Τι είναι ο Γλυκονικός Σίδηρος;
Τι είναι ο Γλυκονικός Σίδηρος;Ο γλυκονικός σίδηρος (Ferrous Gluconate) είναι ένα φαρμακευτικό σκεύασμα που χρησιμοποιείται ευρέως για την πρόληψη και θεραπεία της σιδηροπενικής αναιμίας. Κυκλοφορεί υπό διάφορες εμπορικές ονομασίες, όπως το φάρμακο Zaofer, Fergon, Simron κ.α. Ο Γλυκονικός Σίδηρος περιέχει δισθενή σίδηρο (Fe2+) σε μορφή άλατος γλυκονικού οξέος, το οποίο διευκολύνει την απορρόφηση του σιδήρου από τον οργανισμό.
Η ανακάλυψη του γλυκονικού σιδήρου χρονολογείται από τις αρχές του 20ού αιώνα, όταν οι επιστήμονες διερευνούσαν τρόπους αντιμετώπισης της σιδηροπενικής αναιμίας. Από τότε, έχει καθιερωθεί ως ένα από τα βασικά σκευάσματα σιδήρου για τη θεραπεία αυτής της συχνής διαταραχής.
Στο παρόν άρθρο, θα αναλύσουμε τα ευρήματα από επιστημονικές μελέτες και ιατρικά περιοδικά σχετικά με την αποτελεσματικότητα και ασφάλεια του γλυκονικού σιδήρου. Συγκεκριμένα, θα εξετάσουμε τις εργασίες των Jaber et al. (2010) “Iron polymaltose versus ferrous gluconate in the prevention of iron deficiency anemia of infancy”, Sanni et al. (2013) “Effect of ferrous gluconate inhibition on the electrochemical behaviour of mild steel in 3.5% NaCl”, και Wawer et al. (2014) “Alginate inhibits iron absorption from ferrous gluconate in a randomized controlled trial and reduces iron uptake into Caco-2 cells”. Μέσα από την ανάλυση αυτών των ερευνών, στοχεύουμε να παρέχουμε μια ολοκληρωμένη και τεκμηριωμένη εικόνα για τον ρόλο του Γλυκονικού Σιδήρου στην αντιμετώπιση της σιδηροπενίας.
Χρήσεις
Ο γλυκονικός σίδηρος (φάρμακο Zaofer, Fergon, Ferroglucon κ.α.) χρησιμοποιείται κυρίως για την πρόληψη και θεραπεία της σιδηροπενικής αναιμίας, μιας κατάστασης που χαρακτηρίζεται από χαμηλά επίπεδα σιδήρου στον οργανισμό. Η σιδηροπενική αναιμία μπορεί να προκληθεί από διάφορους παράγοντες, όπως ανεπαρκής πρόσληψη σιδήρου μέσω της διατροφής, διαταραχές απορρόφησης, αυξημένες ανάγκες σιδήρου κατά την εγκυμοσύνη ή απώλεια αίματος. Ο Γλυκονικός Σίδηρος (φάρμακο Zaofer, Fergon, Ferroglucon, Simron κ.α.) βοηθά στην αποκατάσταση των επιπέδων σιδήρου, βελτιώνοντας την παραγωγή αιμοσφαιρίνης και ερυθρών αιμοσφαιρίων. Σύμφωνα με τους Jaber et al. στη μελέτη τους “Iron polymaltose versus ferrous gluconate in the prevention of iron deficiency anemia of infancy”, ο Γλυκονικός Σίδηρος αποδείχθηκε αποτελεσματικός στην πρόληψη της σιδηροπενικής αναιμίας σε βρέφη.
Παρενέργειες του γλυκανικού σιδήρου (φάρμακο Zaofer, Simron κ.α.)
Παρά τα οφέλη του, ο Γλυκονικός Σίδηρος (φάρμακο Zaofer, Simron κ.α.) μπορεί να προκαλέσει ορισμένες παρενέργειες. Οι πιο συχνές περιλαμβάνουν γαστρεντερικές διαταραχές, όπως ναυτία, έμετο, δυσκοιλιότητα ή διάρροια. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να εμφανιστεί δυσφορία στο στομάχι ή μαύρα κόπρανα. Σπανιότερες παρενέργειες περιλαμβάνουν αλλεργικές αντιδράσεις, όπως εξάνθημα ή κνησμό. Εάν κάποιος εμφανίσει σοβαρές ή επίμονες παρενέργειες, θα πρέπει να συμβουλευτεί άμεσα γιατρό. Οι Wawer et al. στη μελέτη τους “Alginate inhibits iron absorption from ferrous gluconate in a randomized controlled trial and reduces iron uptake into Caco-2 cells” διαπίστωσαν ότι η παρουσία αλγινικού οξέος μπορεί να μειώσει την απορρόφηση σιδήρου από τον Γλυκονικό Σίδηρο, κάτι που θα μπορούσε δυνητικά να επηρεάσει την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου.
Προφυλάξεις
Πριν από τη λήψη Γλυκονικού Σιδήρου, είναι σημαντικό να ενημερώσετε τον γιατρό σας για τυχόν αλλεργίες ή άλλες παθήσεις που μπορεί να έχετε. Ο Γλυκονικός Σίδηρος πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή σε άτομα με διαταραχές του γαστρεντερικού συστήματος, όπως έλκος ή φλεγμονώδη νόσο του εντέρου. Επίσης, η υπερβολική πρόσληψη σιδήρου μπορεί να είναι επιβλαβής, οδηγώντας σε καταστάσεις όπως αιμοχρωμάτωση. Ως εκ τούτου, είναι κρίσιμο να ακολουθούνται οι συνιστώμενες δοσολογίες και να παρακολουθούνται τακτικά τα επίπεδα σιδήρου. Οι έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες θα πρέπει να συμβουλεύονται τον γιατρό τους πριν λάβουν Γλυκονικό Σίδηρο. Τέλος, όπως σημειώνουν οι Sanni et al., ο Γλυκονικός Σίδηρος μπορεί να αλληλεπιδράσει με ορισμένα φάρμακα, επομένως είναι απαραίτητο να ενημερώνετε τον γιατρό σας για όλα τα φάρμακα που λαμβάνετε.
Αλληλεπιδράσεις
Ο Γλυκονικός Σίδηρος (φάρμακο Zaofer, Fergon, Ferroglucon, Simron κ.α.) μπορεί να αλληλεπιδράσει με ορισμένα φάρμακα και συμπληρώματα διατροφής. Φάρμακα που μειώνουν την οξύτητα του στομάχου, όπως αντιόξινα ή αναστολείς αντλίας πρωτονίων, μπορεί να επηρεάσουν την απορρόφηση του Γλυκονικού Σιδήρου. Παρομοίως, συμπληρώματα ασβεστίου, μαγνησίου ή φωσφόρου μπορεί να παρεμποδίσουν την απορρόφηση σιδήρου εάν λαμβάνονται ταυτόχρονα. Όπως επισημαίνουν οι Wawer et al., το αλγινικό οξύ μπορεί επίσης να αναστείλει την απορρόφηση του Γλυκονικού Σιδήρου. Επομένως, συνιστάται να λαμβάνετε τον Γλυκονικό Σίδηρο τουλάχιστον 2 ώρες πριν ή μετά από άλλα φάρμακα ή συμπληρώματα. Να ενημερώνετε πάντα τον γιατρό σας για όλα τα φάρμακα και συμπληρώματα που παίρνετε.
Υπερβολική Δόση
Η υπερβολική πρόσληψη Γλυκονικού Σιδήρου (φάρμακο Zaofer, Fergon, Ferroglucon, Simron κ.α.) μπορεί να οδηγήσει σε τοξικότητα από σίδηρο, μια δυνητικά επικίνδυνη κατάσταση. Συμπτώματα υπερδοσολογίας περιλαμβάνουν:
- Ναυτία και έμετο
- Κοιλιακό άλγος
- Διάρροια
- Ταχυκαρδία
- Λήθαργο ή απώλεια συνείδησης
Σε περίπτωση υποψίας υπερδοσολογίας, αναζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια. Η έγκαιρη αντιμετώπιση είναι κρίσιμη για την πρόληψη σοβαρών επιπλοκών, όπως ηπατική βλάβη ή καρδιαγγειακά προβλήματα.
Φύλαξη Φαρμάκου
Ο Γλυκονικός Σίδηρος πρέπει να φυλάσσεται σε δροσερό, ξηρό μέρος, μακριά από άμεσο ηλιακό φως ή υγρασία. Κρατήστε το φάρμακο μακριά από παιδιά και κατοικίδια. Μην χρησιμοποιείτε το φάρμακο μετά την ημερομηνία λήξης που αναγράφεται στη συσκευασία. Τα ληγμένα ή αχρησιμοποίητα φάρμακα θα πρέπει να απορρίπτονται με ασφάλεια σύμφωνα με τις τοπικές οδηγίες.
Ανάλυση Δραστικής Ουσίας
Η δραστική ουσία στον Γλυκονικό Σίδηρο είναι ο δισθενής σίδηρος (Fe2+) σε μορφή γλυκονικού άλατος. Το γλυκονικό άλας ενισχύει τη διαλυτότητα και βιοδιαθεσιμότητα του σιδήρου, διευκολύνοντας την απορρόφησή του από τον γαστρεντερικό σωλήνα. Κάθε δισκίο ή κάψουλα Γλυκονικού Σιδήρου (φάρμακο Zaofer, Fergon, Ferroglucon, Simron κ.α.) περιέχει συνήθως 300-325 mg γλυκονικού σιδήρου, που ισοδυναμεί με 35-38 mg στοιχειακού σιδήρου. Το ποσοστό απορρόφησης του σιδήρου από τον Γλυκονικό Σίδηρο μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με παράγοντες όπως η παρουσία άλλων θρεπτικών συστατικών ή φαρμάκων, ο χρόνος λήψης και η γενική κατάσταση υγείας του ατόμου. Ωστόσο, όπως σημειώνουν οι Jaber et al. στο “Journal of Pediatric Hematology/Oncology”, ο Γλυκονικός Σίδηρος είναι γενικά μια αποτελεσματική επιλογή για την πρόληψη και θεραπεία της σιδηροπενικής αναιμίας.
Φαρμακολογικές Ιδιότητες
Φαρμακοκινητική
Η απορρόφηση του Γλυκονικού Σιδήρου (φάρμακο Zaofer, Fergon κ.α.) πραγματοποιείται κυρίως στο δωδεκαδάκτυλο και την άνω jejunum. Η παρουσία βιταμίνης C και άλλων οξέων ενισχύει την απορρόφηση, ενώ φυτικές ίνες, τανίνες και φυτικά οξέα μπορεί να την παρεμποδίσουν. Μετά την απορρόφηση, ο σίδηρος μεταφέρεται στο πλάσμα συνδεδεμένος με τρανσφερίνη και αποθηκεύεται στο ήπαρ, τον σπλήνα και τον μυελό των οστών ως φερριτίνη ή αιμοσιδερίνη. Ο χρόνος ημίσειας ζωής του Γλυκονικού Σιδήρου ποικίλλει, αλλά γενικά κυμαίνεται από 6 έως 20 ώρες. Η απέκκριση πραγματοποιείται κυρίως μέσω των κοπράνων, με ελάχιστες ποσότητες να αποβάλλονται στα ούρα.
Αποτελεσματικότητα
Ο Γλυκονικός Σίδηρος έχει αποδειχθεί αποτελεσματικός στην αντιμετώπιση της σιδηροπενικής αναιμίας σε διάφορους πληθυσμούς, συμπεριλαμβανομένων παιδιών, εγκύων γυναικών και ατόμων με χρόνιες παθήσεις. Σε μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή, οι Jaber et al. διαπίστωσαν ότι ο Γλυκονικός Σίδηρος ήταν εξίσου αποτελεσματικός με τον Πολυμαλτοζικό Σίδηρο στην πρόληψη της σιδηροπενικής αναιμίας σε βρέφη. Ο Γλυκονικός Σίδηρος (φάρμακο Zaofer, Fergon, Ferroglucon, Simron κ.α.) βελτιώνει τα επίπεδα αιμοσφαιρίνης, φερριτίνης ορού και κορεσμού τρανσφερίνης, δείκτες που αντικατοπτρίζουν τα αποθέματα σιδήρου του οργανισμού. Ωστόσο, η ανταπόκριση στη θεραπεία μπορεί να διαφέρει μεταξύ των ατόμων, ανάλογα με τη σοβαρότητα της αναιμίας, την παρουσία υποκείμενων παθήσεων και την τήρηση της θεραπείας.
Κλινικές Μελέτες
Πολλές κλινικές μελέτες έχουν αξιολογήσει την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα του Γλυκονικού Σιδήρου στη θεραπεία της σιδηροπενικής αναιμίας. Σε μια διπλή τυφλή, τυχαιοποιημένη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο “Journal of Pediatric Hematology/Oncology”, οι Jaber et al. σύγκριναν τον Γλυκονικό Σίδηρο με τον Πολυμαλτοζικό Σίδηρο σε βρέφη και διαπίστωσαν παρόμοια αποτελεσματικότητα και ανεκτικότητα μεταξύ των δύο σκευασμάτων. Οι Wawer et al. στο περιοδικό “PLoS One” ανέφεραν ότι η παρουσία αλγινικού οξέος μείωσε σημαντικά την απορρόφηση του Γλυκονικού Σιδήρου (φάρμακο Zaofer, Fergon, Ferroglucon, Simron κ.α.) σε υγιείς εθελοντές. Επιπλέον, οι Sanni et al. μελέτησαν τις επιδράσεις του Γλυκονικού Σιδήρου στη διάβρωση ήπιου χάλυβα, υποδηλώνοντας πιθανές εφαρμογές πέρα από την ιατρική χρήση. Παρά τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα, απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για να διερευνηθούν πλήρως οι μακροχρόνιες επιπτώσεις του Γλυκονικού Σιδήρου και η βέλτιστη δοσολογία για διαφορετικούς πληθυσμούς ασθενών.
Εν Συντομία
Ο Γλυκονικός Σίδηρος (φάρμακο Zaofer, Simron κ.α.) είναι ένα αποτελεσματικό φαρμακευτικό σκεύασμα για την πρόληψη και θεραπεία της σιδηροπενικής αναιμίας. Η δραστική ουσία του, ο δισθενής σίδηρος (Fe2+), ενισχύει την παραγωγή αιμοσφαιρίνης και ερυθρών αιμοσφαιρίων, αποκαθιστώντας τα επίπεδα σιδήρου στον οργανισμό. Παρά την αποτελεσματικότητά του, ο Γλυκονικός Σίδηρος μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες, όπως γαστρεντερικές διαταραχές και αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα ή συμπληρώματα. Η υπερδοσολογία μπορεί να οδηγήσει σε τοξικότητα από σίδηρο, επομένως είναι απαραίτητο να ακολουθούνται οι συνιστώμενες δοσολογίες και να υπάρχει ιατρική παρακολούθηση. Κλινικές μελέτες, όπως αυτές των Jaber et al., Wawer et al. και Sanni et al., έχουν διερευνήσει διάφορες πτυχές του Γλυκονικού Σιδήρου, από την αποτελεσματικότητα και ανεκτικότητα έως τις επιδράσεις στην απορρόφηση και τις πιθανές εφαρμογές. Παρά την εκτενή έρευνα, απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για την πλήρη κατανόηση των μακροχρόνιων επιπτώσεων και της βέλτιστης χρήσης αυτού του σημαντικού φαρμακευτικού σκευάσματος.
elpedia.gr
ΠΡΟΣΟΧΗ: Είναι ζωτικής σημασίας να μην λαμβάνετε ποτέ κανένα φαρμακευτικό σκεύασμα χωρίς την επίβλεψη και καθοδήγηση ενός ειδικευμένου ιατρού. Να συμβουλεύεστε πάντοτε το ένθετο φυλλάδιο οδηγιών του εκάστοτε φαρμακευτικού προϊόντος που σας έχει συνταγογραφηθεί, καθώς ο κάθε φαρμακευτικός οίκος περιγράφει με ακρίβεια τις ιδιαίτερες προδιαγραφές που αφορούν το συγκεκριμένο σκεύασμα, και οι οποίες ενδέχεται να επικαιροποιούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Σημειώνεται ότι οι εμπορικές ονομασίες που αναφέρονται στο παρόν άρθρο αντιστοιχούν σε ευρέως γνωστά φαρμακευτικά σκευάσματα που περιέχουν τις δραστικές ουσίες υπό ανάλυση. Ωστόσο, ενδέχεται να υπάρχουν διαφοροποιήσεις ανάλογα με τη σύνθεση του εκάστοτε φαρμάκου. Το παρόν άρθρο εστιάζει στην ανάλυση της δραστικής ουσίας και όχι στην εμπορική ονομασία του φαρμάκου. Η αναφορά των εμπορικών ονομασιών γίνεται αποκλειστικά για τη διευκόλυνση των αναγνωστών, οι οποίοι θα πρέπει να μελετούν προσεκτικά το φύλλο οδηγιών κάθε εμπορικού σκευάσματος που χρησιμοποιούν. Είναι απαραίτητο να έχετε στενή συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό σας και τον φαρμακοποιό σας. Η αυτοχορήγηση οποιουδήποτε φαρμάκου εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την υγεία σας και πρέπει να αποφεύγεται ρητά.
Βιβλιογραφία
- Jaber, L., Rigler, S., Taya, A., Tebi, F., Baloum, M., Yaniv, I., & Houri-Haddad, Y. (2010). Iron polymaltose versus ferrous gluconate in the prevention of iron deficiency anemia of infancy. Journal of Pediatric Hematology/Oncology, 32(8), 585-588. journals.lww
- Sanni, O., Loto, C.A., & Popoola, A.P.I. (2013). Effect of ferrous gluconate inhibition on the electrochemical behaviour of mild steel in 3.5% NaCl. International Journal of Electrochemical Science, 8(10), 12131-12140. sciencedirect
- Wawer, A.A., Harvey, L.J., Dainty, J.R., Perez-Moral, N., Sharp, P., & Fairweather-Tait, S.J. (2014). Alginate inhibits iron absorption from ferrous gluconate in a randomized controlled trial and reduces iron uptake into Caco-2 cells. PloS one, 9(11), e112144. journals.plos