Αφλιβερσέπτη (Φάρμακο Eylea): Παρενέργειες | Οδηγίες Χρήσεως | Πληροφορίες

Τι είναι η αφλιβερσέπτη;

Η αφλιβερσέπτη (aflibercept) είναι ένας αναστολέας του αγγειακού ενδοθηλιακού αυξητικού παράγοντα (VEGF). Ένα δημοφιλές εμπορικό σκεύασμα που περιέχει αφλιβερσέπτη είναι το φάρμακο Eylea, καθώς και τα Zaltrap, Elelyso κ.α. Η αφλιβερσέπτη αναπτύχθηκε από την εταιρεία Regeneron Pharmaceuticals και εγκρίθηκε για πρώτη φορά από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) το 2011 για τη θεραπεία της υγρής ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας (ΗΕΩ).

Σε αυτό το άρθρο, θα αναλύσουμε πληροφορίες από ιατρικές έρευνες και επιστημονικά περιοδικά σχετικά με τη δραστική ουσία αφλιβερσέπτη, όπως τη θεραπευτική της κατηγορία, τη χημική δομή, τις ιδιότητες, το μηχανισμό δράσης και τις ενδείξεις χρήσης. Η αφλιβερσέπτη είναι ένα ανασυνδυασμένο σύμπλεγμα πρωτεΐνης που αποτελείται από τμήματα ανθρώπινων πρωτεϊνών VEGF υποδοχέα συντηγμένα με το Fc τμήμα της ανθρώπινης ανοσοσφαιρίνης G1 (IgG1).

 

Θεραπευτική κατηγορία

Η αφλιμπερσέπτη ανήκει στην κατηγορία των αντιαγγειογενετικών παραγόντων. Αυτοί οι παράγοντες αναστέλλουν την ανάπτυξη νέων αιμοφόρων αγγείων, μια διαδικασία που ονομάζεται αγγειογένεση. Η παθολογική αγγειογένεση εμπλέκεται σε διάφορες ασθένειες, όπως ο καρκίνος, η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας και το διαβητικό οίδημα της ωχράς (DME) (Sarwar et al., 2016).

(H3) Χημική δομή και ιδιότητες

Η αφλιβερσέπτη είναι μια ανασυνδυασμένη πρωτεΐνη σύντηξης που περιλαμβάνει τμήματα των εξωκυττάριων περιοχών των ανθρώπινων υποδοχέων VEGF 1 και 2, συνδεδεμένα με το Fc τμήμα της ανθρώπινης IgG1. Έχει μοριακό βάρος περίπου 115 kDa και παράγεται σε κύτταρα ωοθήκης κινεζικού κρικητού (CHO) χρησιμοποιώντας τεχνολογία ανασυνδυασμένου DNA (Semeraro et al., 2013).

 

Μηχανισμός δράσης

Η αφλιμπερσέπτη δρα ως υποδοχέας-παγίδα που δεσμεύει τον VEGF-A, τον VEGF-B και τον πλακουντιακό αυξητικό παράγοντα (PlGF), εμποδίζοντας τη σύνδεσή τους με τους φυσικούς τους υποδοχείς. Με την αναστολή της σηματοδότησης του VEGF, η αφλιβερσέπτη καταστέλλει την αγγειογένεση και τη διαρροή των αγγείων, διαδικασίες που συμβάλλουν σε παθολογικές καταστάσεις όπως η υγρή ΗΕΩ και το DME (Ciombor et al., 2013).

 

Ενδείξεις χρήσης

Η αφλιβερσέπτη (φάρμακο Eylea, Elelyso κ.α.) ενδείκνυται για τη θεραπεία διαφόρων οφθαλμικών παθήσεων που σχετίζονται με παθολογική αγγειογένεση και αγγειακή διαρροή, όπως:

• Νεοαγγειακή (υγρή) ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας (ΗΕΩ)
• Διαβητικό οίδημα της ωχράς (DME)
• Οίδημα της ωχράς δευτεροπαθές σε απόφραξη φλέβας του αμφιβληστροειδούς (RVO)
• Μυωπική χοριοειδική νεοαγγείωση (mCNV)

Η αφλιβερσέπτη χορηγείται με ενδοϋαλοειδική ένεση απευθείας στον οφθαλμό από εξειδικευμένο οφθαλμίατρο. Η δοσολογία και η συχνότητα των ενέσεων εξαρτώνται από την πάθηση που θεραπεύεται και την ανταπόκριση του ασθενούς. Οι ασθενείς θα πρέπει να συμβουλεύονται τον γιατρό τους για να καθορίσουν το βέλτιστο θεραπευτικό σχήμα.

 

Προειδοποιήσεις

Προφυλάξεις πριν τη λήψη του φαρμάκου αφλιβερσέπτη (φάρμακο Eylea, Zaltrap, Elelyso κ.α.)

Πριν ξεκινήσετε τη θεραπεία με αφλιβερσέπτη, ενημερώστε τον γιατρό σας εάν:

• Έχετε οποιεσδήποτε αλλεργίες ή είχατε ποτέ αλλεργική αντίδραση στην αφλιβερσέπτη ή σε οποιοδήποτε από τα συστατικά του φαρμάκου
• Έχετε ενεργή ή πιθανολογούμενη οφθαλμική ή περιοφθαλμική λοίμωξη
• Έχετε οφθαλμικό πόνο ή ερυθρότητα
• Παίρνετε άλλα φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων των συνταγογραφούμενων, των μη συνταγογραφούμενων και των φυτικών σκευασμάτων

 

Αντενδείξεις

Η αφλιβερσέπτη αντενδείκνυται σε ασθενείς με:

• Γνωστή υπερευαισθησία στην αφλιβερσέπτη ή σε οποιοδήποτε από τα έκδοχα
• Ενεργή ή πιθανολογούμενη οφθαλμική ή περιοφθαλμική λοίμωξη
• Ενεργή ενδοφθάλμια φλεγμονή

 

Τι πρέπει να αποφύγετε

Μετά τη λήψη της ένεσης αφλιβερσέπτης, οι ασθενείς θα πρέπει:

• Να αποφύγουν την κολύμβηση, τα τζακούζι και τα ντους για τουλάχιστον 3 ημέρες
• Να αποφύγουν τη χρήση καλλυντικών γύρω από τα μάτια για 3 ημέρες
• Να μην τρίβουν ή πιέζουν τα μάτια για 3 ημέρες
• Να ενημερώσουν αμέσως τον γιατρό εάν παρουσιάσουν συμπτώματα όπως πόνο, ερυθρότητα ή μεταβολές στην όραση

 

Δοσολογία και χορήγηση του φαρμάκου αφλιβερσέπτη

Η δοσολογία της αφλιβερσέπτης (φάρμακο Eylea κ.α.) διαφέρει ανάλογα με την πάθηση που αντιμετωπίζεται. Ο γιατρός θα καθορίσει το κατάλληλο θεραπευτικό σχήμα βάσει της κατάστασης του ασθενούς και της ανταπόκρισης στη θεραπεία. Γενικά, το συνιστώμενο δοσολογικό σχήμα για την υγρή ΗΕΩ περιλαμβάνει μια ένεση 2mg κάθε 4 εβδομάδες για τους πρώτους 3 μήνες, ακολουθούμενη από ένεση κάθε 8 εβδομάδες (Sarwar et al.).

 

Οδοί και τρόποι χορήγησης

Η αφλιβερσέπτη χορηγείται με ενδοϋαλοειδική ένεση από εξειδικευμένο οφθαλμίατρο σε συνθήκες άσηπτης τεχνικής. Ο γιατρός θα χρησιμοποιήσει τοπικό αναισθητικό για να μουδιάσει το μάτι και θα εγχύσει το φάρμακο στο υαλοειδές σώμα χρησιμοποιώντας μια λεπτή βελόνα. Μετά την ένεση, ο γιατρός θα ελέγξει την ενδοφθάλμια πίεση και την αιματική ροή στο πίσω μέρος του ματιού για να διασφαλίσει ότι δεν υπάρχουν επιπλοκές (Semeraro et al.).

Η σωστή τεχνική ένεσης και η άσηπτη διαδικασία είναι κρίσιμες για την ελαχιστοποίηση του κινδύνου ενδοφθαλμικών λοιμώξεων και φλεγμονών. Οι ασθενείς θα πρέπει να παρακολουθούνται στενά μετά τη θεραπεία και να αναφέρουν αμέσως οποιαδήποτε συμπτώματα, όπως πόνο, ερυθρότητα ή μεταβολές της όρασης.

 

Τι να κάνω αν παραλείψω μια δόση του φαρμάκου αφλιβερσέπτη;

Εάν παραλείψετε ένα προγραμματισμένο ραντεβού για την ένεση αφλιβερσέπτης (φάρμακο Eylea κ.α.), επικοινωνήστε αμέσως με τον γιατρό σας για να προγραμματίσετε ένα νέο ραντεβού το συντομότερο δυνατό. Μην περιμένετε μέχρι το επόμενο προγραμματισμένο ραντεβού. Η διατήρηση ενός συνεπούς προγράμματος θεραπείας είναι σημαντική για τη μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας και την ελαχιστοποίηση του κινδύνου επιδείνωσης της πάθησης.

 

Υπερδοσολογία

Η υπερδοσολογία με αφλιβερσέπτη είναι απίθανη, καθώς το φάρμακο χορηγείται από εξειδικευμένο οφθαλμίατρο. Ωστόσο, εάν συμβεί υπερδοσολογία, ο ασθενής θα πρέπει να παρακολουθείται στενά για τυχόν ενδείξεις τοξικότητας και να παρέχεται συμπτωματική υποστηρικτική φροντίδα εάν είναι απαραίτητο.

 

Ανεπιθύμητες Ενέργειες της αφλιβερσέπτης (φάρμακο Eylea, Elelyso κ.α.)

Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες που σχετίζονται με την αφλιβερσέπτη περιλαμβάνουν:

Οφθαλμικό πόνο ή δυσφορία
Αιμορραγία του επιπεφυκότα
Αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση
Θολή όραση
Επιπεφυκίτιδα
Καταρράκτης
Σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες είναι σπάνιες, αλλά μπορεί να περιλαμβάνουν:

Ενδοφθαλμίτιδα
Αποκόλληση αμφιβληστροειδούς
Ρήξη αμφιβληστροειδούς
Αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης
Οι ασθενείς θα πρέπει να αναφέρουν αμέσως στον γιατρό τους οποιαδήποτε ανεπιθύμητη ενέργεια ή συμπτώματα, όπως πόνο, ερυθρότητα ή αλλαγές στην όραση (Semeraro et al.).

 

Αλληλεπιδράσεις

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-φαρμάκου

Δεν έχουν πραγματοποιηθεί επίσημες μελέτες αλληλεπίδρασης φαρμάκου-φαρμάκου για την αφλιβερσέπτη. Ωστόσο, η ταυτόχρονη χρήση της αφλιβερσέπτης με άλλους αντιαγγειογενετικούς παράγοντες, όπως η βεβασιζουμάμπη ή η ρανιμπιζουμάμπη, δεν συνιστάται λόγω του ενδεχόμενου αθροιστικού κινδύνου για συστημικές ανεπιθύμητες ενέργειες (Ciombor et al.).

 

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-τροφής

Δεν έχουν αναφερθεί αλληλεπιδράσεις μεταξύ της αφλιβερσέπτης (φάρμακο Eylea κ.α.) και των τροφών. Ωστόσο, οι ασθενείς θα πρέπει να ενημερώνουν τον γιατρό τους για οποιεσδήποτε αλλαγές στη διατροφή ή τη χρήση συμπληρωμάτων διατροφής, καθώς αυτά μπορεί να επηρεάσουν την υποκείμενη οφθαλμική πάθηση.

 

Πρόσθετες σημαντικές πληροφορίες

Ειδικές προειδοποιήσεις για ηλικιωμένους και παιδιά

Η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα της αφλιβερσέπτης (Eylea, Zaltrap, Elelyso κ.α.) δεν έχουν τεκμηριωθεί πλήρως σε παιδιατρικούς πληθυσμούς. Η χρήση της σε παιδιά και εφήβους θα πρέπει να αποφασίζεται με προσοχή και μόνο όταν τα δυνητικά οφέλη υπερτερούν των κινδύνων. Στους ηλικιωμένους ασθενείς, δεν απαιτείται προσαρμογή της δόσης. Ωστόσο, οι ηλικιωμένοι μπορεί να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ανεπιθύμητων ενεργειών λόγω προϋπαρχουσών παθήσεων και της χρήσης πολλαπλών φαρμάκων.

 

Ανάπτυξη ανθεκτικότητας

Επί του παρόντος, δεν υπάρχουν ενδείξεις ανάπτυξης ανθεκτικότητας στην αφλιβερσέπτη με μακροχρόνια χρήση. Ωστόσο, η πιθανότητα ανάπτυξης ανθεκτικότητας δεν μπορεί να αποκλειστεί, καθώς έχει παρατηρηθεί με άλλους αντιαγγειογενετικούς παράγοντες, όπως η βεβασιζουμάμπη και η ρανιμπιζουμάμπη (Sarwar et al., 2016). Απαιτείται περαιτέρω έρευνα για την αξιολόγηση του μακροπρόθεσμου κινδύνου ανθεκτικότητας στην αφλιβερσέπτη.

 

Κλινικές μελέτες του φαρμάκου αφλιβερσέπτη

Η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια της αφλιβερσέπτης έχουν αξιολογηθεί σε πολλές κλινικές δοκιμές φάσης ΙΙΙ για διάφορες ενδείξεις. Στη μελέτη VIEW 1 και VIEW 2 για την υγρή ΗΕΩ, η αφλιβερσέπτη επέδειξε μη κατωτερότητα και συγκρίσιμη αποτελεσματικότητα με τη ρανιμπιζουμάμπη στη βελτίωση της οπτικής οξύτητας μετά από 52 εβδομάδες θεραπείας (Semeraro et al., 2013). Στις μελέτες VIVID και VISTA για το DME, η αφλιβερσέπτη βελτίωσε σημαντικά την οπτική οξύτητα και μείωσε το πάχος της ωχράς κηλίδας σε σύγκριση με τη φωτοπηξία με λέιζερ.

 

Συγκριτική αποτελεσματικότητα

Μια συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση από τους Sarwar et al. (2016) συνέκρινε την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια της αφλιβερσέπτης (φάρμακο Eylea κ.α.), της βεβασιζουμάμπης και της ρανιμπιζουμάμπης για τη θεραπεία της υγρής ΗΕΩ. Η ανάλυση διαπίστωσε ότι και οι τρεις παράγοντες anti-VEGF είχαν παρόμοια αποτελεσματικότητα στη βελτίωση της οπτικής οξύτητας, χωρίς σημαντικές διαφορές στα ποσοστά ανεπιθύμητων ενεργειών. Ωστόσο, η αφλιβερσέπτη μπορεί να προσφέρει πλεονεκτήματα όσον αφορά τη μειωμένη συχνότητα ενέσεων και την οικονομική αποδοτικότητα.

 

Φαρμακολογικά χαρακτηριστικά

Η αφλιβερσέπτη (Eylea κ.α.) είναι ένας ανασυνδυασμένος, ανθρωποποιημένος, διαλυτός πρωτεϊνικός υποδοχέας σύντηξης που αποτελείται από τμήματα των υποδοχέων VEGF-1 και VEGF-2, συνδεδεμένα με το Fc τμήμα της ανθρώπινης IgG1. Δρα ως υποδοχέας-παγίδα, δεσμεύοντας τον VEGF-A, τον VEGF-B και τον PlGF με υψηλότερη συγγένεια από τους φυσικούς τους υποδοχείς (Ciombor et al., 2013). Η συστημική έκθεση στην αφλιβερσέπτη είναι χαμηλή μετά από ενδοϋαλοειδική χορήγηση, με μέσο χρόνο ημίσειας ζωής στον ορό περίπου 5-6 ημέρες.

 

Συνοπτικά

Η αφλιβερσέπτη (φάρμακο Eylea, Zaltrap, Elelyso κ.α.) είναι ένας αντιαγγειογενετικός παράγοντας που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία διαφόρων οφθαλμικών παθήσεων, όπως η υγρή ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας (ΗΕΩ), το διαβητικό οίδημα της ωχράς (DME) και το οίδημα της ωχράς δευτεροπαθές σε απόφραξη φλέβας του αμφιβληστροειδούς (RVO). Δρα αναστέλλοντας τον αγγειακό ενδοθηλιακό αυξητικό παράγοντα (VEGF), μια πρωτεΐνη που διεγείρει την ανάπτυξη νέων αιμοφόρων αγγείων. Η αφλιβερσέπτη χορηγείται με ενδοϋαλοειδική ένεση από εξειδικευμένο οφθαλμίατρο, και η συχνότητα των ενέσεων εξαρτάται από την πάθηση και την ανταπόκριση του ασθενούς. Οι συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν οφθαλμικό πόνο, αιμορραγία του επιπεφυκότα και αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση. Κλινικές μελέτες έχουν δείξει ότι η αφλιβερσέπτη βελτιώνει σημαντικά την οπτική οξύτητα σε ασθενείς με υγρή ΗΕΩ και DME. Η διάρκεια της θεραπείας ποικίλλει, και οι ασθενείς μπορεί να χρειαστούν συνεχείς ενέσεις για τη διατήρηση των οφθαλμικών οφελών. Η στενή παρακολούθηση από οφθαλμίατρο και η τήρηση του προγράμματος θεραπείας είναι απαραίτητες για τη μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας και την ελαχιστοποίηση των κινδύνων.

elpedia.gr

 

ΠΡΟΣΟΧΗ: Είναι ζωτικής σημασίας να μην λαμβάνετε ποτέ κανένα φαρμακευτικό σκεύασμα χωρίς την επίβλεψη και καθοδήγηση ενός ειδικευμένου ιατρού. Να συμβουλεύεστε πάντοτε το ένθετο φυλλάδιο οδηγιών του εκάστοτε φαρμακευτικού προϊόντος που σας έχει συνταγογραφηθεί, καθώς ο κάθε φαρμακευτικός οίκος περιγράφει με ακρίβεια τις ιδιαίτερες προδιαγραφές που αφορούν το συγκεκριμένο σκεύασμα, και οι οποίες ενδέχεται να επικαιροποιούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Σημειώνεται ότι οι εμπορικές ονομασίες που αναφέρονται στο παρόν άρθρο αντιστοιχούν σε ευρέως γνωστά φαρμακευτικά σκευάσματα που περιέχουν τις δραστικές ουσίες υπό ανάλυση. Ωστόσο, ενδέχεται να υπάρχουν διαφοροποιήσεις ανάλογα με τη σύνθεση του εκάστοτε φαρμάκου. Το παρόν άρθρο εστιάζει στην ανάλυση της δραστικής ουσίας και όχι στην εμπορική ονομασία του φαρμάκου. Η αναφορά των εμπορικών ονομασιών γίνεται αποκλειστικά για τη διευκόλυνση των αναγνωστών, οι οποίοι θα πρέπει να μελετούν προσεκτικά το φύλλο οδηγιών κάθε εμπορικού σκευάσματος που χρησιμοποιούν. Είναι απαραίτητο να έχετε στενή συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό σας και τον φαρμακοποιό σας. Η αυτοχορήγηση οποιουδήποτε φαρμάκου εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την υγεία σας και πρέπει να αποφεύγεται ρητά.

Βιβλιογραφία

• KK Ciombor, J Berlin, E Chan – Clinical Cancer Research, 2013 – AACR aacrjournals
• F Semeraro, F Morescalchi, S Duse… – Drug design …, 2013 – Taylor & Francis tandfonline
• S Sarwar, E Clearfield, MK Soliman… – Cochrane Database …, 2016 cochranelibrary

 

Συχνές Ερωτήσεις