Μπεβασιζουμάμπη: φάρμακο Avastin | Παρενέργειες | Οδηγίες Χρήσεως | Πληροφορίες

Τι είναι η μπεβασιζουμάμπη (bevacizumab)

Η μπεβασιζουμάμπη (bevacizumab) είναι ένα μονοκλωνικό αντίσωμα που χρησιμοποιείται ως αντινεοπλασματικό φάρμακο. Κυκλοφορεί στην Ελλάδα με την εμπορική ονομασία Avastin, ενώ σε άλλες χώρες συναντάται και με άλλες ονομασίες όπως Mvasi (ΗΠΑ), Zirabev (ΕΕ), Abevmy (Ινδία) κ.α. Η μπεβασιζουμάμπη δρα αναστέλλοντας τον αγγειακό ενδοθηλιακό αυξητικό παράγοντα (VEGF), έναν σημαντικό παράγοντα στην αγγειογένεση των όγκων. Ανακαλύφθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’90 από ερευνητές της εταιρείας Genentech και έλαβε την πρώτη έγκριση το 2004 για τη θεραπεία του μεταστατικού ορθοκολικού καρκίνου. Έκτοτε, έχει μελετηθεί εκτενώς σε πολλούς τύπους καρκίνου, με σημαντικά ευρήματα όπως αυτά που παρουσιάζονται στα άρθρα “Bevacizumab (Avastin®) in cancer treatment: A review of 15 years of clinical experience and future outlook” των J Garcia et al., “Combinations of bevacizumab with cancer immunotherapy” των DS Chen και H Hurwitz, και “The role of bevacizumab in the treatment of glioblastoma” των RJ Diaz et al.

 

Μηχανισμός δράσης, Χημική δομή και Θεραπευτική κατηγορία

Η μπεβασιζουμάμπη είναι ένα ανασυνδυασμένο ανθρωποποιημένο μονοκλωνικό αντίσωμα IgG1 που στοχεύει επιλεκτικά και δεσμεύει τον VEGF, εμποδίζοντας την πρόσδεσή του στους υποδοχείς VEGFR-1 και VEGFR-2 στην επιφάνεια των ενδοθηλιακών κυττάρων. Με την αναστολή της δράσης του VEGF, η μπεβασιζουμάμπη καταστέλλει την αγγειογένεση των όγκων, περιορίζοντας την ανάπτυξη νέων αιμοφόρων αγγείων που τροφοδοτούν τον όγκο με οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά. Δομικά, το μόριο της μπεβασιζουμάμπης αποτελείται από δύο ίδιες βαριές αλυσίδες 214 αμινοξέων και δύο ίδιες ελαφριές αλυσίδες 214 αμινοξέων, με μοριακό βάρος περίπου 149 kDa. Θεραπευτικά, η μπεβασιζουμάμπη ανήκει στην κατηγορία των αντιαγγειογενετικών παραγόντων και χρησιμοποιείται συνήθως σε συνδυασμό με χημειοθεραπευτικά σχήματα για τη θεραπεία διαφόρων συμπαγών όγκων, όπως ο μεταστατικός ορθοκολικός καρκίνος, ο μη μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα, ο καρκίνος του νεφρού, ο καρκίνος των ωοθηκών και το γλοιοβλάστωμα. Όπως επισημαίνουν οι Chen και Hurwitz (2018) στο άρθρο τους “Combinations of bevacizumab with cancer immunotherapy”, η μπεβασιζουμάμπη διερευνάται επίσης σε συνδυασμό με ανοσοθεραπείες, με ενθαρρυντικά αποτελέσματα.

 

Ενδείξεις για το Avastin (μπεβασιζουμάμπη)

Η μπεβασιζουμάμπη ενδείκνυται για τη θεραπεία των παρακάτω καταστάσεων:

• Μεταστατικός ορθοκολικός καρκίνος, σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία βασισμένη σε φθοριοπυριμιδίνες
• Προχωρημένος ή μεταστατικός μη πλακώδης μη μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα, σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία βασισμένη σε πλατίνα
• Προχωρημένος ή μεταστατικός καρκίνος του νεφρού, σε συνδυασμό με ιντερφερόνη άλφα-2α
• Υποτροπιάζων επιθηλιακός καρκίνος των ωοθηκών, των σαλπίγγων ή πρωτοπαθής περιτοναϊκός καρκίνος, σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία βασισμένη σε πλατίνα
• Υποτροπιάζον γλοιοβλάστωμα, ως μονοθεραπεία

 

Αντενδείξεις και Προφυλάξεις

Η μπεβασιζουμάμπη αντενδείκνυται σε ασθενείς με:

• Υπερευαισθησία στη δραστική ουσία ή σε κάποιο από τα έκδοχα
• Μη ελεγχόμενη υπέρταση
• Πρόσφατη αιμορραγία ή θρομβοεμβολή
• Σοβαρή καρδιακή ανεπάρκεια

Απαιτείται προσοχή σε ασθενείς με:

• Ιστορικό αιμορραγίας ή θρομβοεμβολής
• Επηρεασμένη επούλωση τραυμάτων
• Αγγειακές διαταραχές
• Πρωτεϊνουρία

 

Ειδικές προειδοποιήσεις για ηλικιωμένους, παιδιά και εγκύους

• Ηλικιωμένοι: Αυξημένος κίνδυνος θρομβοεμβολικών επεισοδίων. Στενή παρακολούθηση.
• Παιδιά: Η ασφάλεια και αποτελεσματικότητα δεν έχουν τεκμηριωθεί. Δεν συνιστάται η χρήση.
• Εγκυμοσύνη: Ενδέχεται να προκαλέσει εμβρυϊκή βλάβη. Να αποφεύγεται. Απαιτείται αποτελεσματική αντισύλληψη.

 

Δοσολογία και χορήγηση

• Χορηγείται ενδοφλέβια, με έγχυση διάρκειας 30-90 λεπτών.
• Η δόση και το σχήμα εξαρτώνται από τον τύπο και το στάδιο του καρκίνου:
  • Ορθοκολικός καρκίνος: 5-10 mg/kg κάθε 2 εβδομάδες
  • Καρκίνος πνεύμονα: 7.5-15 mg/kg κάθε 3 εβδομάδες
  • Καρκίνος νεφρού: 10 mg/kg κάθε 2 εβδομάδες
  • Καρκίνος ωοθηκών: 15 mg/kg κάθε 3 εβδομάδες
  • Γλοιοβλάστωμα: 10 mg/kg κάθε 2 εβδομάδες
• Απαιτείται προσαρμογή της δόσης σε περιπτώσεις ανεπιθύμητων ενεργειών.

 

Τι να κάνω αν παραλείψω μια δόση μπεβασιζουμάμπης;

• Ενημερώστε άμεσα τον θεράποντα ιατρό σας.
• Μην πάρετε διπλή δόση για να αναπληρώσετε την παραλειφθείσα.
• Ο γιατρός θα αποφασίσει πότε θα λάβετε την επόμενη δόση και εάν χρειάζεται τροποποίηση του σχήματος.

 

Υπερδοσολογία

Σε περίπτωση υπερδοσολογίας με μπεβασιζουμάμπη (φάρμακο Avastin, Mvasi, Zirabev, Abevmy κ.α.), ο ασθενής πρέπει να παρακολουθείται στενά για σημεία ή συμπτώματα ανεπιθύμητων ενεργειών, ιδιαίτερα:

• Υπέρταση
• Πρωτεϊνουρία
• Επιβράδυνση επούλωσης τραυμάτων
• Αιμορραγικά συμβάντα
• Γαστρεντερικές διατρήσεις

Δεν υπάρχει γνωστό αντίδοτο. Η αντιμετώπιση είναι συμπτωματική και υποστηρικτική.

 

Παρενέργειες

Οι συχνότερες παρενέργειες της μπεβασιζουμάμπης περιλαμβάνουν:

• Υπέρταση
• Κόπωση
• Διάρροια
• Πρωτεϊνουρία
• Ανορεξία
• Ρινορραγία
• Δυσφωνία
• Κεφαλαλγία
• Δυσγευσία
• Ξηροδερμία
• Αιμορραγία

Σοβαρές παρενέργειες που απαιτούν άμεση ιατρική παρέμβαση:

• Γαστρεντερικές διατρήσεις
• Συρίγγια
• Αιμορραγία πνευμόνων
• Υπερτασική κρίση
• Νεφρωσικό σύνδρομο
• Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια
• Αρτηριακή/φλεβική θρομβοεμβολή

 

Αλληλεπιδράσεις

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-φαρμάκου

Η μπεβασιζουμάμπη μπορεί να αλληλεπιδράσει με:

• Χημειοθεραπευτικά: Αυξημένη τοξικότητα, ιδιαίτερα η νευτροπενία, η διάρροια και η κόπωση.
• Συμπληρώματα διατροφής: Βιταμίνη Ε, ωμέγα-3, σκόρδο, ginkgo biloba μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο αιμορραγίας.
• Αντιπηκτικά/Αντιαιμοπεταλιακά: Αυξημένος αιμορραγικός κίνδυνος.

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-τροφής

Δεν έχουν αναφερθεί σημαντικές αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-τροφής για την μπεβασιζουμάμπη. Ωστόσο, οι ασθενείς θα πρέπει να ενημερώνουν τον γιατρό τους για τυχόν συμπληρώματα διατροφής που λαμβάνουν.

 

Πρόσθετες σημαντικές πληροφορίες

Ανάπτυξη ανθεκτικότητας: Παρά την αρχική ανταπόκριση, οι όγκοι μπορεί τελικά να αναπτύξουν αντίσταση στη μπεβασιζουμάμπη, πιθανώς μέσω εναλλακτικών μονοπατιών αγγειογένεσης. Στρατηγικές για την αντιμετώπιση της αντίστασης, όπως η χρήση πολλαπλών αντι-VEGF παραγόντων, διερευνώνται (Garcia et al., 2020).

Προκλινικές και Κλινικές Μελέτες: Προκλινικές μελέτες έδειξαν ότι η μπεβασιζουμάμπη αναστέλλει την ανάπτυξη όγκων και μεταστάσεων. Η κλινική αποτελεσματικότητα έχει αποδειχθεί σε πολλούς συμπαγείς όγκους, με σημαντική βελτίωση στην επιβίωση ελεύθερης προόδου και τη συνολική επιβίωση όταν προστίθεται σε χημειοθεραπεία.

Μετεγκριτικές μελέτες: Οι Chen και Hurwitz (2018) σημειώνουν ότι συνδυασμοί μπεβασιζουμάμπης με ανοσοθεραπεία έδειξαν ενθαρρυντικά αποτελέσματα σε κλινικές δοκιμές, με αυξημένα ποσοστά ανταπόκρισης και επιβίωσης σε σύγκριση με μονοθεραπεία.

Φαρμακοεπαγρύπνηση: Σπάνιες αλλά σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες της μπεβασιζουμάμπης, όπως η γαστρεντερική διάτρηση και η πνευμονική αιμορραγία, απαιτούν στενή παρακολούθηση. Ερευνώνται επίσης πιθανοί βιοδείκτες για την πρόβλεψη της αποτελεσματικότητας και της τοξικότητας του φαρμάκου.

Φαρμακοκινητικά χαρακτηριστικά: Η μπεβασιζουμάμπη έχει μακρύ χρόνο ημίσειας ζωής (περίπου 20 ημέρες), επιτρέποντας χορήγηση κάθε 2-3 εβδομάδες. Η κάθαρση του φαρμάκου είναι χαμηλή και ανεξάρτητη της δόσης. Δεν απαιτείται προσαρμογή δόσης με βάση την ηπατική ή νεφρική λειτουργία. Όπως επισημαίνουν οι Diaz et al. (2017), η μέγιστη συγκέντρωση και η έκθεση στο φάρμακο είναι γενικά συγκρίσιμες μεταξύ ενηλίκων και παιδιατρικών ασθενών.

 

Αποτελεσματικότητα μπεβασιζουμάμπης (φάρμακο Avastin, Mvasi, Zirabev, Abevmy κ.α.)

Η αποτελεσματικότητα της μπεβασιζουμάμπης (φάρμακο Avastin, Mvasi, Zirabev, Abevmy κ.α.) έχει αξιολογηθεί σε πολυάριθμες κλινικές δοκιμές και μετα-αναλύσεις για διάφορους τύπους καρκίνου. Συστηματικές ανασκοπήσεις έχουν επιβεβαιώσει τα οφέλη της προσθήκης μπεβασιζουμάμπης στη χημειοθεραπεία για τον μεταστατικό ορθοκολικό καρκίνο, τον μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα, τον καρκίνο των ωοθηκών και το γλοιοβλάστωμα. Μια εκτεταμένη ανασκόπηση από τους Garcia et al. (2020), με τίτλο “Bevacizumab (Avastin®) in cancer treatment: A review of 15 years of clinical experience and future outlook”, συνοψίζει τα στοιχεία από 15 χρόνια κλινικής εμπειρίας, επισημαίνοντας σημαντικές βελτιώσεις στην επιβίωση ελεύθερης προόδου και τη συνολική επιβίωση σε πολλούς τύπους όγκων.

Ωστόσο, παρά τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα, η ανταπόκριση στη μπεβασιζουμάμπη ποικίλλει μεταξύ των ασθενών και των τύπων όγκων. Η ανάπτυξη αντίστασης είναι μια σημαντική πρόκληση, με ορισμένους όγκους να παρουσιάζουν αρχική ανταπόκριση και στη συνέχεια να υποτροπιάζουν. Ως εκ τούτου, οι τρέχουσες ερευνητικές κατευθύνσεις επικεντρώνονται στον εντοπισμό βιοδεικτών που μπορούν να προβλέψουν την ανταπόκριση στη θεραπεία και να βοηθήσουν στην επιλογή ασθενών που είναι πιο πιθανό να επωφεληθούν. Επιπλέον, διερευνώνται νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση της αντίστασης, συμπεριλαμβανομένων των συνδυασμών με άλλους στοχευμένους παράγοντες και ανοσοθεραπείες.

Όσον αφορά τις μελλοντικές προοπτικές, αρκετές μελέτες εξετάζουν τη χρήση της μπεβασιζουμάμπης σε πρωιμότερα στάδια της νόσου, με στόχο τη βελτίωση των αποτελεσμάτων και την πρόληψη της υποτροπής. Οι Chen και Hurwitz (2018) στο άρθρο τους “Combinations of bevacizumab with cancer immunotherapy”, τονίζουν τις δυνατότητες του συνδυασμού μπεβασιζουμάμπης με ανοσοθεραπεία, με στόχο την αύξηση της αποτελεσματικότητας και την αντιμετώπιση της αντίστασης. Μελλοντικές μελέτες αναμένεται να διερευνήσουν περαιτέρω αυτούς τους συνδυασμούς σε διάφορους τύπους καρκίνου.

Επιπρόσθετα, η εξατομικευμένη προσέγγιση, βασισμένη σε μοριακούς και γενετικούς δείκτες, μπορεί να βελτιστοποιήσει τη χρήση της μπεβασιζουμάμπης, επιτρέποντας τη στόχευση των ασθενών που είναι πιο πιθανό να ανταποκριθούν. Η ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών, όπως η γονιδιωματική και η πρωτεομική, αναμένεται να διευκολύνει την ανάπτυξη εξατομικευμένων θεραπευτικών στρατηγικών.

Συνολικά, η μπεβασιζουμάμπη έχει αποδειχθεί ένας πολύτιμος θεραπευτικός παράγοντας στην ογκολογία, με σημαντικά οφέλη σε διάφορους τύπους καρκίνου. Καθώς η έρευνα συνεχίζεται, αναμένεται ότι η βελτιστοποίηση της χρήσης της, σε συνδυασμό με αναδυόμενες θεραπείες και εξατομικευμένες προσεγγίσεις, θα οδηγήσει σε περαιτέρω βελτίωση των αποτελεσμάτων για τους ασθενείς με καρκίνο.

 

Συνοπτικά για την μπεβασιζουμάμπη (φάρμακο Avastin, Mvasi, Zirabev, Abevmy κ.α.)

Η μπεβασιζουμάμπη (φάρμακο Avastin, Mvasi, Zirabev, Abevmy κ.α.) είναι ένα αντινεοπλασματικό μονοκλωνικό αντίσωμα που αναστέλλει τον αγγειακό ενδοθηλιακό αυξητικό παράγοντα (VEGF), εμποδίζοντας την ανάπτυξη νέων αιμοφόρων αγγείων που τροφοδοτούν τους όγκους. Χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία για τη θεραπεία διαφόρων τύπων καρκίνου, όπως ο μεταστατικός ορθοκολικός καρκίνος, ο μη μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα, ο καρκίνος των ωοθηκών και το γλοιοβλάστωμα. Παρά τα σημαντικά οφέλη, η ανταπόκριση στη θεραπεία ποικίλλει και η ανάπτυξη αντίστασης αποτελεί πρόκληση. Οι τρέχουσες ερευνητικές κατευθύνσεις επικεντρώνονται στην εξατομίκευση της θεραπείας, τον εντοπισμό βιοδεικτών και τη διερεύνηση συνδυασμών με άλλες θεραπευτικές προσεγγίσεις, με στόχο τη βελτιστοποίηση των αποτελεσμάτων για τους ασθενείς με καρκίνο.

elpedia.gr

 

ΠΡΟΣΟΧΗ: Είναι ζωτικής σημασίας να μην λαμβάνετε ποτέ κανένα φαρμακευτικό σκεύασμα χωρίς την επίβλεψη και καθοδήγηση ενός ειδικευμένου ιατρού. Να συμβουλεύεστε πάντοτε το ένθετο φυλλάδιο οδηγιών του εκάστοτε φαρμακευτικού προϊόντος που σας έχει συνταγογραφηθεί, καθώς ο κάθε φαρμακευτικός οίκος περιγράφει με ακρίβεια τις ιδιαίτερες προδιαγραφές που αφορούν το συγκεκριμένο σκεύασμα, και οι οποίες ενδέχεται να επικαιροποιούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Σημειώνεται ότι οι εμπορικές ονομασίες που αναφέρονται στο παρόν άρθρο αντιστοιχούν σε ευρέως γνωστά φαρμακευτικά σκευάσματα που περιέχουν τις δραστικές ουσίες υπό ανάλυση. Ωστόσο, ενδέχεται να υπάρχουν διαφοροποιήσεις ανάλογα με τη σύνθεση του εκάστοτε φαρμάκου. Το παρόν άρθρο εστιάζει στην ανάλυση της δραστικής ουσίας και όχι στην εμπορική ονομασία του φαρμάκου. Η αναφορά των εμπορικών ονομασιών γίνεται αποκλειστικά για τη διευκόλυνση των αναγνωστών, οι οποίοι θα πρέπει να μελετούν προσεκτικά το φύλλο οδηγιών κάθε εμπορικού σκευάσματος που χρησιμοποιούν. Είναι απαραίτητο να έχετε στενή συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό σας και τον φαρμακοποιό σας. Η αυτοχορήγηση οποιουδήποτε φαρμάκου εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την υγεία σας και πρέπει να αποφεύγεται ρητά.

 

Βιβλιογραφία

• Chen, D. S., & Hurwitz, H. (2018). Combinations of Bevacizumab With Cancer Immunotherapy. The Cancer Journal, 24(4), 193-204. journals.lww.com
• Diaz, R. J., Ali, S., Qadir, M. G., De La Fuente, M. I., Ivan, M. E., & Komotar, R. J. (2017). The role of bevacizumab in the treatment of glioblastoma. Journal of Neuro-Oncology, 133(3), 455-467. link.springer.com
• Garcia, J., Hurwitz, H. I., Sandler, A. B., Miles, D., Coleman, R. L., Deurloo, R., & Chinot, O. L. (2020). Bevacizumab (Avastin®) in cancer treatment: A review of 15 years of clinical experience and future outlook. Cancer Treatment Reviews, 86, 102017. sciencedirect.com