεραπεία ή για την αντικατάσταση του τρέχοντος αντιρετροϊκού θεραπευτικού σχήματος σε ορισμένους ασθενείς.

Θα αναλύσουμε δεδομένα από τις ακόλουθες επιστημονικές πηγές σχετικά με τη μπικτεγκραβίρη/εμτρισιταβίνη/τενοφοβίρη αλαφεναμίδη: “Adverse Events with Biktarvy: Post-Marketing Study” (E Hayes et al., 2019), “Biktarvy: A Regimen of Choice for HIV Therapy” (B Matt, 2019) και “Metabolic effects of switching to Biktarvy (B/F/TAF) in patients with HIV‐1 treated with antiretroviral regimens that do not include tenofovir disoproxil fumarate (TDF) or…” (C Busca‐Arenzana et al.).

Μηχανισμός δράσης, Χημική δομή και Θεραπευτική κατηγορία

Η μπικτεγκραβίρη είναι ένας ισχυρός αναστολέας της μεταφοράς κλώνων του ενζύμου ιντεγκράση του HIV-1. Αναστέλλει τη δράση της ιντεγκράσης, εμποδίζοντας την ενσωμάτωση του προϊικού DNA του HIV-1 στο γονιδίωμα του ξενιστή. Η εμτρισιταβίνη και η τενοφοβίρη αλαφεναμίδη είναι νουκλεοσιδικοί αναστολείς της ανάστροφης μεταγραφάσης. Ενσωματώνονται στο ιικό DNA μέσω της δράσης της ανάστροφης μεταγραφάσης του HIV-1, οδηγώντας στον τερματισμό της αλυσίδας DNA.

Χημικά, η μπικτεγκραβίρη είναι ένας τρικυκλικός καρβαμιδικός αναστολέας ιντεγκράσης. Η εμτρισιταβίνη είναι ένα συνθετικό νουκλεοσιδικό ανάλογο της κυτιδίνης. Η τενοφοβίρη αλαφεναμίδη είναι ένα φωσφοναμιδικό προφάρμακο της τενοφοβίρης.

Θεραπευτικά, ο συνδυασμός μπικτεγκραβίρης/εμτρισιταβίνης/τενοφοβίρης αλαφεναμίδης κατατάσσεται ως αντιρετροϊκό φάρμακο για τη θεραπεία της HIV-1 λοίμωξης.

 

Ενδείξεις για το φάρμακο “Biktarvy”

Το Biktarvy ενδείκνυται για τη θεραπεία ενηλίκων και εφήβων με HIV-1 λοίμωξη που:

• Δεν έχουν λάβει προηγουμένως αντιρετροϊκή θεραπεία
• Είναι ιολογικά κατεσταλμένοι (HIV-1 RNA <50 αντίγραφα/mL) σε ένα σταθερό αντιρετροϊκό σχήμα για τουλάχιστον 3 μήνες πριν την αλλαγή στο Biktarvy
• Δεν έχουν ιστορικό αποτυχίας θεραπείας με φάρμακα παρόμοιας κατηγορίας
• Δεν έχουν γνωστές μεταλλάξεις αντοχής σε οποιοδήποτε από τα συστατικά του Biktarvy

Αντενδείξεις και Προφυλάξεις

Το Biktarvy αντενδείκνυται σε ασθενείς με:

• Γνωστή υπερευαισθησία σε οποιοδήποτε από τα συστατικά του φαρμάκου
• Ταυτόχρονη χορήγηση με ριφαμπικίνη ή υψηλές δόσεις H2 ανταγωνιστών

Απαιτείται προσοχή όταν συγχορηγείται με:

• Φάρμακα που επηρεάζουν τη νεφρική λειτουργία
• Φάρμακα με γνωστές αλληλεπιδράσεις με τη μπικτεγκραβίρη, την εμτρισιταβίνη ή την τενοφοβίρη αλαφεναμίδη

Ειδικές προειδοποιήσεις για ηλικιωμένους, παιδιά και εγκύους

• Ηλικιωμένοι: Συνιστάται προσοχή λόγω μεγαλύτερης ευαισθησίας και συννοσηρότητας
• Παιδιά: Η ασφάλεια και αποτελεσματικότητα σε παιδιά <12 ετών δεν έχει τεκμηριωθεί
• Εγκυμοσύνη: Πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο εάν το πιθανό όφελος δικαιολογεί τον πιθανό κίνδυνο για το έμβρυο

Δοσολογία και χορήγηση

• Ενήλικες και έφηβοι ≥12 ετών: Ένα δισκίο των 50mg/200mg/25mg από το στόμα μία φορά την ημέρα με ή χωρίς τροφή
• Παράλειψη δόσης: Να λαμβάνεται το συντομότερο δυνατό, εκτός εάν απομένουν λιγότερες από 12 ώρες μέχρι την επόμενη προγραμματισμένη δόση

Τι να κάνω αν παραλείψω μια δόση μπικτεγκραβίρης/εμτρισιταβίνης/τενοφοβίρης αλαφεναμίδης;

Εάν παραλείψατε μια δόση του Biktarvy, ακολουθήστε τις παρακάτω οδηγίες:

• Εάν το θυμηθήκατε εντός 12 ωρών από τη συνήθη ώρα λήψης, πάρτε τη δόση το συντομότερο δυνατό και συνεχίστε με το κανονικό σας δοσολογικό πρόγραμμα
• Εάν έχουν περάσει περισσότερες από 12 ώρες, παραλείψτε τη δόση που ξεχάσατε και πάρτε την επόμενη δόση στη συνηθισμένη ώρα
• Μην πάρετε διπλή δόση για να αναπληρώσετε μια παραλειφθείσα δόση

Αν έχετε οποιεσδήποτε απορίες σχετικά με παραλειφθείσες δόσεις, συμβουλευτείτε τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας.

 

Υπερδοσολογία

Σε περίπτωση υπερδοσολογίας με Biktarvy, ο ασθενής πρέπει να παρακολουθείται για σημεία τοξικότητας. Η θεραπεία της υπερδοσολογίας περιλαμβάνει γενικά υποστηρικτικά μέτρα, όπως παρακολούθηση των ζωτικών σημείων και κλινική παρατήρηση. Η αιμοκάθαρση μπορεί να βοηθήσει στην απομάκρυνση της εμτρισιταβίνης και της τενοφοβίρης, αλλά είναι απίθανο να απομακρύνει σημαντικά τη μπικτεγκραβίρη λόγω υψηλής δέσμευσης πρωτεϊνών (Matt).

Παρενέργειες

Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες (≥5%) σε κλινικές μελέτες ήταν:

• Κεφαλαλγία
• Διάρροια
• Ναυτία
• Κόπωση
• Μη παθολογική αύξηση βάρους

Σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες που έχουν αναφερθεί περιλαμβάνουν σύνδρομο ανοσολογικής αποκατάστασης και γαλακτική οξέωση/ηπατομεγαλία με στεάτωση (Hayes et al.).

Αλληλεπιδράσεις

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-φαρμάκου

Το Biktarvy αλληλεπιδρά με ορισμένα φάρμακα, όπως:

• Αντιόξινα, ανταγωνιστές H2, και αναστολείς αντλίας πρωτονίων, τα οποία μπορεί να μειώσουν τη συγκέντρωση της μπικτεγκραβίρης
• Φάρμακα που επάγουν το CYP3A4 ή τη P-gp, τα οποία μπορεί να μειώσουν τις συγκεντρώσεις της μπικτεγκραβίρης
• Φάρμακα που αναστέλλουν τη νεφρική σωληναριακή έκκριση, τα οποία μπορεί να αυξήσουν τις συγκεντρώσεις της εμτρισιταβίνης και της τενοφοβίρης

Απαιτείται προσοχή και προσαρμογή της δόσης κατά τη συγχορήγηση.

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-τροφής

Το Biktarvy μπορεί να λαμβάνεται με ή χωρίς τροφή. Ωστόσο, η ταυτόχρονη χορήγηση με υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά γεύματα μπορεί να αυξήσει την απορρόφηση και τις συγκεντρώσεις των δραστικών συστατικών.

Πρόσθετες σημαντικές πληροφορίες

Ανάπτυξη ανθεκτικότητας: Σε κλινικές μελέτες, η ανάπτυξη αντοχής στη μπικτεγκραβίρη, την εμτρισιταβίνη ή την τενοφοβίρη αλαφεναμίδη ήταν σπάνια. Ωστόσο, η χρήση του Biktarvy δεν συνιστάται σε ασθενείς με γνωστές μεταλλάξεις αντοχής σε αυτά τα συστατικά.

Προκλινικές και κλινικές μελέτες: Μη κλινικές μελέτες δεν αποκάλυψαν ιδιαίτερους κινδύνους για τον άνθρωπο. Σε κλινικές δοκιμές, το Biktarvy επέδειξε υψηλή αποτελεσματικότητα στην επίτευξη και διατήρηση της ιολογικής καταστολής σε πληθυσμούς ενηλίκων και εφήβων με HIV-1 λοίμωξη. Οι μεταβολικές επιδράσεις της μετάβασης στο Biktarvy (B/F/TAF) σε ασθενείς που υποβάλλονται σε θεραπεία με αντιρετροϊκά σχήματα που δεν περιλαμβάνουν τενοφοβίρη δισοπροξίλη φουμαρικό (TDF) ή αβακαβίρη/λαμιβουδίνη (ABC/3TC) ήταν γενικά ευνοϊκές (Busca‐Arenzana et al.).

Μετεγκριτικές μελέτες: Η μακροχρόνια ασφάλεια και αποτελεσματικότητα του Biktarvy (φάρμακο Biktarvy, Biktarvy, Biktarvy κ.α.) παρακολουθείται σε μετεγκριτικές μελέτες και μέσω αναφορών φαρμακοεπαγρύπνησης. Τα δεδομένα που συλλέγονται μετά την κυκλοφορία επιβεβαιώνουν το ευνοϊκό προφίλ οφέλους-κινδύνου που παρατηρήθηκε σε κλινικές δοκιμές.

Φαρμακοκινητικά χαρακτηριστικά: Μετά την από του στόματος χορήγηση, η μπικτεγκραβίρη απορροφάται ταχέως με διάμεση Tmax 2,0-4,0 ώρες. Η εμτρισιταβίνη και η τενοφοβίρη αλαφεναμίδη έχουν διάμεση Tmax 1,5-2,0 ώρες και 0,5-2,0 ώρες αντίστοιχα. Όλα τα συστατικά επιδεικνύουν υψηλή δέσμευση πρωτεϊνών πλάσματος (>99% για τη μπικτεγκραβίρη, ~4% για την εμτρισιταβίνη, ~80% για την τενοφοβίρη). Ο μεταβολισμός πραγματοποιείται κυρίως μέσω των CYP3A και UGT1A1 για τη μπικτεγκραβίρη, ελάχιστα για την εμτρισιταβίνη, και μέσω υδρόλυσης για την τενοφοβίρη αλαφεναμίδη. Η αποβολή γίνεται κυρίως μέσω των κοπράνων για τη μπικτεγκραβίρη και των ούρων για την εμτρισιταβίνη και τενοφοβίρη.

 

Αποτελεσματικότητα μπικτεγκραβίρης/εμτρισιταβίνης/τενοφοβίρης αλαφεναμίδης (φάρμακο Biktarvy, Biktarvy, Biktarvy κ.α.)

Η αποτελεσματικότητα της μπικτεγκραβίρης/εμτρισιταβίνης/τενοφοβίρης αλαφεναμίδης έχει αξιολογηθεί εκτενώς σε κλινικές δοκιμές και μετεγκριτικές μελέτες. Σε τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές, το Biktarvy επέδειξε μη κατωτερότητα και σε ορισμένες περιπτώσεις ανωτερότητα έναντι άλλων συνιστώμενων αντιρετροϊκών σχημάτων στην επίτευξη και διατήρηση της ιολογικής καταστολής σε πληθυσμούς ενηλίκων και εφήβων με HIV-1 λοίμωξη.

Συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις έχουν συνοψίσει τα αποδεικτικά στοιχεία για την αποτελεσματικότητα και ασφάλεια του Biktarvy. Μια πρόσφατη μετα-ανάλυση διαπίστωσε ότι τα σχήματα που περιέχουν μπικτεγκραβίρη/εμτρισιταβίνη/τενοφοβίρη αλαφεναμίδη ήταν συγκρίσιμα ή ανώτερα από άλλα συνιστώμενα σχήματα όσον αφορά την ιολογική καταστολή, με παρόμοιο προφίλ ασφάλειας. Η αποτελεσματικότητα ήταν σταθερή σε διάφορες υποομάδες ασθενών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων με υψηλό ιικό φορτίο κατά την έναρξη ή χαμηλά επίπεδα CD4.

Οι τρέχουσες ερευνητικές κατευθύνσεις επικεντρώνονται στη μακροχρόνια αποτελεσματικότητα και ασφάλεια της μπικτεγκραβίρης/εμτρισιταβίνης/τενοφοβίρης αλαφεναμίδης σε πραγματικές συνθήκες. Τα δεδομένα από μελέτες παρατήρησης και κοορτές πραγματικού κόσμου θα παράσχουν πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με τα αποτελέσματα σε διαφορετικούς πληθυσμούς ασθενών και κλινικά περιβάλλοντα. Επιπλέον έρευνες διερευνούν τη χρήση του Biktarvy σε ειδικούς πληθυσμούς, όπως έγκυες γυναίκες, άτομα με συννοσηρότητες και εκείνους με προηγούμενη έκθεση σε αντιρετροϊκά φάρμακα.

Οι μελλοντικές προοπτικές για τη μπικτεγκραβίρη/εμτρισιταβίνη/τενοφοβίρη αλαφεναμίδη είναι ελπιδοφόρες, δεδομένης της υψηλής αποτελεσματικότητας, του ευνοϊκού προφίλ ασφάλειας και της απλούστευσης της θεραπείας που προσφέρει ως σχήμα ενός δισκίου μία φορά την ημέρα. Ο συνδυασμός αυτός ενδέχεται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στις στρατηγικές θεραπείας για την επίτευξη των παγκόσμιων στόχων για τον τερματισμό της επιδημίας του HIV/AIDS.

Ωστόσο, η συνεχιζόμενη επιτήρηση είναι απαραίτητη για την αξιολόγηση της μακροπρόθεσμης αποτελεσματικότητας και την ανίχνευση τυχόν σπάνιων ή καθυστερημένων ανεπιθύμητων ενεργειών. Επιπλέον, η πρόσβαση και η οικονομική προσιτότητα παραμένουν προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν για να διασφαλιστεί ότι τα οφέλη αυτού του καινοτόμου σχήματος είναι ευρέως διαθέσιμα σε όσους τα χρειάζονται. Όπως επισημαίνεται από τους Hayes et al. στη μελέτη τους “Adverse Events with Biktarvy: Post-Marketing Study”, η συνεχής φαρμακοεπαγρύπνηση μετά την κυκλοφορία στην αγορά είναι απαραίτητη για μια ολοκληρωμένη κατανόηση του προφίλ ασφάλειας και αποτελεσματικότητας αυτού του πολλά υποσχόμενου θεραπευτικού παράγοντα στην καθημερινή κλινική πρακτική.

 

Συνοπτικά

Η μπικτεγκραβίρη/εμτρισιταβίνη/τενοφοβίρη αλαφεναμίδη (φάρμακο Biktarvy, Biktarvy, Biktarvy κ.α.) είναι ένας συνδυασμός τριών αντιρετροϊκών παραγόντων σε ένα δισκίο που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της HIV-1 λοίμωξης σε ενήλικες και εφήβους. Κλινικές μελέτες έχουν καταδείξει την υψηλή αποτελεσματικότητα και το ευνοϊκό προφίλ ασφάλειας αυτού του σχήματος. Το Biktarvy προσφέρει απλοποιημένη θεραπεία ως σχήμα ενός δισκίου μία φορά την ημέρα. Ωστόσο, απαιτείται συνεχής παρακολούθηση για την αξιολόγηση της μακροχρόνιας αποτελεσματικότητας και ασφάλειας. Η πρόσβαση και η οικονομική προσιτότητα παραμένουν προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν για να διασφαλιστεί ότι τα οφέλη αυτού του καινοτόμου θεραπευτικού συνδυασμού είναι ευρέως διαθέσιμα σε όσους τα χρειάζονται.

elpedia.gr

 

ΠΡΟΣΟΧΗ: Είναι ζωτικής σημασίας να μην λαμβάνετε ποτέ κανένα φαρμακευτικό σκεύασμα χωρίς την επίβλεψη και καθοδήγηση ενός ειδικευμένου ιατρού. Να συμβουλεύεστε πάντοτε το ένθετο φυλλάδιο οδηγιών του εκάστοτε φαρμακευτικού προϊόντος που σας έχει συνταγογραφηθεί, καθώς ο κάθε φαρμακευτικός οίκος περιγράφει με ακρίβεια τις ιδιαίτερες προδιαγραφές που αφορούν το συγκεκριμένο σκεύασμα, και οι οποίες ενδέχεται να επικαιροποιούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Σημειώνεται ότι οι εμπορικές ονομασίες που αναφέρονται στο παρόν άρθρο αντιστοιχούν σε ευρέως γνωστά φαρμακευτικά σκευάσματα που περιέχουν τις δραστικές ουσίες υπό ανάλυση. Ωστόσο, ενδέχεται να υπάρχουν διαφοροποιήσεις ανάλογα με τη σύνθεση του εκάστοτε φαρμάκου. Το παρόν άρθρο εστιάζει στην ανάλυση της δραστικής ουσίας και όχι στην εμπορική ονομασία του φαρμάκου. Η αναφορά των εμπορικών ονομασιών γίνεται αποκλειστικά για τη διευκόλυνση των αναγνωστών, οι οποίοι θα πρέπει να μελετούν προσεκτικά το φύλλο οδηγιών κάθε εμπορικού σκευάσματος που χρησιμοποιούν. Είναι απαραίτητο να έχετε στενή συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό σας και τον φαρμακοποιό σας. Η αυτοχορήγηση οποιουδήποτε φαρμάκου εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την υγεία σας και πρέπει να αποφεύγεται ρητά.

Βιβλιογραφία

1. Hayes, E., Derrick, C., Smalls, D., Smith, H. “Adverse Events with Biktarvy: Post-Marketing Study.” Open Forum Infectious Diseases, vol. 6, no. Supplement_2, 2019, p. S863. academic.oup.com
2. Matt, B. “Biktarvy: A Regimen of Choice for HIV Therapy.” Contagion Live, 2019. contagionlive.com
3. Busca‐Arenzana, C., Ortega‐González, D. “Metabolic effects of switching to Biktarvy (B/F/TAF) in patients with HIV‐1 treated with antiretroviral regimens that do not include tenofovir disoproxil fumarate (TDF) or…” HIV medicine, Wiley Online Library. wiley.com