Ο Άγιος Ευθύμιος ο Νέος, ο εν Περιστεραίς (824-898), αποτελεί λαμπρό παράδειγμα ασκητικού βίου και πνευματικής καθοδήγησης. Γεννημένος στην Οψώ της Γαλατίας, αφιερώθηκε από νεαρή ηλικία στον Θεό, υιοθετώντας τον μοναχικό βίο. Ξεχώρισε για την αρετή και την αγάπη του προς τον πλησίον, αναδεικνυόμενος σε ηγούμενο της Μονής Περιστερών, κοντά στη Θεσσαλονίκη.
Η γέννηση και η παιδική του ηλικία
Η ζωή του Αγίου Ευθυμίου του Νέου ξεκινάει στις αρχές του 9ου αιώνα μ.Χ., σε μια περίοδο ταραγμένη για την Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Η αμφισβήτηση της προσκύνησης των εικόνων και οι εικονομαχικές έριδες κλυδωνίζουν το θρησκευτικό τοπίο της εποχής. Παράλληλα, στα σύνορα με τους Άραβες μαίνονται συχνές συγκρούσεις. Είναι μια εποχή γεμάτη προκλήσεις, όπου όμως ανθίζουν σημαντικές μορφές μοναχισμού, προσφέροντας πνευματική διέξοδο.
Ο Άγιος Ευθύμιος γεννιέται στην κωμόπολη Οψώ της Γαλατίας, κοντά στη σημερινή Άγκυρα. Οι γονείς του, Επιφάνιος και Άννα, άνθρωποι εύποροι και θεοσεβείς, του χαρίζουν μια ανατροφή μέσα σε ένα περιβάλλον όπου η χριστιανική πίστη κατέχει κεντρική θέση.
Η στροφή προς τον μοναχισμό
Η κλίση προς την ασκητική ζωή εκδηλώνεται από νωρίς στη ζωή του Αγίου Ευθυμίου. Ακόμη και όταν ακολουθεί, όπως προστάζει η κοινωνική τάξη, το μονοπάτι της οικογενειακής ζωής έχοντας νυμφευτεί την Ευφροσύνη, η λαχτάρα για εμβάθυνση στην πνευματικότητα φλέγεται μέσα του. Ωριμάζοντας μέσα του αυτή την εξέλιξη, ο Ευθύμιος λαμβάνει την απόφαση να εγκαταλείψει τα εγκόσμια και να ακολουθήσει την μοναχική πολιτεία. Τακτοποιεί τις οικογενειακές του υποθέσεις και κατευθύνεται προς ένα φημισμένο κέντρο μοναστικής ζωής, στο μοναστήρι του Αγίου Ιωαννικίου, στον Όλυμπο της Βιθυνίας. Εκεί, δοκιμάζεται σκληρά στην τήρηση των κανόνων και μετά από ένα διάστημα ασκητικών αγώνων, κείρεται μοναχός παίρνοντας το μοναχικό όνομα Ευθύμιος.
Ο Άγιος Ευθύμιος ο Νέος ο εν Περιστεραίς και η ασκητική του δράση
Για χρόνια, ο μοναχός Ευθύμιος βιώνει την μοναχική ζωή στο κοινόβιο υπό την καθοδήγηση του έμπειρου γέροντος Ιωαννικίου. Παρόλα αυτά, μια εσωτερική ανάγκη για ακόμη μεγαλύτερη αφιέρωση τον ωθεί να αναχωρήσει για το Άγιο Όρος. Αποτελεί την εποχή που ο Αθωνικός μοναχισμός βρίσκεται σε άνθιση, και ο Άγιος Ευθύμιος επωφελείται από την ερημική ζωή, επιδιδόμενος σε μακρές περιόδους νηστείας, προσευχής και απομόνωσης. Σύμφωνα με τον βίο του, στο Άγιο Όρος συνδέεται στενά με έναν άλλο Άγιο, τον Ευθύμιο τον Αθωνίτη, με τον οποίο μοιράζονται το ίδιο όνομα και τη βαθιά πνευματικότητα.
Η περιπλανητική φύση του χαρακτήρα του δεν τον αφήνει, όμως, να παραμείνει μόνιμα στο Άγιον Όρος. Σύντομα θα επιστρέψει στον Όλυμπο, πριν αναχωρήσει για ένα μεγάλο προσκύνημα στους Αγίους Τόπους. Στη συνέχεια, θα βρεθεί να ασκείται σε διάφορες περιοχές της αυτοκρατορίας, αναζητώντας τόπους κατάλληλους για τον ασκητικό, ερημικό βίο. Σε αυτή την περίοδο, θα βιώσει πλήθος δοκιμασιών και πειρασμών.
Η ίδρυση και η ανάπτυξη της μονής
Μετά από μια ζωή γεμάτη περιπλανήσεις, δοκιμασίες, και αναζήτηση ερημικών τόπων, ο Άγιος Ευθύμιος καταλήγει κοντά στην πόλη της Θεσσαλονίκης, όπου και ιδρύει περί το 871 μ.Χ. την περίφημη Μονή Περιστερών. Το μοναστήρι αυτό θα αποτελέσει το μόνιμο, πλέον, κέντρο της δράσης του, αποκτώντας σύντομα φήμη σε ολόκληρη τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Η σοφία, οι διδαχές, και η άγια του ζωή προσελκύουν πλήθος μοναχών και πιστών, οι οποίοι σπεύδουν να λάβουν την ευλογία του και να ωφεληθούν από την πνευματική του καθοδήγηση. Η Μονή Περιστερών μετατρέπεται σε ένα σημαντικό κέντρο μοναστικής ζωής, προσελκύοντας δωρεές και αποκτώντας σημαντική περιουσία. Ο Άγιος Ευθύμιος, μάλιστα, συνεισφέρει τα οικογενειακά του κτήματα στη Γαλατία για την ανάπτυξη του μοναστηριού.
Η συμβολή του Αγίου Ευθυμίου
Η καθοδήγηση του Αγίου Ευθυμίου αποτελεί το σημαντικότερο στοιχείο για την ανάδειξη της Μονής Περιστερών. Η αυστηρότητα στον μοναχικό βίο δεν εμποδίζει την εκδήλωση της αγάπης και φροντίδας προς τον συνάνθρωπο. Ο βίος του, γεμάτος θαύματα και χαρίσματα, αποτελεί ένα φωτεινό παράδειγμα για τους μαθητές του και τον λαό. Η μνήμη του θα συνδεθεί μάλιστα με θαυματουργικές ιάσεις, όπως περιγράφεται από τον μαθητή του και επίσκοπο Θεσσαλονίκης, Βασίλειο, που συνέγραψε τον βίο του Αγίου μετά το τέλος του.
Σημαντική για την πνευματική επιρροή του Αγίου Ευθυμίου είναι και η επίσκεψή του στη Θεσσαλονίκη, όταν αυτή καταλαμβάνεται για ένα σύντομο διάστημα από Άραβες πειρατές. Ο Άγιος επιδεικνύει θάρρος, κατορθώνοντας να εξασφαλίσει όρους ασφάλειας και τελικά την ειρηνική αποχώρηση των Αράβων, γλιτώνοντας την πόλη από πιθανές λεηλασίες.
Η Μονή Περιστερών σήμερα
Μετά την κοίμηση του Αγίου Ευθυμίου του Νέου, το 898 μ.Χ., η Μονή Περιστερών συνεχίζει να αποτελεί σημείο αναφοράς για τον ορθόδοξο μοναχισμό, αν και η ακμή της θα έρθει κατά την Ύστερη Βυζαντινή Περίοδο (13ος -15ος αι.). Κατά καιρούς, θα αντιμετωπίσει δοκιμασίες και λεηλασίες, κυρίως κατά την περίοδο της Οθωμανικής κυριαρχίας. Σήμερα, η Μονή Περιστερών, ανδρική πλέον, ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως. Η αδελφότητα συνεχίζει να τηρεί το μοναστικό τυπικό, ενώ η πνευματική κληρονομιά του Αγίου Ευθυμίου παραμένει ζωντανή, προσελκύοντας προσκυνητές που σέβονται και τιμούν τον θαυματουργό Άγιο.
Ο Άγιος Ευθύμιος ο Νέος ο εν Περιστεραίς και η βιωτή του, διδάσκουν ότι η αγάπη για τον Θεό και τον συνάνθρωπο μπορεί να συνδυαστεί με αταλάντευτη πίστη και αυστηρή ασκητική πράξη. Μέσα από τη δράση του, τη φήμη του, αλλά και τη σύνδεσή του με σημαντικές φυσιογνωμίες του Αγίου Όρους και της Θεσσαλονίκης, μας δίνει ένα μοναδικό παράδειγμα μοναχού, ηγουμένου, και αγίου που άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του στη βυζαντινή μοναστική παράδοση. Η Μονή Περιστερών στέκει ως μια διαχρονική υπενθύμιση για την πνευματική κληρονομιά αυτού του σπουδαίου ασκητή.
elpedia.gr