Τριμεταζιδίνη (φάρμακο Vastarel): Παρενέργειες | Οδηγίες Χρήσεως | Πληροφορίες

Τι είναι η τριμεταζιδίνη (trimetazidine)

Η τριμεταζιδίνη (trimetazidine) είναι ένα αντιστηθαγχικό φάρμακο. Ως παράδειγμα εμπορικών ονομασιών αναφέρονται το Vastarel (Ελλάδα), το Preductal (Ρωσία), το Vastazidine (Ινδία), το Trimecard (ΗΠΑ) κ.α. Χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της στηθάγχης και της καρδιακής ανεπάρκειας.

Σύμφωνα με πρόσφατη συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση των Nassiri et al. στο περιοδικό Open Heart, η τριμεταζιδίνη φαίνεται να έχει ευεργετικά αποτελέσματα σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια με μειωμένο κλάσμα εξώθησης. Συγκεκριμένα, η μελέτη έδειξε σημαντική μείωση της καρδιαγγειακής θνησιμότητας και των νοσηλειών λόγω καρδιακής ανεπάρκειας, καθώς και βελτίωση της λειτουργικής ικανότητας και της ποιότητας ζωής των ασθενών.

Ωστόσο, οι ερευνητές τονίζουν ότι τα αποτελέσματα βασίζονται κυρίως σε μικρές μελέτες και απαιτείται περαιτέρω έρευνα με μεγαλύτερες τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές για την οριστική αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της τριμεταζιδίνης στη θεραπεία της καρδιακής ανεπάρκειας.

Μηχανισμός δράσης, Χημική δομή και Θεραπευτική κατηγορία

Η τριμεταζιδίνη ανήκει στην κατηγορία των μεταβολικών παραγόντων και δρα ως αναστολέας της β-οξείδωσης των λιπαρών οξέων. Ο μηχανισμός δράσης της περιλαμβάνει:

• Αναστολή της 3-κετοακυλ-CoA θειολάσης, ενός ενζύμου-κλειδί στην οξείδωση των λιπαρών οξέων
• Μετατόπιση του ενεργειακού μεταβολισμού από την οξείδωση των λιπιδίων στην οξείδωση της γλυκόζης
• Βελτίωση της μιτοχονδριακής λειτουργίας και της ενεργειακής απόδοσης του μυοκαρδίου

Χημικά, η τριμεταζιδίνη είναι ένα παράγωγο της πιπεραζίνης με μοριακό τύπο C14H22N2O3. Η δομή της περιλαμβάνει έναν πιπεραζινικό δακτύλιο συνδεδεμένο με μια τριμεθοξυβενζυλική ομάδα.

Θεραπευτικά, κατατάσσεται στα:

• Αντιστηθαγχικά φάρμακα
• Μεταβολικοί τροποποιητές
• Καρδιοπροστατευτικοί παράγοντες

Η μοναδική δράση της στο μεταβολισμό του μυοκαρδίου την διαφοροποιεί από άλλα αντιστηθαγχικά φάρμακα που δρουν κυρίως αιμοδυναμικά.

Ενδείξεις για το φάρμακο Vastarel

Το Vastarel (τριμεταζιδίνη) ενδείκνυται για:

• Συμπτωματική θεραπεία της σταθερής στηθάγχης σε ενήλικες
• Επικουρική θεραπεία σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια
• Βελτίωση της λειτουργικής ικανότητας σε ασθενείς με ισχαιμική καρδιομυοπάθεια

Αντενδείξεις και Προφυλάξεις

• Υπερευαισθησία στη δραστική ουσία ή σε κάποιο από τα έκδοχα
• Σοβαρή νεφρική ανεπάρκεια (κάθαρση κρεατινίνης <30 ml/min)
• Νόσος του Parkinson, παρκινσονικά συμπτώματα, τρόμος
• Σοβαρή ηπατική ανεπάρκεια

Ειδικές προειδοποιήσεις για ηλικιωμένους, παιδιά και εγκύους

• Ηλικιωμένοι: Απαιτείται προσοχή και πιθανή προσαρμογή της δοσολογίας
• Παιδιά: Δεν συνιστάται η χρήση σε άτομα κάτω των 18 ετών
• Εγκυμοσύνη/Θηλασμός: Να αποφεύγεται η χρήση

Είναι σημαντικό οι ασθενείς να ακολουθούν πιστά τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού και του φαρμακοποιού.

Δοσολογία και χορήγηση

• Συνήθης δοσολογία: 35 mg δύο φορές την ημέρα
• Λαμβάνεται από του στόματος με τα γεύματα
• Η δόση μπορεί να προσαρμοστεί σε ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια

Τι να κάνω αν παραλείψω μια δόση τριμεταζιδίνης;

• Λάβετε τη δόση αμέσως μόλις το θυμηθείτε
• Αν πλησιάζει η ώρα για την επόμενη δόση, παραλείψτε τη χαμένη δόση
• Μη διπλασιάζετε τη δόση για να αναπληρώσετε τη δόση που παραλείψατε

 

Υπερδοσολογία

Σε περίπτωση υπερδοσολογίας τριμεταζιδίνης (φάρμακο Vastarel, Preductal, Vastazidine, Trimecard κ.α.), ενδέχεται να εμφανιστούν συμπτώματα όπως:

• Υπόταση
• Ζάλη
• Αίσθημα αδυναμίας
• Υπνηλία

Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει υποστηρικτική θεραπεία και παρακολούθηση των ζωτικών σημείων. Δεν υπάρχει ειδικό αντίδοτο.

Παρενέργειες

Οι συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες της τριμεταζιδίνης είναι:

• Γαστρεντερικές διαταραχές (ναυτία, έμετος, δυσπεψία)
• Κεφαλαλγία
• Ζάλη
• Αίσθημα αδυναμίας

Σπανιότερα μπορεί να εμφανιστούν:

• Τρόμος και άλλα παρκινσονικά συμπτώματα
• Δερματικές αντιδράσεις
• Διαταραχές ύπνου

Αλληλεπιδράσεις

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-φαρμάκου

• Δεν έχουν αναφερθεί σημαντικές αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα
• Απαιτείται προσοχή σε συγχορήγηση με αντιπηκτικά και αντιαιμοπεταλιακά

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-τροφής

• Δεν έχουν παρατηρηθεί κλινικά σημαντικές αλληλεπιδράσεις με τροφές
• Συνιστάται η λήψη με τα γεύματα για καλύτερη απορρόφηση

Πρόσθετες σημαντικές πληροφορίες

Η ανάπτυξη ανθεκτικότητας στην τριμεταζιδίνη δεν έχει αναφερθεί ως κλινικό πρόβλημα. Ωστόσο, η μακροχρόνια αποτελεσματικότητα του φαρμάκου χρήζει περαιτέρω διερεύνησης.

Προκλινικές μελέτες σε πειραματόζωα έδειξαν καρδιοπροστατευτική δράση της τριμεταζιδίνης σε μοντέλα ισχαιμίας-επαναιμάτωσης. Παρατηρήθηκε μείωση του μεγέθους του εμφράγματος και βελτίωση της μιτοχονδριακής λειτουργίας.

Οι κλινικές μελέτες έχουν επικεντρωθεί κυρίως στην αποτελεσματικότητα της τριμεταζιδίνης στη στηθάγχη και την καρδιακή ανεπάρκεια. Σύμφωνα με τους Nassiri et al. στην πρόσφατη συστηματική ανασκόπηση στο Open Heart, η τριμεταζιδίνη φαίνεται να βελτιώνει τη λειτουργική ικανότητα και την ποιότητα ζωής των ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια με μειωμένο κλάσμα εξώθησης. Ωστόσο, οι ερευνητές τονίζουν την ανάγκη για μεγαλύτερες τυχαιοποιημένες μελέτες.

Μετεγκριτικές μελέτες έχουν επιβεβαιώσει το προφίλ ασφάλειας της τριμεταζιδίνης σε μακροχρόνια χρήση. Η φαρμακοεπαγρύπνηση έχει αναδείξει σπάνιες περιπτώσεις εμφάνισης παρκινσονικών συμπτωμάτων, τα οποία συνήθως υποχωρούν με τη διακοπή του φαρμάκου.

Τα φαρμακοκινητικά χαρακτηριστικά της τριμεταζιδίνης περιλαμβάνουν:

• Ταχεία απορρόφηση από το γαστρεντερικό
• Μέγιστη συγκέντρωση στο πλάσμα σε 2-3 ώρες
• Χρόνος ημίσειας ζωής περίπου 7 ώρες
• Κύρια απέκκριση μέσω των νεφρών

Η βιοδιαθεσιμότητα του φαρμάκου είναι υψηλή (>80%) και δεν επηρεάζεται σημαντικά από την τροφή. Η σύνδεση με τις πρωτεΐνες του πλάσματος είναι χαμηλή (<20%).

Οι Amini και Badavi στο Jundishapur Journal of Physiology ανέδειξαν πιθανή νεφροπροστατευτική δράση της τριμεταζιδίνης σε πειραματικά μοντέλα νεφρικής βλάβης. Αυτό υποδεικνύει ότι οι ευεργετικές επιδράσεις του φαρμάκου ενδέχεται να επεκτείνονται πέραν του καρδιαγγειακού συστήματος.

 

Αποτελεσματικότητα

Η αποτελεσματικότητα της τριμεταζιδίνης στη θεραπεία της στηθάγχης και της καρδιακής ανεπάρκειας έχει μελετηθεί εκτενώς τις τελευταίες δεκαετίες. Πρόσφατες συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις παρέχουν μια ολοκληρωμένη εικόνα των κλινικών επιδράσεων του φαρμάκου.

Οι Nassiri et al. διεξήγαγαν μια εκτενή συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση που δημοσιεύθηκε στο Open Heart το 2024, εξετάζοντας την επίδραση της τριμεταζιδίνης σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια με μειωμένο κλάσμα εξώθησης (HFrEF). Η μελέτη περιέλαβε 28 κλινικές δοκιμές με συνολικά 2552 ασθενείς. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η τριμεταζιδίνη μείωσε σημαντικά την καρδιαγγειακή θνησιμότητα (OR 0.33, 95% CI 0.21-0.53) και τις νοσηλείες λόγω καρδιακής ανεπάρκειας (OR 0.42, 95% CI 0.29-0.60). Επιπλέον, παρατηρήθηκε βελτίωση στη λειτουργική κατάσταση κατά NYHA, την απόσταση βάδισης 6 λεπτών και την ποιότητα ζωής των ασθενών.

Ωστόσο, οι ερευνητές επισημαίνουν ορισμένους περιορισμούς στα διαθέσιμα στοιχεία. Οι περισσότερες μελέτες ήταν μικρές σε μέγεθος και σύντομης διάρκειας, με μέση περίοδο παρακολούθησης 6 μηνών. Επιπλέον, το 68% των μελετών ήταν ανοιχτής επισήμανσης, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο μεροληψίας. Οι συγγραφείς τονίζουν την ανάγκη για μεγαλύτερες, μακροχρόνιες τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές για την οριστική αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της τριμεταζιδίνης στην καρδιακή ανεπάρκεια.

Ένα ενδιαφέρον εύρημα της μετα-ανάλυσης ήταν ότι τα οφέλη της τριμεταζιδίνης παρατηρήθηκαν τόσο σε ισχαιμική όσο και σε μη ισχαιμική καρδιομυοπάθεια. Αυτό υποδηλώνει ότι οι ευεργετικές επιδράσεις του φαρμάκου ενδέχεται να εκτείνονται πέρα από την αντιισχαιμική του δράση, πιθανώς μέσω της βελτίωσης του μεταβολισμού του μυοκαρδίου.

Οι τρέχουσες ερευνητικές κατευθύνσεις επικεντρώνονται στην περαιτέρω διερεύνηση των μηχανισμών δράσης της τριμεταζιδίνης και στην αξιολόγηση της αποτελεσματικότητάς της σε διάφορους υποπληθυσμούς ασθενών. Μια ενδιαφέρουσα περιοχή έρευνας είναι η πιθανή νεφροπροστατευτική δράση του φαρμάκου. Οι Amini και Badavi, σε μια ανασκόπηση που δημοσιεύθηκε στο Jundishapur Journal of Physiology, εξέτασαν τα πειραματικά δεδομένα σχετικά με την επίδραση της τριμεταζιδίνης στη νεφρική δυσλειτουργία. Οι συγγραφείς αναφέρουν ότι:

“Η τριμεταζιδίνη φαίνεται να έχει προστατευτική δράση έναντι της νεφρικής βλάβης μέσω διαφόρων μηχανισμών, συμπεριλαμβανομένων των αντιοξειδωτικών, αντι-αποπτωτικών και αντιφλεγμονωδών ιδιοτήτων της.”

Αυτά τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι η τριμεταζιδίνη θα μπορούσε να έχει ευρύτερες θεραπευτικές εφαρμογές πέρα από τις καρδιαγγειακές παθήσεις.

Οι μελλοντικές προοπτικές για την τριμεταζιδίνη περιλαμβάνουν:

1. Διεξαγωγή μεγάλων, πολυκεντρικών τυχαιοποιημένων κλινικών δοκιμών για την αξιολόγηση της μακροχρόνιας αποτελεσματικότητας και ασφάλειας στην καρδιακή ανεπάρκεια.
2. Διερεύνηση της αποτελεσματικότητας σε συγκεκριμένους υποπληθυσμούς, όπως ασθενείς με διαβήτη ή χρόνια νεφρική νόσο.
3. Αξιολόγηση του ρόλου της τριμεταζιδίνης στην πρόληψη της εξέλιξης της καρδιακής ανεπάρκειας σε πρώιμα στάδια.
4. Μελέτη των συνδυαστικών επιδράσεων με άλλες καθιερωμένες θεραπείες για την καρδιακή ανεπάρκεια.
5. Περαιτέρω έρευνα σχετικά με τις πιθανές νεφροπροστατευτικές ιδιότητες και τις εφαρμογές σε νεφρικές παθήσεις.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι παρά τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα, οι Nassiri et al. τονίζουν ότι “δεν μπορούμε ακόμη να συστήσουμε τη συνήθη χρήση της τριμεταζιδίνης” στην καρδιακή ανεπάρκεια. Οι συγγραφείς προτείνουν τη διεξαγωγή μιας μεγάλης πραγματιστικής τυχαιοποιημένης κλινικής δοκιμής φάσης ΙΙΙ για να καθοριστεί οριστικά ο ρόλος της τριμεταζιδίνης στη διαχείριση της καρδιακής ανεπάρκειας με μειωμένο κλάσμα εξώθησης.

Ένα άλλο ζήτημα που χρήζει περαιτέρω διερεύνησης είναι η αποτελεσματικότητα της τριμεταζιδίνης σε ασθενείς που λαμβάνουν σύγχρονη βέλτιστη φαρμακευτική αγωγή για την καρδιακή ανεπάρκεια. Οι περισσότερες μελέτες που περιλαμβάνονται στη μετα-ανάλυση διεξήχθησαν σε περιόδους όπου η θεραπεία υποβάθρου ήταν λιγότερο εντατική από τα σημερινά πρότυπα. Επομένως, το πραγματικό όφελος της προσθήκης τριμεταζιδίνης στη σύγχρονη θεραπεία της καρδιακής ανεπάρκειας παραμένει να καθοριστεί.

Συμπερασματικά, η τριμεταζιδίνη αποτελεί μια ελπιδοφόρα θεραπευτική επιλογή για ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια, με πιθανά οφέλη που εκτείνονται και σε άλλα συστήματα όπως οι νεφροί. Ωστόσο, απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να καθοριστεί με βεβαιότητα η θέση της στο θεραπευτικό οπλοστάσιο και να προσδιοριστούν οι βέλτιστοι πληθυσμοί-στόχοι. Η συνεχιζόμενη επιστημονική έρευνα αναμένεται να παράσχει πιο οριστικές απαντήσεις σχετικά με την αποτελεσματικότητα και τις δυνητικές εφαρμογές αυτού του μεταβολικού τροποποιητή στην κλινική πράξη.

 

Συνοπτικά

Η τριμεταζιδίνη (φάρμακο Vastarel, Preductal, Vastazidine, Trimecard κ.α.) είναι ένας μεταβολικός τροποποιητής με αντιστηθαγχική και καρδιοπροστατευτική δράση. Χρησιμοποιείται στη θεραπεία της σταθερής στηθάγχης και ως επικουρική θεραπεία στην καρδιακή ανεπάρκεια. Ο μηχανισμός δράσης της περιλαμβάνει την αναστολή της β-οξείδωσης των λιπαρών οξέων, βελτιώνοντας έτσι την ενεργειακή απόδοση του μυοκαρδίου. Πρόσφατες μετα-αναλύσεις υποδεικνύουν πιθανά οφέλη στη μείωση της καρδιαγγειακής θνησιμότητας και των νοσηλειών λόγω καρδιακής ανεπάρκειας, καθώς και βελτίωση της λειτουργικής ικανότητας των ασθενών. Ωστόσο, απαιτούνται μεγαλύτερες και μακροχρόνιες κλινικές δοκιμές για την οριστική αξιολόγηση της αποτελεσματικότητάς της. Η τριμεταζιδίνη έχει καλό προφίλ ασφάλειας, με κύριες ανεπιθύμητες ενέργειες τις γαστρεντερικές διαταραχές και τη ζάλη. Τρέχουσες ερευνητικές κατευθύνσεις περιλαμβάνουν τη διερεύνηση πιθανών νεφροπροστατευτικών ιδιοτήτων και την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας σε συνδυασμό με σύγχρονες θεραπείες καρδιακής ανεπάρκειας.

elpedia.gr

 

ΠΡΟΣΟΧΗ: Είναι ζωτικής σημασίας να μην λαμβάνετε ποτέ κανένα φαρμακευτικό σκεύασμα χωρίς την επίβλεψη και καθοδήγηση ειδικευμένου ιατρού. Να συμβουλεύεστε πάντοτε το ένθετο φυλλάδιο οδηγιών του εκάστοτε φαρμακευτικού προϊόντος που σας έχει συνταγογραφηθεί, καθώς ο κάθε φαρμακευτικός οίκος περιγράφει με ακρίβεια τις ιδιαίτερες προδιαγραφές που αφορούν το συγκεκριμένο σκεύασμα, και οι οποίες ενδέχεται να επικαιροποιούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Σημειώνεται ότι οι εμπορικές ονομασίες που αναφέρονται στο παρόν άρθρο αντιστοιχούν σε ευρέως γνωστά φαρμακευτικά σκευάσματα που περιέχουν της δραστικές ουσίες υπό ανάλυση. Ωστόσο, ενδέχεται να υπάρχουν διαφοροποιήσεις ανάλογα με τη σύνθεση του εκάστοτε φαρμάκου. Το παρόν άρθρο εστιάζει στην ανάλυση της δραστικής ουσίας και όχι στην εμπορική ονομασία του φαρμάκου. Η αναφορά των εμπορικών ονομασιών γίνεται αποκλειστικά για τη διευκόλυνση των αναγνωστών, οι οποίοι θα πρέπει να μελετούν προσεκτικά το φύλλο οδηγιών κάθε εμπορικού σκευάσματος που χρησιμοποιούν. Είναι απαραίτητο να έχετε στενή συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό και τον φαρμακοποιό σας. Η αυτοχορήγηση οποιουδήποτε φαρμάκου εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την υγεία σας και πρέπει να αποφεύγεται ρητά.

 

Βιβλιογραφία

• Amini, N., & Badavi, M. (2024). Protective Effect of Trimetazidine on Kidney Dysfunction: A Review of Experimental Evidence. Jundishapur Journal of Physiology, 2(2), 90-98. brieflands.com
• Nassiri, S., Van de Bovenkamp, A. A., Remmelzwaal, S., Sorea, O., de Man, F., & Handoko, M. L. (2024). Effects of trimetazidine on heart failure with reduced ejection fraction and associated clinical outcomes: a systematic review and meta-analysis. Open Heart, 11(1), e002579. openheart.bmj.com

Συχνές Ερωτήσεις