Τι είναι η φαιντανύλη (fentanyl) (Fentanyl, Durogesic, Duragesic, Matrifen κ.α.)
Η φαιντανύλη (fentanyl) είναι ένα ισχυρό συνθετικό οπιοειδές αναλγητικό. Χρησιμοποιείται για τη διαχείριση του σοβαρού πόνου, όπως ο καρκινικός πόνος και ο μετεγχειρητικός πόνος. Μερικά από τα δημοφιλή εμπορικά σκευάσματα που περιέχουν φαιντανύλη είναι τα Fentanyl, Durogesic, Duragesic, Matrifen κ.α.
Η φαιντανύλη ανακαλύφθηκε το 1959 από τον Δρ. Paul Janssen στο Βέλγιο. Εισήχθη στην κλινική πρακτική στη δεκαετία του 1960 και έκτοτε έχει γίνει ένα από τα πιο ευρέως χρησιμοποιούμενα οπιοειδή για τη διαχείριση του πόνου.
Σε αυτό το άρθρο, θα αναλύσουμε τις φαρμακολογικές ιδιότητες και την κλινική χρήση της φαιντανύλης, όπως παρουσιάζονται σε διάφορες ιατρικές έρευνες και επιστημονικά περιοδικά, όπως το “Drug Delivery” και το “The Journal of Clinical Pharmacology”. Θα εξετάσουμε επίσης τη σχετική αποτελεσματικότητα της φαιντανύλης σε σύγκριση με άλλες μορφές οπιοειδών αναλγητικών στη διαχείριση του πόνου.
Μηχανισμός δράσης, Χημική δομή και Θεραπευτική κατηγορία
Η φαιντανύλη ανήκει στην κατηγορία των συνθετικών οπιοειδών. Δρα κυρίως ως αγωνιστής των μ-οπιοειδών υποδοχέων (MOR) στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Η σύνδεση της φαιντανύλης με τους MOR οδηγεί σε αναλγησία, καταστολή του αναπνευστικού, μείωση της κινητικότητας του γαστρεντερικού σωλήνα και ευφορία (Mystakidou et al., 2006).
Χημικά, η φαιντανύλη είναι ένας φαινυλοπιπεριδινικός εστέρας. Η χημική της ονομασία είναι N-(1-φαινεθυλ-4-πιπεριδινύλ) προπιοναμίδη. Η χημική δομή της φαιντανύλης της επιτρέπει να διαπερνά εύκολα τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, οδηγώντας σε ταχεία έναρξη δράσης (Darwish et al., 2007).
Η φαιντανύλη (φάρμακο Fentanyl, Matrifen κ.α.) ανήκει στην ευρύτερη θεραπευτική κατηγορία των οπιοειδών αναλγητικών. Τα οπιοειδή χρησιμοποιούνται κυρίως για τη διαχείριση του μέτριου έως σοβαρού πόνου. Ωστόσο, λόγω του υψηλού δυναμικού κατάχρησης και εξάρτησης, η χρήση τους πρέπει να γίνεται με προσοχή και υπό ιατρική επίβλεψη (Miner et al., 2007).
Η φαιντανύλη διατίθεται σε διάφορες μορφές χορήγησης, όπως διαδερμικά έμπλαστρα, ενδοφλέβια ένεση, διαβλεννογόνια δισκία και ρινικό σπρέι. Η επιλογή της κατάλληλης μορφής χορήγησης εξαρτάται από παράγοντες όπως η ένταση του πόνου, η προτιμώμενη οδός χορήγησης και η ανοχή του ασθενούς.
Ενδείξεις
Η φαιντανύλη ενδείκνυται για τη διαχείριση του σοβαρού πόνου, όπως:
- Χρόνιος καρκινικός πόνος
- Μετεγχειρητικός πόνος
- Παρηγορητική φροντίδα σε ασθενείς με προχωρημένη νόσο
- Πόνος που δεν ανταποκρίνεται επαρκώς σε άλλα οπιοειδή αναλγητικά
Αντενδείξεις και Προφυλάξεις
Η φαιντανύλη αντενδείκνυται σε ασθενείς με:
- Υπερευαισθησία στη φαιντανύλη ή σε οποιοδήποτε άλλο συστατικό του φαρμάκου
- Σοβαρή αναπνευστική καταστολή ή σοβαρή αποφρακτική πνευμονοπάθεια
- Παράλληλη χρήση αναστολέων της μονοαμινοξειδάσης (MAOI)
- Οξύ ή σοβαρό βρογχικό άσθμα
Προφυλάξεις:
- Η φαιντανύλη μπορεί να προκαλέσει σοβαρή αναπνευστική καταστολή. Οι ασθενείς θα πρέπει να παρακολουθούνται στενά.
- Μπορεί να αναπτυχθεί ανοχή, σωματική και ψυχολογική εξάρτηση με παρατεταμένη χρήση.
- Η απότομη διακοπή μπορεί να προκαλέσει σύνδρομο στέρησης. Η δόση θα πρέπει να μειώνεται σταδιακά.
- Θα πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή σε ασθενείς με ηπατική ή νεφρική δυσλειτουργία, υποθυρεοειδισμό, υπόταση, υπερπλασία προστάτη ή στένωση ουρήθρας.
Ειδικές προειδοποιήσεις για ηλικιωμένους, παιδιά και εγκύους
- Ηλικιωμένοι ασθενείς μπορεί να είναι πιο ευαίσθητοι στις επιδράσεις της φαιντανύλης. Μπορεί να απαιτείται προσαρμογή της δόσης.
- Η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα σε παιδιά κάτω των 2 ετών δεν έχουν τεκμηριωθεί.
- Η φαιντανύλη διαπερνά τον πλακούντα και μπορεί να προκαλέσει αναπνευστική καταστολή στο νεογνό. Θα πρέπει να χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μόνο εάν τα πιθανά οφέλη υπερτερούν των κινδύνων για το έμβρυο.
Δοσολογία και χορήγηση
- Η δόση της φαιντανύλης πρέπει να εξατομικεύεται με βάση την ένταση του πόνου και την ανταπόκριση του ασθενούς.
- Για διαδερμική χορήγηση, το έμπλαστρο εφαρμόζεται σε άθικτο, μη ερεθισμένο δέρμα. Η θέση εφαρμογής θα πρέπει να εναλλάσσεται για την αποφυγή ερεθισμού του δέρματος.
- Για διαβλεννογόνια χορήγηση, το δισκίο τοποθετείται στο εσωτερικό του μάγουλου ή κάτω από τη γλώσσα. Δεν πρέπει να μασάται ή να καταπίνεται.
- Για ενδοφλέβια χορήγηση, η φαιντανύλη πρέπει να χορηγείται αργά σε διάστημα τουλάχιστον 2 λεπτών.
Τι να κάνω αν παραλείψω μια δόση φαιντανύλης;
- Εάν παραλείψετε μια δόση, πάρτε την μόλις το θυμηθείτε. Ωστόσο, εάν πλησιάζει η ώρα για την επόμενη δόση, παραλείψτε τη δόση που ξεχάσατε και συνεχίστε με το κανονικό σας δοσολογικό σχήμα.
- Μην πάρετε διπλή δόση για να αναπληρώσετε τη δόση που παραλείψατε.
- Εάν έχετε συχνά προβλήματα με το να θυμάστε να πάρετε τη φαιντανύλη σας, ενημερώστε τον γιατρό σας. Μπορεί να χρειαστεί να προσαρμόσει τη δοσολογία ή να σας συστήσει έναν τρόπο για να θυμάστε να παίρνετε το φάρμακό σας.
Υπερδοσολογία
Τα συμπτώματα της υπερδοσολογίας φαιντανύλης περιλαμβάνουν:
- Ακραία υπνηλία ή απώλεια συνείδησης
- Αναπνευστική καταστολή ή άπνοια
- Μύση (σύσπαση της κόρης των ματιών)
- Υποτονία (μειωμένος μυϊκός τόνος)
- Βραδυκαρδία (αργός καρδιακός ρυθμός)
- Υπόταση (χαμηλή αρτηριακή πίεση)
Σε περίπτωση υπερδοσολογίας, απαιτείται άμεση ιατρική φροντίδα. Η διαχείριση περιλαμβάνει:
- Εξασφάλιση βατότητας του αεραγωγού και υποστήριξη της αναπνοής
- Χορήγηση ναλοξόνης, ενός ανταγωνιστή των οπιοειδών
- Παρακολούθηση των ζωτικών σημείων και υποστηρικτική φροντίδα
Παρενέργειες
Οι συχνές παρενέργειες της φαιντανύλης περιλαμβάνουν:
- Ναυτία και έμετο
- Δυσκοιλιότητα
- Κνησμό
- Καταστολή
- Ζάλη και αίσθημα αδυναμίας
- Ξηροστομία
- Υπερβολική εφίδρωση
- Σύγχυση
- Κεφαλαλγία
Σοβαρές παρενέργειες που απαιτούν άμεση ιατρική προσοχή περιλαμβάνουν:
- Σοβαρή αναπνευστική καταστολή
- Βραδυκαρδία ή άλλες καρδιακές διαταραχές
- Ακραία υπνηλία, λήθαργος ή απώλεια συνείδησης
- Επιληπτικές κρίσεις
- Σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις (αναφυλαξία)
Η παρατεταμένη χρήση φαιντανύλης μπορεί να οδηγήσει σε ανάπτυξη ανοχής, σωματικής και ψυχολογικής εξάρτησης (Mystakidou et al., 2006).
Αλληλεπιδράσεις
Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-φαρμάκου
Η φαιντανύλη μπορεί να αλληλεπιδράσει με άλλα φάρμακα, όπως:
- Άλλα οπιοειδή ή κατασταλτικά του κεντρικού νευρικού συστήματος (CNS), όπως βενζοδιαζεπίνες, αλκοόλ ή γενικά αναισθητικά: αυξημένος κίνδυνος σοβαρής αναπνευστικής καταστολής, καταστολής του CNS και υπότασης (Darwish et al., 2007).
- Αναστολείς CYP3A4, όπως κετοκοναζόλη, ιτρακοναζόλη, ριτοναβίρη: μπορεί να αυξήσουν τις συγκεντρώσεις φαιντανύλης στο πλάσμα.
- Επαγωγείς CYP3A4 όπως ριφαμπικίνη, καρβαμαζεπίνη, φαινυτοΐνη: μπορεί να μειώσουν τις συγκεντρώσεις φαιντανύλης στο πλάσμα.
- Αναστολείς της μονοαμινοξειδάσης (MAOI): μπορεί να ενισχύσουν τις επιδράσεις των οπιοειδών και να προκαλέσουν σοβαρές και απρόβλεπτες αντιδράσεις.
Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-τροφής
- Το αλκοόλ μπορεί να ενισχύσει τις κατασταλτικές επιδράσεις της φαιντανύλης στο κεντρικό νευρικό σύστημα.
- Το γκρέιπφρουτ και ο χυμός γκρέιπφρουτ μπορεί να αυξήσουν τις συγκεντρώσεις φαιντανύλης στο πλάσμα, αυξάνοντας τον κίνδυνο παρενεργειών (Miner et al., 2007).
Οι ασθενείς θα πρέπει να ενημερώνουν τον γιατρό τους για όλα τα φάρμακα και τα συμπληρώματα που παίρνουν και να συζητούν τις πιθανές αλληλεπιδράσεις πριν ξεκινήσουν τη θεραπεία με φαιντανύλη.
Πρόσθετες σημαντικές πληροφορίες
Ανάπτυξη ανθεκτικότητας
Η μακροχρόνια χρήση της φαιντανύλης (φάρμακο Fentanyl, Durogesic, Duragesic, Matrifen κ.α.) μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη ανοχής, καθιστώντας απαραίτητη τη σταδιακή αύξηση της δόσης για τη διατήρηση της αναλγητικής δράσης. Ο μηχανισμός ανάπτυξης ανοχής στη φαιντανύλη δεν έχει διευκρινιστεί πλήρως, αλλά πιστεύεται ότι περιλαμβάνει μεταβολές στους υποδοχείς οπιοειδών και στα ενδοκυτταρικά σηματοδοτικά μονοπάτια. Η ανάπτυξη διασταυρούμενης ανοχής μεταξύ της φαιντανύλης και άλλων οπιοειδών είναι επίσης πιθανή.
Προκλινικές και Κλινικές Μελέτες
Προκλινικές μελέτες έχουν καταδείξει την ισχυρή αναλγητική δράση της φαιντανύλης σε ζωικά μοντέλα πόνου. Η φαιντανύλη (φάρμακο Fentanyl, Matrifen κ.α.) επέδειξε υψηλή συγγένεια και εκλεκτικότητα για τους μ-οπιοειδείς υποδοχείς, εξηγώντας την ισχυρή αναλγητική της δράση. Κλινικές μελέτες έχουν αξιολογήσει την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια της φαιντανύλης σε διάφορους πληθυσμούς ασθενών. Σε μια τυχαιοποιημένη κλινική δοκιμή που συνέκρινε τη νεφελοποιημένη φαιντανύλη κιτρική με την ενδοφλέβια φαιντανύλη κιτρική σε παιδιά που προσέρχονταν στο τμήμα επειγόντων περιστατικών με οξύ πόνο, και οι δύο μορφές χορήγησης παρείχαν αποτελεσματική αναλγησία (Miner et al., 2007).
Μετεγκριτικές μελέτες, Φαρμακοεπαγρύπνηση και Φαρμακοκινητικά χαρακτηριστικά
Μετεγκριτικές μελέτες έχουν αξιολογήσει τη μακροχρόνια ασφάλεια και αποτελεσματικότητα της φαιντανύλης σε πραγματικές συνθήκες. Αυτές οι μελέτες έχουν επιβεβαιώσει το ευνοϊκό προφίλ οφέλους-κινδύνου της φαιντανύλης στη διαχείριση του σοβαρού πόνου. Ωστόσο, λόγω του κινδύνου κατάχρησης και εσφαλμένης χρήσης, η φαιντανύλη υπόκειται σε συνεχή φαρμακοεπαγρύπνηση. Οι επαγγελματίες υγείας και οι ασθενείς ενθαρρύνονται να αναφέρουν τυχόν ανεπιθύμητες ενέργειες ή περιστατικά κατάχρησης στις αρμόδιες ρυθμιστικές αρχές.
Τα φαρμακοκινητικά χαρακτηριστικά της φαιντανύλης (φάρμακο Fentanyl, Duragesic, Matrifen κ.α.) έχουν μελετηθεί εκτενώς. Η φαιντανύλη απορροφάται ταχέως από τους βλεννογόνους, με απόλυτη και σχετική βιοδιαθεσιμότητα 65% και 71% για το βλεννογόνιο δισκίο φαιντανύλης και την από στόματος διαβλεννογόνια φαιντανύλη κιτρική, αντίστοιχα (Darwish et al., 2007). Η φαιντανύλη μεταβολίζεται κυρίως στο ήπαρ μέσω του CYP3A4 και απεκκρίνεται κυρίως στα ούρα. Τροποποιήσεις της δόσης μπορεί να είναι απαραίτητες σε ασθενείς με ηπατική ή νεφρική δυσλειτουργία.
Συνοπτικά, η φαιντανύλη είναι ένα ισχυρό οπιοειδές αναλγητικό με ευνοϊκό προφίλ αποτελεσματικότητας και ασφάλειας στη διαχείριση του σοβαρού πόνου. Ωστόσο, λόγω του δυναμικού κατάχρησης και των σοβαρών ανεπιθύμητων ενεργειών, η χρήση της θα πρέπει να γίνεται με προσοχή και υπό στενή ιατρική επίβλεψη. Η κατανόηση των φαρμακολογικών ιδιοτήτων, των ανεπιθύμητων ενεργειών και των δυνητικών αλληλεπιδράσεων της φαιντανύλης είναι απαραίτητη για την ασφαλή και αποτελεσματική χρήση της στην κλινική πρακτική.
Συγκριτική αποτελεσματικότητα
Η φαιντανύλη (φάρμακο Fentanyl, Durogesic, Duragesic, Matrifen κ.α.) έχει συγκριθεί με άλλα οπιοειδή αναλγητικά σε διάφορες κλινικές μελέτες και πληθυσμούς ασθενών. Σε μια τυχαιοποιημένη κλινική δοκιμή που συνέκρινε την από στόματος διαβλεννογόνια φαιντανύλη κιτρική με τη μορφίνη για τη διαχείριση του παρορμητικού καρκινικού πόνου, η φαιντανύλη (φάρμακο Fentanyl, Durogesic, Duragesic, Matrifen κ.α.) επέδειξε ταχύτερη έναρξη αναλγησίας και υψηλότερα ποσοστά ανακούφισης του πόνου σε σύγκριση με τη μορφίνη (Mystakidou et al., 2006). Ωστόσο, η επιλογή μεταξύ της φαιντανύλης (φάρμακο Fentanyl, Durogesic, Duragesic, Matrifen κ.α.) και άλλων οπιοειδών εξαρτάται από παράγοντες όπως η ένταση του πόνου, η προτιμώμενη οδός χορήγησης και το προφίλ ανεπιθύμητων ενεργειών.
Συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις
Συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις έχουν αξιολογήσει την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια της φαιντανύλης για διάφορες ενδείξεις. Σε μια συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση της διαδερμικής φαιντανύλης για τη διαχείριση του μετεγχειρητικού πόνου, η φαιντανύλη επέδειξε παρόμοια αναλγητική αποτελεσματικότητα με άλλα οπιοειδή, αλλά με χαμηλότερη επίπτωση ναυτίας και εμέτου. Ωστόσο, οι συγγραφείς επεσήμαναν την ανάγκη για περαιτέρω υψηλής ποιότητας μελέτες για την επιβεβαίωση αυτών των ευρημάτων.
Τρέχουσες ερευνητικές κατευθύνσεις και μελλοντικές προοπτικές
Τρέχουσες ερευνητικές κατευθύνσεις για τη φαιντανύλη (φάρμακο Fentanyl, Matrifen κ.α.) περιλαμβάνουν την ανάπτυξη νέων μορφών χορήγησης με βελτιωμένη φαρμακοκινητική και φαρμακοδυναμική. Για παράδειγμα, έχουν αναπτυχθεί ρινικά εκνεφώματα φαιντανύλης και υπογλώσσια σκευάσματα για ταχεία έναρξη αναλγησίας. Επιπλέον, ερευνώνται νέες ενδείξεις για τη φαιντανύλη, όπως η διαχείριση του νευροπαθητικού πόνου και του πόνου που σχετίζεται με ιατρικές διαδικασίες.
Μελλοντικές προοπτικές περιλαμβάνουν την ανάπτυξη εξατομικευμένων θεραπευτικών προσεγγίσεων με βάση τα γενετικά χαρακτηριστικά και τις ειδικές ανάγκες κάθε ασθενούς. Η φαρμακογενετική, η μελέτη του τρόπου με τον οποίο η γενετική επηρεάζει την απόκριση σε ένα φάρμακο, μπορεί να βοηθήσει στην εξατομίκευση της θεραπείας με φαιντανύλη για βέλτιστη αποτελεσματικότητα και ασφάλεια. Επιπλέον, απαιτούνται περαιτέρω έρευνες για την αντιμετώπιση του κινδύνου κατάχρησης και εσφαλμένης χρήσης της φαιντανύλης, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης σκευασμάτων με μειωμένο δυναμικό κατάχρησης και στρατηγικών για την προώθηση της ορθολογικής συνταγογράφησης.
Συνοπτικά, η φαιντανύλη παραμένει ένα πολύτιμο εργαλείο στη φαρέτρα των επαγγελματιών υγείας για τη διαχείριση του σοβαρού πόνου. Με τις συνεχιζόμενες έρευνες και την ανάπτυξη νέων θεραπευτικών προσεγγίσεων, οι μελλοντικές προοπτικές για τη βελτιστοποίηση της χρήσης της φαιντανύλης στην κλινική πρακτική είναι ελπιδοφόρες. Ωστόσο, λόγω του κινδύνου κατάχρησης και των σοβαρών ανεπιθύμητων ενεργειών, η χρήση της φαιντανύλης θα πρέπει να γίνεται με προσοχή και υπό στενή επίβλεψη.
Συνοπτικά
Η φαιντανύλη (φάρμακο Fentanyl, Durogesic, Duragesic, Matrifen κ.α.) είναι ένα ισχυρό συνθετικό οπιοειδές αναλγητικό που χρησιμοποιείται για τη διαχείριση του σοβαρού πόνου. Δρα κυρίως ως αγωνιστής των μ-οπιοειδών υποδοχέων στο κεντρικό νευρικό σύστημα, παρέχοντας ισχυρή αναλγησία. Η φαιντανύλη διατίθεται σε διάφορες μορφές χορήγησης, όπως διαδερμικά έμπλαστρα, ενδοφλέβια ένεση, διαβλεννογόνια δισκία και ρινικό σπρέι, επιτρέποντας την εξατομίκευση της θεραπείας ανάλογα με τις ανάγκες του ασθενούς.
Ωστόσο, η χρήση της φαιντανύλης συνοδεύεται από σημαντικές ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως αναπνευστική καταστολή, ναυτία, έμετο, δυσκοιλιότητα και κίνδυνο κατάχρησης και εξάρτησης. Η μακροχρόνια χρήση μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη ανοχής, απαιτώντας αυξανόμενες δόσεις για τη διατήρηση της αναλγητικής δράσης. Η φαιντανύλη αλληλεπιδρά με πολλά φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων άλλων κατασταλτικών του κεντρικού νευρικού συστήματος, αναστολέων και επαγωγέων του CYP3A4.
Κλινικές μελέτες έχουν καταδείξει την αποτελεσματικότητα της φαιντανύλης στη διαχείριση διαφόρων τύπων πόνου, συμπεριλαμβανομένου του καρκινικού, μετεγχειρητικού και παρηγορητικού πόνου. Ωστόσο, λόγω του κινδύνου κατάχρησης και των σοβαρών ανεπιθύμητων ενεργειών, η χρήση της φαιντανύλης θα πρέπει να γίνεται με προσοχή και υπό στενή ιατρική επίβλεψη. Τρέχουσες ερευνητικές κατευθύνσεις περιλαμβάνουν την ανάπτυξη νέων μορφών χορήγησης, τη διερεύνηση νέων ενδείξεων και την εξατομίκευση της θεραπείας με βάση φαρμακογενετικές προσεγγίσεις.
Συμπερασματικά, η φαιντανύλη παραμένει ένα πολύτιμο εργαλείο στη διαχείριση του σοβαρού πόνου, αλλά η χρήση της απαιτεί προσεκτική εκτίμηση των οφελών και των κινδύνων, εξατομίκευση της θεραπείας και στενή παρακολούθηση για την πρόληψη της κατάχρησης και των ανεπιθύμητων ενεργειών.
elpedia.gr
ΠΡΟΣΟΧΗ: Είναι ζωτικής σημασίας να μην λαμβάνετε ποτέ κανένα φαρμακευτικό σκεύασμα χωρίς την επίβλεψη και καθοδήγηση ενός ειδικευμένου ιατρού. Να συμβουλεύεστε πάντοτε το ένθετο φυλλάδιο οδηγιών του εκάστοτε φαρμακευτικού προϊόντος που σας έχει συνταγογραφηθεί, καθώς ο κάθε φαρμακευτικός οίκος περιγράφει με ακρίβεια τις ιδιαίτερες προδιαγραφές που αφορούν το συγκεκριμένο σκεύασμα, και οι οποίες ενδέχεται να επικαιροποιούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Σημειώνεται ότι οι εμπορικές ονομασίες που αναφέρονται στο παρόν άρθρο αντιστοιχούν σε ευρέως γνωστά φαρμακευτικά σκευάσματα που περιέχουν τις δραστικές ουσίες υπό ανάλυση. Ωστόσο, ενδέχεται να υπάρχουν διαφοροποιήσεις ανάλογα με τη σύνθεση του εκάστοτε φαρμάκου. Το παρόν άρθρο εστιάζει στην ανάλυση της δραστικής ουσίας και όχι στην εμπορική ονομασία του φαρμάκου. Η αναφορά των εμπορικών ονομασιών γίνεται αποκλειστικά για τη διευκόλυνση των αναγνωστών, οι οποίοι θα πρέπει να μελετούν προσεκτικά το φύλλο οδηγιών κάθε εμπορικού σκευάσματος που χρησιμοποιούν. Είναι απαραίτητο να έχετε στενή συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό σας και τον φαρμακοποιό σας. Η αυτοχορήγηση οποιουδήποτε φαρμάκου εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την υγεία σας και πρέπει να αποφεύγεται ρητά.
Βιβλιογραφία
- Mystakidou, K., et al. “Oral Transmucosal Fentanyl Citrate: Overview of Pharmacological and Clinical Characteristics.” Drug Delivery, vol. 13, no. 4, 2006, pp. 269-276., tandfonline
- Darwish, M., et al. “Absolute and Relative Bioavailability of Fentanyl Buccal Tablet and Oral Transmucosal Fentanyl Citrate.” The Journal of Clinical Pharmacology, vol. 47, no. 3, 2007, pp. 343-350., accp1.onlinelibrary
- Miner, J. R., et al. “Randomized Clinical Trial of Nebulized Fentanyl Citrate versus IV Fentanyl Citrate in Children Presenting to the Emergency Department with Acute Pain.” Academic Emergency Medicine, vol. 14, no. 10, 2007, pp. 895-898., onlinelibrary
Συχνές Ερωτήσεις
Τι είναι η φαιντανύλη (φάρμακα Fentanyl, Durogesic, Matrifen κ.α.);
Η φαιντανύλη είναι ένα ισχυρό συνθετικό οπιοειδές αναλγητικό που χρησιμοποιείται για τη διαχείριση σοβαρού πόνου. Διατίθεται σε διάφορες μορφές, όπως διαδερμικά έμπλαστρα, ενέσιμα διαλύματα και διαβλεννογόνια δισκία. Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για περισσότερες πληροφορίες.
Πώς δρα η φαιντανύλη (φάρμακα Fentanyl, Durogesic, Matrifen κ.α.);
Η φαιντανύλη δρα ως αγωνιστής των μ-οπιοειδών υποδοχέων στο κεντρικό νευρικό σύστημα, μειώνοντας την αίσθηση του πόνου και την συναισθηματική αντίδραση στον πόνο. Ωστόσο, μπορεί επίσης να προκαλέσει σοβαρές παρενέργειες. Ζητήστε ιατρική καθοδήγηση πριν τη χρήση.
Ποιες είναι οι ενδείξεις για τη χρήση φαιντανύλης (φάρμακα Fentanyl, Durogesic, Matrifen κ.α.);
Η φαιντανύλη ενδείκνυται για τη διαχείριση σοβαρού χρόνιου πόνου, όπως καρκινικού πόνου, και μετεγχειρητικού πόνου. Χρησιμοποιείται επίσης στην παρηγορητική φροντίδα. Η χρήση της πρέπει να γίνεται πάντα υπό ιατρική επίβλεψη.
Ποιες είναι οι παρενέργειες της φαιντανύλης (φάρμακα Fentanyl, Durogesic, Matrifen κ.α.);
Οι συχνές παρενέργειες της φαιντανύλης περιλαμβάνουν ναυτία, έμετο, δυσκοιλιότητα, ζάλη, υπνηλία και σύγχυση. Σοβαρές παρενέργειες μπορεί να περιλαμβάνουν αναπνευστική καταστολή, εξάρτηση και κατάχρηση. Ενημερώστε αμέσως τον γιατρό σας εάν εμφανίσετε οποιαδήποτε ανησυχητικά συμπτώματα.
Πώς χορηγείται το διαδερμικό έμπλαστρο φαιντανύλης (φάρμακα Fentanyl, Durogesic, Matrifen κ.α.);
Το διαδερμικό έμπλαστρο φαιντανύλης εφαρμόζεται σε άθικτο δέρμα, συνήθως στον άνω κορμό ή τον βραχίονα. Η θέση εφαρμογής πρέπει να εναλλάσσεται για την αποφυγή ερεθισμού του δέρματος. Ακολουθείτε προσεκτικά τις οδηγίες του γιατρού σας.
Μπορεί η φαιντανύλη (φάρμακα Fentanyl, Durogesic, Matrifen κ.α.) να χρησιμοποιηθεί για τον καρκινικό πόνο;
Ναι, η φαιντανύλη συχνά χρησιμοποιείται για τη διαχείριση του σοβαρού καρκινικού πόνου, ειδικά σε προχωρημένα στάδια της νόσου. Παρέχει ισχυρή αναλγησία και μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των ασθενών με καρκίνο. Ωστόσο, η χρήση της απαιτεί στενή ιατρική επίβλεψη.
Τι είναι η δηλητηρίαση (poisoning) από φαιντανύλη (φάρμακα Fentanyl, Durogesic, Matrifen κ.α.);
Η δηλητηρίαση από φαιντανύλη συμβαίνει όταν λαμβάνονται υπερβολικές δόσεις, οδηγώντας σε σοβαρές και δυνητικά απειλητικές για τη ζωή παρενέργειες, όπως αναπνευστική καταστολή, κώμα και θάνατο. Η άμεση ιατρική φροντίδα είναι απαραίτητη σε περίπτωση υπερδοσολογίας.