Ο Ιωάννης Μεταξάς ήταν ένας από τους πιο αμφιλεγόμενους πολιτικούς στην ιστορία της Ελλάδας. Γεννημένος το 1871 στην Ιθάκη, ο Μεταξάς ανέβηκε από ταπεινή καταγωγή για να γίνει πρωθυπουργός και εν τέλει δικτάτορας της Ελλάδας από το 1936 έως το 1941. Αν και θεωρήθηκε ήρωας στην αρχή για την αντίστασή του στους Ιταλούς, η βίαιη καταστολή του καθεστώτος του κατά των πολιτικών αντιπάλων τον έκανε τελικά μισητό.
Η ταπεινή καταγωγή και η αρχική σταδιοδρομία του Μεταξά
Ο Ιωάννης Μεταξάς γεννήθηκε το 1871 στην Ιθάκη σε μια φτωχή οικογένεια. Ο πατέρας του ήταν αγρότης και ο ίδιος δεν είχε την ευκαιρία να πάει σχολείο. Ωστόσο, ήταν φιλόδοξος και αποφασισμένος να βελτιώσει τη θέση του. Σε ηλικία 19 ετών μετανάστευσε στην Αθήνα για να ενταχθεί στο στρατό. Εκεί γρήγορα ανέβηκε τις στρατιωτικές βαθμίδες και διακρίθηκε στους Βαλκανικούς Πολέμους. Το 1917 εξελέγη βουλευτής και άρχισε την πολιτική του σταδιοδρομία στο κόμμα των Φιλελευθέρων. Ήταν γνωστός για τις εθνικιστικές και αντικομμουνιστικές του απόψεις. Παρά την ταπεινή του καταγωγή, ο Μεταξάς ήταν αποφασισμένος να φτάσει στην κορυφή της πολιτικής εξουσίας στην Ελλάδα.
Η άνοδος του Μεταξά στην εξουσία, Ιωάννης Μεταξάς
Στη δεκαετία του 1930, ο Μεταξάς έγινε υπουργός στρατιωτικών και σταδιακά αύξησε την επιρροή του. Το 1936, με τη χώρα βυθισμένη σε πολιτική αστάθεια, ο βασιλιάς Γεώργιος Β’ τον διόρισε πρωθυπουργό. Ο Μεταξάς γρήγορα διέλυσε το κοινοβούλιο και επέβαλε δικτατορικό καθεστώς, γνωστό ως η δικτατορία της 4ης Αυγούστου. Κατέστειλε τα πολιτικά κόμματα και φυλάκισε τους πολιτικούς του αντιπάλους. Ωστόσο, αρχικά ήταν δημοφιλής λόγω της σκληρής του στάσης απέναντι στην επεκτατική πολιτική της φασιστικής Ιταλίας στα Βαλκάνια.
Η σταδιακή απομόνωση και πτώση του Μεταξά
Παρά την αρχική του δημοτικότητα, ο Μεταξάς σταδιακά έγινε μισητός λόγω της καταπίεσης των πολιτικών του αντιπάλων. Η μυστική αστυνομία τον βοήθησε να διατηρήσει τον έλεγχο, αλλά η φτώχεια και η δυσαρέσκεια αυξήθηκαν. Όταν η Ιταλία εισέβαλε στην Ελλάδα το 1940, ο στρατός του Μεταξά ηττήθηκε γρήγορα. Αναγκάστηκε να παραιτηθεί και πέθανε λίγους μήνες αργότερα. Το καθεστώς του κατέρρευσε, αφήνοντας πίσω του ένα αμφιλεγόμενο κληροδότημα βίας και καταπίεσης.
Το κληροδότημα του Μεταξά
Ο Μεταξάς παραμένει μια αμφιλεγόμενη ιστορική φυσιογνωμία στην Ελλάδα. Από τη μία πλευρά, θαυμάστηκε για τον εθνικισμό και την αντίστασή του στους Ιταλούς. Από την άλλη, καταδικάστηκε για τη βίαιη καταστολή των πολιτικών του αντιπάλων και την κατάργηση της δημοκρατίας. Πολλοί τον θεωρούν δικτάτορα, ενώ άλλοι εθνικό ήρωα. Όμως, ο αντίκτυπός του στην ελληνική ιστορία είναι αναμφισβήτητος, είτε θετικός είτε αρνητικός. Η ζωή του αντικατοπτρίζει τις εντάσεις της εποχής στην Ελλάδα και την Ευρώπη.
Επίλογος
Η ζωή του Ιωάννη Μεταξά αντικατοπτρίζει τις πολιτικές αναταραχές και αβεβαιότητες της Ελλάδας κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου. Από ταπεινή καταγωγή, ανέβηκε γρήγορα τη στρατιωτική και πολιτική ιεραρχία για να γίνει ο απόλυτος ηγέτης της χώρας ως δικτάτορας. Αν και αρχικά δημοφιλής, η καταπίεσή του κατά των πολιτικών αντιπάλων τον οδήγησε σε απομόνωση και τελικά στην πτώση. Το κληροδότημά του παραμένει αμφιλεγόμενο στην Ελλάδα μέχρι σήμερα. Παρόλα αυτά, η επιρροή του στην ελληνική ιστορία είναι αναμφισβήτητη, καθώς σημάδεψε μια ολόκληρη εποχή πολέμων και πολιτικής αναταραχής στη χώρα.
Βιβλιογραφία
Popular Autocracy in Greece, 1936-1941: Popular Autocracy in Greece, 1936-1941
Παπαρρηγόπουλος, Κωνσταντίνος. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Εκδοτική Αθηνών, 1975.
Για αυτό το άρθρο χρησιμοποιήθηκαν ανθρώπινος παράγοντας και τεχνητή νοημοσύνη. Δείτε τους Όρους Χρήσης της ιστοσελίδας.